Konstantinopolis

Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. Lütfən, məqaləyə etibarlı mənbələr əlavə edərək onu təkmilləşdirməyə kömək edin. Mənbəsiz məzmun problemlər yarada və silinə bilər. Problemlər həll edilməmiş şablonu məqalədən çıxarmayın. Daha ətraflı məlumat və ya məqalədəki problemlərlə bağlı müzakirə aparmaq üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə diqqət yetirə bilərsiniz.

Konstantinopol vəya Qüstəntiniyyə (yunan dilində: Κωνσταντινούπολις, Konstantinupolis, latın dilində: Constantinopolis, Osmanlı türkcəsində: Kostantiniyye) indiki İstanbul şəhərinin köhnə adı. 1930-cu ildə əksər qərb ölkələrində şəhərin hələ də Konstantinopol adlandırılmasına son qoymaq üçün Türkiyə Böyük Millət Məclisi şəhərin adını dəyişərək rəsmən İstanbul adlandırmışdır.

İstanbul ərazisində yunanların indiki dörd koloniyası mövcud idi. Bunlardan ikisi Asiya qitəsində, ikisi isə Avropa qitəsində yerləşirdi. Asiyadakı koloniyalar Xalkedon (yunan dilində: Χαλκηδών, türk dilində: Kadıköy) və Skutari (yunan dilində: Σκουτάρι, türk dilində: Üsküdar) bölgələrində yerləşmişdi. Avropadakılar isə İasonion (yunan dilində: Ἰάσωνιον, türk dilində: Beşiktaş) və Bizantion (yunan dilində: Βυζάντιον, latın dilində: BYZANTIVM, Bizantium) adlanırdı.

IV əsrin əvvəllərində Roma İmperatoru I Konstantin paytaxt kimi Nikomediya şəhərindən razı qalmadığı üçün Bizantion koloniyasının yerində yeni paytaxt şəhərinin salınması barədə göstəriş vermişdir. 330-cu ildə şəhərin rəsmi açılışı olmuşdur. Banisinin şərəfinə Konstantinopol adlanan bu şəhər 330–395-ci illərdə Roma İmperiyasının, 395–1204 və 1261–1453-cü illərdə Bizans və ya Şərqi Roma İmperiyasının, 1204–1261-ci illərdə səlibçilər tərəfindən qurulmuş Latın İmperiyasının, 1453–1922-ci illərdə isə Osmanlı dövlətinin paytaxtı olmuşdur.

Şəhər öz tarixi boyu bir çox mühasirələrə məruz qalsa da, onun möhkəm qala divarları yalnız iki dəfə — IV Səlib yürüşü (1204) və İstanbulun fəthi (1453) zamanı şəhər müdafiəçilərinin etimadını doğrultmamışdır.

Konstantinopolun süqutu — 1453-cü il may ayının 29-da Sultan II Mehmedin başçılığı ilə Osmanlı ordusunun aylarla mühasirədə saxladığı Konstantinopol (indiki İstanbul) şəhərini fəth etməsi. Konstantinopolun fəthindən sonra Osmanlı dövləti İmperiya olmuş, 21 yaşlı Sultan II Mehmet "Fateh" ləqəbi alaraq Fateh Sultan Mehmet adlandırılmışdır. Konstantinopolun süqutu ilə tarixin ən qüdrətli imperiyalarından biri olan Bizans İmperiyası dağılmışdır.

Qara dəniz və Aralıq dənizini bir-biri ilə əlaqələndirən mühüm dəniz yolu üzərində yerləşən Konstantinopol şəhəri tarix boyu dəfələrlə mühasirə olunmuş və işğalına cəhd edilmişdir. 1453-cü ilə qədər ayrı-ayrı zamanlarda avarlar, ərəblər, avropalılar və türklər tərəfindən hücuma məruz qalan şəhər möhkəm qala divarları və yunan odu sayəsində bu cəhdlərin qarşısında duruş gətirə bilmişdi. Şəhər öz tarixi boyu yalnız iki dəfə — 1204 və 1453-cü illərdə zəbt edilmişdir.

• 616-cı il — İran hökmdarı Keyxosrov
• 626-cı il — İranlılar və avar türkləri
• 672-ci il — Əməvi xəlifəsi Müaviyyə
• 712-ci il — Əməvi xəlifəsi I Vəlid
• 722-ci il — Əməvi xəlifəsi I Vəlid (yalnız Qalata limanı alınmış, burada məscid inşa edilmişdir)
• 782-ci il — Abbasilər
• 854-cü il — Abbasi xəlifəsi Mütəvəkkil
• 864-cü il — Ruslar (vikinqlər)
• 869-cu il — Abbasilər
• 936-cı il — Ruslar (vikinqlər)
• 959-cu il — Macarlar
• 970-ci il — Abbasilər
• 1204-cü il — Səlibçilər
• 1302-ci il — Venesiyalılar
• 1348-ci il — Genuyalılar
• 1391–1396-cı illər — Osmanlı sultanı I Bəyazid
• 1412-ci il — Osmanlı sultanı Musa Çələbi
• 1422-ci il — Osmanlı sultanı II Murad
• 1437-ci il — Genuyalılar
• 1453-cü il — Osmanlı sultanı II Mehmed

• Bizans İmperiyası
• Çarqrad

• Konstantinopol
• Konstantinopolun tarixi