Müqəddəslik

Müqəddəslik — bir tanrıya xidmət və ya ibadət üçün həsr olunmuş və ya ayrılmış, mənəvi hörmətə və ya sədaqətə layiq hesab edilən, möminlər arasında qorxu və ya ehtiram yaradan bir şey.[1] Mülkiyyət çox vaxt obyektlərə (venerasiya edilən "müqəddəs artefakt") və ya yerlərə ("müqəddəs torpaq") aid edilir.

Fransa sosioloqu Emil Dürkheym müqəddəs və profanasiya arasındakı dixotomiyanı dinin mərkəzi xüsusiyyəti hesab edirdi. O, yazmışdır ki, "din müqəddəs şeylərə, yəni ayırılan və qadağan edilən şeylərə münasibətdə vahid inanc və əməllər sistemidir".[2] Dürkheymin nəzəriyyəsində müqəddəs olan hansısa qrupun maraqlarını, xüsusən də müqəddəs qrup simvollarında və ya totemlərdə təcəssüm olunmuş birliyi təmsil edir. Profanasiya sekulyar fərdi narahatlıqları özündə birləşdirir. Dürkheym açıq şəkildə qeyd etmişdir ki, müqəddəslik–profanasiya dixotomiyası xeyir və şər ilə eyni deyil, çünki müqəddəslik ya xeyir və ya şəri təmsil edə, həm də profanasiyanı təşkil edə bilər.[3]

Akademiyada

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İyerologiya müqəddəs ədəbiyyat və ya folklor haqqında elmdir.[4] Konsepsiya və termin 2002-ci ildə Rusiya sənətşünası və bizansşünası Aleksey Lidov tərəfindən işlənib hazırlanmışdır.[5]

Mirça Eliadi müqəddəsliyin dialektikasını təhlil edərək dinin təkcə "tanrılara inam" kimi yox, "müqəddəslərin təcrübəsi" kimi şərh edilməli olduğunu göstərir.[6] Müqəddəslik profanasiya ilə əlaqədə təqdim olunur.[7] Müqəddəslik və profanasiya arasındakı münasibət qarşıdurma deyil. Onlar bir-birini tamamlayır, çünki profanasiya iyerofaniya kimi qəbul edilir.[8]

Fransa sosioloqu Emil Dürkheym müqəddəs və profanasiya arasındakı dixotomiyanı dinin mərkəzi xüsusiyyəti hesab edirdi. O, yazmışdır ki, "din müqəddəs şeylərə, yəni ayırılan və qadağan edilən şeylərə münasibətdə vahid inanc və əməllər sistemidir".[2] Dürkheymin nəzəriyyəsində müqəddəs olan hansısa qrupun maraqlarını, xüsusən də müqəddəs qrup simvollarında və ya totemlərdə təcəssüm olunmuş birliyi təmsil edir. Profanasiya sekulyar fərdi narahatlıqları özündə birləşdirir. Dürkheym açıq şəkildə qeyd etmişdir ki, müqəddəslik–profanasiya dixotomiyası xeyir və şər ilə eyni deyil, çünki müqəddəslik ya xeyir və ya şəri təmsil edə, həm də profanasiyanı təşkil edə bilər.[3]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "sacred." Merriam-Webster Dictionary. Retrieved 16 July 2020.
  2. ↑ 1 2 Emile Durkheim. [1912] 1995. The Elementary Forms of Religious Life, edited and translated by K. E. Fields. New York: The Free Press. p. 35.
  3. ↑ 1 2 Pals, Daniel. 1996. Seven Theories of Religion. New York: Oxford University Press. US ISBN 0-19-508725-9 (pbk). p. 99.
  4. ↑ "hierology." Oxford Dictionary Online.
  5. ↑ A. Lidov. "Hierotopy. The creation of sacred spaces as a form of creativity and subject of cultural history" in Hierotopy. Creation of Sacred Spaces in Byzantium and Medieval Russia, ed. A.Lidov, Moscow: Progress-Tradition, 2006, pp. 32–58
  6. ↑ Altizer, Thomas J. J. 1968. Mircea Eliade and the Dialectic of the Sacred. Philadelphia: The Westminster Press. ISBN 978-083-7171-96-8.
  7. ↑ Eliade, Mircea. 1987. The Sacred and the Profane: The Nature of Religion, translated by W. R. Trask. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich, Inc. ISBN 978-0156-79201-1.
  8. ↑ Iţu, Mircia. 2006. Mircea Eliade. Bucharest: Editura Fundaţiei România de Mâine. ISBN 973-725-715-4. p. 35.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Durkheim, Emile (1915) The Elementary Forms of the Religious Life. London: George Allen & Unwin (originally published 1915, English translation 1915).
  • Eliade, Mircea (1957) The Sacred and the Profane: The Nature of Religion. Translated by Willard R. Trask. (New York: Harcourt, Brace & World).
  • Thomas Jay Oord and Michael Lodahl (2006) Relational Holiness: Responding to the Call of Love. Kansas City, Missouri: Beacon Hill. ISBN 978-0-8341-2182-9
  • Pals, Daniel (1996) Seven Theories of Religion. New York: Oxford University Press. US ISBN 0-19-508725-9 (pbk).
  • Sharpe, Eric J. (1986) Comparative Religion: A History, 2nd ed., (London: Duckworth, 1986/La Salle: Open Court). US ISBN 0-8126-9041-9.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]