Müqəddəs Kitab


Müqəddəs kitab (müqəddəs mətn) — hər hansı bir din və ya məzhəbdə müqəddəs qəbul edilən və mərkəzi bir əhəmiyyətə sahib olan əsərdir (yazıdır). Müqəddəs mətnlərin Allah tərəfindən birbaşa göndərildiyinə, nəbilərə (peyğəmbərlərə) vəhy edildiyinə inanılır. İstifadəsi müxtəlif yazı vasitələri (daş kitabələr, perqament, gil lövhələr, kağız və s.) üzərində fərqli informasiya daşıyıcılarında (kitab, mikrofiş, mikrokart, elektron sənəd və digər daşıyıcılarda) əlyetərlidir.[1]

Din - mənbəyi yaradana dayanan, məxluqatı dünya və axirət xoşbəxtliyinə qovuşdurmaqla nicatlandıran ilahi inanc sistemidir. Səmavi və qeyri-səmavi olmaqla dinlər iki qrupa ayrılır. Səmavi dinlər Allah tərəfindən vasitəli (mələklər ilə) və vasitəsiz (birbaşa) olaraq peyğəmbərlərə göndərilən yaradan, yaradılış, dünya və axirət məsələləri haqqında fikir və ya hökmlər (vəhy) barədə informasiya qaynaqlarıdır. Yəhudilik, xristianlıq və İslam dini səmavi dinlərdir. Həmçinin bu dinləri haqq və həqiqi dinlər adlandırırlar.[1]

Qeyri-səmavi dinlər isə bəşər övladının şüurunun formalaşdığı dövrdən insanlar arasında təşəkkül tapmış, Allah tərəfindən peyğəmbərlərə göndərilməyən, fərqli inanc, müxtəlif tapınma sistemləridir. Belə dinlərə misal üçün, buddizmi, zərdüştlüyü, şintoizmi və sairəni göstərmək olar.[1]

Səmavi kitabların sayı üçüdür. Onların birincisi «Tövrat», ikincisi«İncil», üçüncüsü isə «Qurani-Kərim»dir.[1]

Hinduizmin Riqvedası M. Ö 1500 ilə M. Ö 1300-ci illərdə yazılmış, tarixin də ən köhnə müqəddəs mətnlərindən biri olmuşdur. Zerdüştçülüğün Avesta 'sı isə şifahi olaraq yazı əvvəlində istifadə edilmişdir. Avesta dili isə, araşdırmaçılar tərəfindən M. Ö 1000 ətraflarında yerləşdiyi nəzərdə tutulmuşdur.

İlk basılıb xalqa topluca paylanan mətn isə, M. Ö 868-ci ildə (1440-cı il ilk kitab çapının ixtirası ili hesab olunur İohann Qutenberq) yazılan Bibliya müqəddəs mətni Sutra (ya da Diamond Sutra) 'dır.

  • Poetik Eda
  • Gənc Eda
  • Akilattirattu Ammanai
  • Arul Nool
  • Kitab-Mübarək
  • Ikan Kitabı
  • Gizli Sözlər
  • Qurdun Oğlu risaləsi

Birləşmə Kilsəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Müqəddəs Prinsip
  • Wolli Hesul
  • Wolli Kangron
  • Sutra
  • Tipitaka

Etrüsk mifologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Pyrgi Həbləri
  • Tabula Cortonensis
  • Liber Linteus
  • Cippus Perusinus
  • Zhua Falun
  • Sruti
  • Veda
  • Rigveda
  • Samaveda
  • Yajurveda
  • Atharvaveda
  • Bramanalar
  • Aranyakalar
  • Upanişad
  • Smitri
  • İtihasas
  • Mahabharata
  • Bhagavad Gita
  • Ramayana
  • Puranalar
  • Tantralar
  • Sutralar
  • Stotralar
  • Ashtavakra Gita
  • Gherand Samhita
  • Gita Govinda
  • Hatha Yoga Pradipika
  • İncil
  • Apokrifa (Deutero Kanonik) (İkinci Dərəcədə Esin Kitablar)
  • Mormon Kitabı (Mormonlar üçün)
  • Adəmin sonu (Gnostikler üçün)
  • Yəhudanın müjdəsi (Gnostikler üçün) (Gnostikler üçün cəmdə 53 ədəd İncil mövcuddur)

Swedenborgçuluk

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • İncil
  • Emanuel Swedenborg 'un yazıları
  • Tattvartha Sutra
  • Arzhang
  • İncil
  • Müqəddəs Piby
  • Kebra Negast
  • Haile Selassie 'nin danışmaları
  • Ruh Kitabı
  • Cənnət və Cəhənnəm
  • Ruhçuluğa Görə Yaradılış
  • Ginza Rba
  • Samarit İncili
  • Guru Granth Sahib
  • Daşa Granth Sahib
  • Kojiki
  • Nihon Shok ya da Nihingi
  • Tao-te-ching
  • I Ching
  • Chuang Tzu
  • Liber Al vəl Legis başda olmaq üzrə Telema Müqəddəs Kitabları

Yeni Çağ Dinləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Yuxuların Yolu
  • Tanrı ilə Danışmalar
  • Oahspe
  • Urantia Kitabı
  • Möcüzələrin Yönü
  • Katha
  • Avesta
  • Yasna
  • Visparad
  • Yashtlar
  • Vendidad
  • Denkard
  • Bundahizn
  • Mainog-i-Kirad
  • Arda Viraf Namak
  • Zartushtnamah
  • Sad-dar (Üz Qapı)
  • Rəvayətlər
  • Zend
  • Kord Avesta