Kramp

Kramp — skelet əzələsinin ani, qeyri-iradi, ağrılı büzülməsi[1][2] və ya elektrik fəaliyyəti ilə əlaqədar həddən artıq qısaldılmasıdır;[3] ümumiyyətlə müvəqqəti və zərərsiz olsa da, təsirlənmiş şəxsdə əhəmiyyətli ağrı və iflic kimi hərəkətsizliyə səbəb ola bilər. Kramp adətən bir neçə saniyə və ya dəqiqə ərzində öz-özünə yox olur.[4] Kramplar tez-tez adətən gecə və istirahətdə, baş verir (gecə ayaq krampları).[2][5] Onlar həmçinin tez-tez hamiləlik, fiziki məşq və ya həddindən artıq gərginlik, yaş (yaşlı yetkinlərdə ümumi) ilə əlaqələndirilir, belə hallarda kramplar idiopatik adlanır, çünki əsas patologiya yoxdur. Bu xoşxassəli şərtlərə əlavə olaraq, kramplar da bir çox patoloji vəziyyətlə əlaqələndirilir.[2][6]

Skelet əzələsi, yuxarı sağda miyofibrillər və altda sarkoplazmatik retikulum

Səbəblər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Skelet əzələ krampları əzələ yorğunluğu və ya natrium (hiponatremi adlanan vəziyyət), kalium (hipokalemiya adlanır) və ya maqnezium (hipomaqnezemiya[7] adlanır) kimi elektrolit çatışmazlığı səbəb ola bilər. Bəzi skelet əzələ kramplarının məlum səbəbi yoxdur.[6] Motor neyron pozğunluqları (məsələn, amyotrofik lateral skleroz), metabolik pozğunluqlar (məsələn, qaraciyər çatışmazlığı), bəzi dərmanlar (məsələn, diuretiklər və inhalyasiya edilmiş beta-aqonistlər) və hemodializ də əzələ kramplarına səbəb ola bilər.[6]

Krampın səbəblərinə[8] hiperfleksiya, hipoksiya, temperaturda böyük dəyişikliklərə məruz qalma, susuzlaşdırma və ya aşağı qan duzu da daxildir. Əzələ krampları da hamiləliyin simptomu və ya komplikasiyası; böyrək xəstəliyi; tiroid xəstəliyi; hipokalemiya, hipomaqnezemiya və ya hipokalsemiya; narahat ayaq sindromu; varikoz damarları;[9] və dağınıq skleroz ola bilər.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Minetto, Marco Alessandro; Holobar, Aleš; Botter, Alberto; Farina, Dario. "Origin and development of muscle cramps". Exercise and Sport Sciences Reviews. 41 (1). Jan 2013: 3–10. 2023-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  2. ↑ 1 2 3 Marotta, P. J.; Graziadei, I. W.; Ghent, C. N. "Muscle cramps: a 'complication' of cirrhosis". Canadian Journal of Gastroenterology. 14 Suppl D. Nov 2000: 21D–25D. doi:10.1155/2000/214916. ISSN 0835-7900. PMID 11110608.
  3. ↑ Benzon, Honorio; Raja, Srinivasa N.; Fishman, Scott E.; Liu, Spencer S.; Cohen, Steven P. Essentials of Pain Medicine E-book (ingilis). Elsevier Health Sciences. 2011-06-30. ISBN 978-1-4377-3593-2. 2023-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  4. ↑ "Muscle Cramps". Archived from the original on 5 May 2023.
  5. ↑ "Nocturnal leg cramps". UpToDate. Archived from the original on 2023-04-15. İstifadə tarixi: 2022-09-21.
  6. ↑ 1 2 3 Garrison, Scott R.; Korownyk, Christina S.; Kolber, Michael R.; Allan, G. Michael; Musini, Vijaya M.; Sekhon, Ravneet K.; Dugré, Nicolas. "Magnesium for skeletal muscle cramps". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2020 (9). September 2020: CD009402.
  7. ↑ Gragossian, Alin; Bashir, Khalid; Friede, Rotem. "Hypomagnesemia". National Center for Biotechnology Information (NCBI). September 6, 2020. PMID 29763179. July 3, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 14, 2020. Hypomagnesemia is an electrolyte disturbance caused when there is a low level of serum magnesium [...] in the blood
  8. ↑ Meliss Conrad Stöppler. "Muscle Cramps". Archived from the original on 11 May 2023. İstifadə tarixi: 5 May 2023.
  9. ↑ Bergin J. The Vein Book, Hardcover text, Editor Bergin J, 2007.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]