Paide

Payde
	Şəhər
Payde
	Paide
	58°53′ şm. e. 25°34′ ş. u.
Ölkə	Estoniya;
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	10,13 km² (31 dekabr 2016);
Əhalisi
Əhalisi	8.081 nəf. (1 yanvar 2023);
	Xəritəni göstər/gizlə Payde
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Paide (Paide), keçmiş Vaissenştayn (alm. Weißenstein‎ — Ağ daş) — Estoniyanın mərkəzində şəhər, Yarvamaa bölgəsinin inzibati mərkəzi. Soyuq müharibə zamanı, burada Koigi sovet aviabazası yerləşirdi. Şəhərdə eyniadlı Livon ordeni tərəfindən tikilmiş qəsr ucalır.

Qardaşlaşmış şəhərlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paide 8 şəhərlə qardaşlaşıb:

Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paydenin alman adı Weissenstein (əslində aşağı alman dilində Wittenstein və ya Wittensten) "ağ daş" deməkdir. Bu ad Payde qalasının inşasında istifadə olunan əhəng daşından götürülmüşdür. Latın tərcüməsi Albus Lapis də istifadə edilmişdir. Estoniya adı Payde ilk dəfə 1564 -cü ildə Payda olaraq qeyd edildi və paas, pae "kireçtaşı" sözündən yarandığı düşünülür.^[3]

Görməli yerlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Livoniya Ordeninin ustası Konrad von Mandernin əmri ilə Paide şəhərində 1265 və ya 1266 -cı illərdə bir qala tikilmişdi. Əvvəldən yerli Tall Hermann qülləsi və ya Vallitorn olaraq bilinən mərkəzi qüllənin ətrafında inşa edilmişdir. Altı mərtəbəli tikili həmişə qala kompleksinin əsasını təşkil etmişdir. Qala 14-15 -ci əsrlərdə, ətrafdakı divarların genişləndirilməsi və qüllələrin əlavə edilməsi ilə möhkəmləndi. Yeni odlu silah təhlükəsinə qarşı çıxmaq üçün də modernləşdirildi. 16 -cı əsrdə, qala xarici bastionların əlavə edilməsi ilə yenidən dəyişdirildi.^[4]

Paide Kilsəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paide Kilsəsi əslində 16-cı əsrə aiddir; Bununla belə, bir neçə dəfə həm müharibədə, həm də yanğından sonra çox pis bir şəkildə zədələnmişdir və indiki bina əsasən 1909-1910-cu illərdə memar J. C. Mühlhausenin nəzarəti altında aparılan yenidənqurma işlərindən ibarətdir.^[5]