Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi

Lev Tolstoy Ədəbi-Etnoqrafiya Muzeyi — dahi rus yazıçısı Lev Tolstoyun Çeçenistanda qalmasına həsr olunub. 1980-ci ildə Çeçenistan Milli Muzeyinin filialı kimi yaradılmışdır.[1]

Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi
Əsası qoyulub 1980
Təsisçi İvan Kirilloviç Radçenko
Nadejda Mixaylovna Radçenko.
Ölkə Rusiya Rusiya
Yerləşir Çeçenistan
Direktor Salavdi Xusaynoviç Zaqibov
43°38′10″ şm. e. 46°25′26″ ş. u.
Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi xəritədə
Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi
Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi
museum.ru/M3042
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Muzey 1851-1853-cü illərdə Lev Tolstoyun qaldığı Staroqladovskaya kəndində yerləşir. Burada iki dostunun köməyi ilə tərcümə ilə Çeçen folklorunun nümunələrini toplamışdır. Bu onun çeçen folkloru toplamaqda ilk təcrübəsi olmuşdur. Burada o, ilk əsərini – "Uşaqlıq" hekayəsini də bitirmışdir.[2]

Muzey 1980-ci ildə Çeçen-İnquş Diyarşünaslıq Muzeyinin filialı kimi yaradılmış və 1913-cü ildə tikilmiş keçmiş məktəb binasında açılmışdır. 1914-cü ildə bu məktəb Rusiyada Lev Tolstoyun adını daşıyan ilk məktəb olub. Yarandığı gündən muzeyi keçmiş SSRİ-nin hər yerindən minlərlə insan ziyarət etmişdir.[1][3]

Birinci zalda təqdim olunan ekspozisiya onun yaradıcılıq fəaliyyətinin başlanğıcından, Tolstoyun yerli çeçenlərlə dostluğundan bəhs edir.[1]

Lev Tolstoyun kənddəki həyat təəssüratları “Kazaklar” əsərinin əsasını təşkil etmişdir. Kənd həyatı hekayədə bəzi dəyişikliklərlə təsvir olunur. İkinci zalda "Kazaklar" hekayəsinə və o dövrün Staroqladovskaya kəndinə həsr olunmuş eksponatlar var.[1]

Üçüncü otaq Tolstoyun hərbi xidmətindən bəhs edir. Dördüncü salon yazıçının həyatının son günlərindən və Qafqaza həsr etdiyi son əsərindən – "Hacı Murad" hekayəsindən bəhs edir. Dəhlizdə “L.N.Tolstoy və Çeçen-İnquşetiya", “XIX əsrin ortalarında kazak və dağlının həyəti” tipoloji guşəsində Lev Tolstoy dövrünə aid stilizə edilmiş tikililər, o dövrün məişət əşyaları və alətləri təqdim olunur.[1]

Muzeyin ərazisində Tolstoyun abidəsi var. 1976-cı ildə SSRİ-də abidənin təsviri olan bədii işarəli zərf buraxılmışdır.

Birinci Çeçenistan müharibəsi zamanı respublikanın bir çox muzeylərində olduğu kimi, bu muzeydə də bir çox qiymətli eksponatlar vəhşicəsinə oğurlanmış və ya itmişdir. 2009-cu ildə muzeyi yenidən quruldu. Muzeyin ekspozisiyası XIX əsrin kiçik bir malikanə üslubunda köhnə məktəb binasının yerində sütunlarla tikilmiş yeni bir binada yerləşdirildi.[2]

2021-ci ilin may ayında Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Naziri Olqa Lyubimova muzeydə təntənəli şəkildə yeni daimi sərgisini açdı. “L. N.Tolstoy – yazıçı”, fotoşəkilləri, yazıçının əlyazmalarının surətlərini, sənədlərini, Sado qılıncları və digər əşyaları təqdim edir. Hazırda muzeydə ümumilikdə 1872 əşya var.[2]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 5 "Этнографический музей Л. Н. Толстого (филиал Нац. музея ЧР)". 2014-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
  2. ↑ 1 2 3 "Любимова открыла экспозицию в литературно-этнографическом музее Льва Толстого в Чечне". ТАСС. 2021/05/30. 2021-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-09.
  3. ↑ "В Чечне открыли экспозицию Литературно-этнографического музея Льва Толстого". «Российская газета». 2021/05/31. 2021-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-09.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Асталов, Ваха Адизович, Хамурзаев И. С. Музейная сеть Чеченской Республики в конце XX — начале XXI века. Махачкала: АЛЕФ. 2014. ISBN 9785438606161.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]