Orelyak qoruğu

Orelyak qoruğu (bolq. Ореляк) — Bolqarıstanın cənub-qərbindəki Pirin dağ silsiləsinin mərkəzi hissəsində yerləşən təbiət qoruğu. Blaqoevqrad vilayəti Qose-Delçev icmasında yerləşir. 22 fevral 1985-ci ildə Mərkəzi Pirinin ən yüksək zirvəsi olan Orelyak dağının (2099 m) kənarındakı köhnə fıstıq meşələrini qorumaq məqsədilə qurulmuşdur[1]. Qoruq 757 ha (7,57 km²) ərazini əhatə edir.

Orelyak qoruğu
bolq. Ореляк
Sahəsi 7,57 km²
Yaradılma tarixi 22.02.1985
Yerləşməsi
41°31′12″ şm. e. 23°36′45″ ş. u.
Ölkə  Bolqarıstan
Orelyak qoruğu xəritədə
Orelyak qoruğu
Orelyak qoruğu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qoruğun sərhədləri Aurelak dağının şimalındakı əsas dağ silsilələri boyunca uzanır. Silsilə özü ehtiyatın tampon zonasında yerləşir. Ən şərq hissəsi Marevo çayının qolu olan Lajniçka çayının vadisindədir. Qoruq 900–1800 m hündürlükdə yerləşir. Dağlar mərmər suxurlardan təşkil olunub. Aralıq dənizi iqlimi tipinmə xas olsada dağlarda alp tipi hakimdir[2].

Flora[redaktə | mənbəni redaktə et]

Meşə fıstığı qorunmaq üçün olduqca vacibdir. Onların orta yaşı 150 ildən çoxdur. Buna baxmayaraq meşələr çox sıx qalmışdır. Qoruğun aşağı hissəsində fıstıq meşələri, digər ərazilərdə Ostrya və Ağ göyrüş kimi bitkilər yayılmışdır. Təxminən 1700 m hündürlükdə balkan şamının elə də böyük olmayan ərazidə yayılmışdır.

Qoruq Bolqarstan və Balkanlar üçün endemik bitki növlərinin yayılma ərazisidir: Sideritis scardica, Draba scardica, Achillea chrysocoma, Saxifraga ferdinandi-coburgi, Viola grisebachiana, Polygala rhodopaea, Arabis ferdinandi-coburgii, Thymus perinicus.

Fauna[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qoruğun ərazisinin kiçik olmasına baxmayaraq faunası rəngarəngdir. Qoruğun tipik heyvanlarına daxildir:qonur ayı, adi canavar, adi tülkü, çöldonuzu, avropa cüyürü, ləkəli salamandra və yunan qurbağası.

Ətraf mühit rejimi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ən sərt ətraf mühit rejimi olan ərazidir. Ətraf mühitin qorunması elmi; qeyd olunmuş yollar boyunca ekskursiyalar, daxil olmaqla təhsil məqsədləri üçün; ekosistemdəki pozğunluqları aradan qaldırmaq, başqa yerlərdə bərpası üçün toxum, vəhşi bitki və heyvan toplamaq; təbii fəlakətlərdən və torpaq sürüşmələrindən təsirlənən meşələrdə yanğınsöndürmə və sanitariya tədbirlərixaricində hər hansı bir fəaliyyət qadağandır[3].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Register of the Protected Territories and Zones in Bulgaria". Official Site of the Executive Environment Agency of Bulgaria. 10 December 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 December 2017.
  2. ↑ "Резерват «Ореляк»". 2020-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-13.
  3. ↑ "Orelyak Reserve". Official Site of the Regional Inspectorate on Environment and Water – Blagoevgrad. 6 May 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 December 2017.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]