Munda dilləri

Munda dilləri Hindistanda təxminən doqquz milyon insanın ana dil olaraq danışdığı, Mərkəzi Hindistan və Şərqi Hindistandan Banqladeşə qədər bir-biri ilə sıx əlaqəli qohum dillərin daxil olduğu dil qrupudur. Tarixdə onlara kolar dilləri adı ilə də adlandırılmışdır. Onlar Avstriya-Asiya dil ailəsinin bir qolunu təşkil edir

Yə. əni Mon və Kxmer dilləri krlə, Vyetnam dili ilə, eləcə də Tayland və Laosdetnik akı azana lıq dilləri və Cənubi Ç etnikinin alarınzana dilləri olan lıq manq dilləri ilə daha yaxınqohumdurlarrlər. ^[1] Bhumic, Ho, Mundari və Santali geniş yayılmış Munda dilləridir. ^{[2] [3] [4]}

Ailə ümumiyyətlə iki qola bölünür: Jharkhandın Çota Naqpur Yaylasında danışılan Şimali Munda əsasən Chhattisgarh, Odişa, Qərbi Benqal və Banqladeşdə yayılmışdır. Cənubi Munda qolu isə Odişanın mərkəzində və Andhra Pradeş ilə Odişa arasındakı sərhəddə danışılır. ^[5]

Santali dilinin ən çox danışdığı və Hindistanda rəsmi dil kimi tanınan Şimali Mundada qrupununa daxildir. Bu səbəbdən də Şimali qrupunda Cənubi Munda ilə müqayisədə iki dəfə çox danışan sayı var. Danışanların sayına görə Santalidən sonra Mundari və Ho dilləri sonra isə Korku və Sora dilləri gəlir. Bunlardan başqa Munda qrupuna daxil olam dillər daha kiçik ərazilərdə və təcrid olunmuş formada yaşayan əhali qrupları tərəfindən danışılır və bu sende də zəif yayılmışdırlar.

Munda dillərinin spesifik xüsusiyyətləri arasında üç qrammatik rəqəm (tək, ikili və cəm), iki cins (canlı və cansız), inklüziv və eksklüziv birinci şəxs cəm əvəzlikləri arasında fərq, gərginliyi göstərmək üçün şəkilçilərin və ya köməkçilərin istifadəsi. Qismən, tam və kompleks təkrarlama, həmçinin keçid-istinad kimi məsələlər özünü göstərir . ^[6] Munda dilləri də polisintetik və aglütinasiya edən dillər sinifindədir. Munda qrupundakı dillərinin səs sistemlərində sözün ortasından başqa samit ardıcıllıqları nadir hallarda olur.

1. ↑ Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic
2. ↑ Pinnow. "A comparative study of the verb in Munda language" (PDF). Sealang.com. 21 October 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 22 March 2015.
3. ↑ Daladier. "Kinship and Spirit Terms Renewed as Classifiers of "Animate" Nouns and Their Reduced Combining Forms in Austroasiatic". Elanguage. 27 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 March 2015.
4. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; auto adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
5. ↑ "Munda languages". The Language Gulper. 5 November 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 May 2019.
6. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; Mouton de Gruyter adlı istinad üçün mətn göstərilməyib