Paulo Koelyo

Paulo Koelyo (port. Paulo Coelho) – (portuqalca tələffüzü [ˈpawlu koˈeʎu]; 24 avqust 1947[1][2][…], Rio-de-Janeyro, Rio-de-Janeyro, Braziliya[3][4]) — tanınmış Braziliya yazıçısı və şairi.

Paulo Koelyo
port. Paulo Coelho
Doğum tarixi (76 yaş)
Doğum yeri Rio de Janeyro, Braziliya
Milliyyəti Braziliyalı
Fəaliyyəti Yazıçı, şair
Əsərlərinin dili portuqal dili
Janrlar Dram, psixoloji
Tanınmış əsərləri
Mükafatları "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin zabit dərəcəsi "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeni kavaleri "Fəxri legion" ordeni kavaleri Gold medal of Galicia
paulocoelhoblog.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paulo Koelyo Braziliyanın Rio de Janeyro şəhərində anadan olub. Yeniyetmə ikən Paulo yazıçı olmaq istəyirdi. Həmin dövrdə anasına yazıçı olmaq arzusunu bildirərkən, anası "Əzizim, sənin atan mühəndisdir. O, yüksək məntiqə və savada sahibdir. Bilirsən yazıçılar necə olur?" söyləmişdir. Bundan sonra Koelyo belə qənaətə gəlir ki, yazıçı "həmişə eynək taxır və saçlarını daramır" və sanki "öz nəsli-nəcabəti tərəfindən anlaşılmamaq borcu və vəzifəsi daşıyır". Paulonun qapanıqlığı və ənənəvi düşüncələrə qarşı çıxması onun valideynlərini dəhşətli qərar verməyə vadar edir: 16 yaşında ikən Paulo Koelyo ruhi xəstəxanaya yerləşdirilir və o, xəstəxanadan 20 yaşı olanadək 3 dəfə qaçır. Sonralar Koelyo qeyd etmişdir ki, "Bu o demək deyildi ki, valideynlərim məni istəmirdilər, onlar sadəcə nə edəcəklərini bilmirdilər. Onlar bunu məni məhv etmək üçün deyil, qorumaq üçün etmişdilər".

Valideynlərinin arzusu ilə Paulo hüquq ixtisası üzrə təhsilini davam etdirir. Bir ildən sonra hippi həyatına başlayır və Cənubi Amerika, Şimali Afrika, Meksika və Avropaya səfər edir, 60-cı illərin narkotika mədəniyyətinə qoşulur. Braziliyaya qayıdanadək Paulo Koelyo Elis Regina, Rita Li və braziliyalı ulduz Raul Seyşasa musiqi sözləri yazmaqla məşğul olur. 1974-cü ildə hakimiyyətdə olan hərbi sistem onu "xuliqanlıq" ittihamı ilə həbs edir, onun şeirləri sol-yönümlü və təhlükəli hesab olundu. Koelyo yazıçı fəalliyətinə başlamazdan öncə həmçinin aktyor, jurnalist və teatr rejissoru kimi çalışıb.

1986-cı ildə həyatının dönüş nöqtəsi olan bir addımı atır: Şimal-qərbi İspaniyada yerləşən və 500 mildən uzun olan Santyaqo de Kompostela (Santiago de Compostela) yolunu piyada keçir. Yol boyunca ruhi oyanış qazanan Koelyo hisslərini avtobioqrafik əsəri olan "Zəvvarlıq" əsərində qeyd edir. Müsahibələrin birində bildirmişdir ki, " (1986-cı ildə) Etdiklərimlə çox xoşbəxt idim. "Kimyagər"də işlətdiyim ifadə kimi, mənə su və qida verən işlə məşğul idim - işləyirdim, sevdiyim insan var idi, pulum var idi, amma xəyallarımı gerçəkləşdirməmişdim. Əvvəl də, elə indi də ən böyük arzum yazıçı olmaqdır". O, mahnılar üçün yazdığı şeirlərdən yüksək gəlir götürsə də, bu sənətdən imtina edir və özünü tam olaraq yazıçılığa həsr edir.

Yazıçılıq fəalliyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1982-ci ildə ilk kitabını - “Cəhənnəm arxivləri” - ni nəşr etdirsə də, uğursuzluğa düçar olur. 1986-cı ildə “Vampirizm haqda əyani vəsait” kitabının işıq üzü görməsinə xeyli səy göstərsə də, sonradan “pis keyfiyyətdə olması” səbəbi ilə onu satış rəflərindən yığışdırmağa çalışdı. 1986-cı ildə Santyaqo de Kompostelaya (Santiago de Compostela) ziyarətə getdikdən sonra “Zəvvarlıq” əsərini yazır. Növbəti ildə Koelyo “Kimyagər” əsərini yazır və onun nəşrini Braziliyanın kiçik nəşriyyat evlərindən birinə tapşırır. Bu nəşriyyat evi yalnız 900 nüsxənin çapını qərara alır. Nəticədə, o, daha böyük nəşriyyat evi taparaq “Brida” əsərinin nəşrini onlara həvalə edir və bununla da “Kimyagər” kitabı məşhurlaşır. “Kimyagər” 65 milyondan çox nüsxə ilə satılır, dünyanın ən çox satılan kitablarından biri olur, 70-dən çox dilə tərcümə olunur (hələlik sonuncu tərcümə edilmiş dil Malta dilidir), ən çox tərcümə edilmiş yaşayan yazıçı tərəfindən yazılmış kitab olaraq Ginnesin Rekordlar Kitabına düşür.

“Kimyagər”in nəşrindən sonra hər növbəti iki ildə Paulo Koelyo yeni romanlar yazmağa başladı. Bunların sırasında “Rio-Pyedranın sahilində oturdum və ağladım”, “Beşinci dağ”, “Dünya döyüşçüsünün kitabı”, “Veronika ölməyə qərar verir”, “İblis və senyorita Prim”, “On bir dəqiqə”, “Zahir”, “Axar çay kimi”, “Portobellolu ifritə”, “Aldatmaq” əsərlərini qeyd etmək olar.

Ümumilikdə, Koelyonun müəllifi olduğu 30 kitab nəşr olunub. “Zəvvarlıq”, “Valkiriyalar” və “Elif” əsərləri avtobioqrafik xarakter daşıyır. Digərləri isə müəllifin təxəyyülünə əsaslansa da, kökləri reallığa gedib çıxır. “Maktub” və “İşıq döyüşçüsünün kitabı” əsərləri isə məqalələr, qəzet köşələri və seçilmiş öyrədici materialları özlərində toplayır. Ümumilikdə, Koelyonun kitabları 150 ölkədə 100 milyondan çox nüsxədə satılıb və onun əsərləri 71 dilə tərcümə edilib. O, bütün dövrlərin portuqal dilində ən çox satılan əsərlərin müəllifidir.

İndiyə qədər “Kimyagər”, “On bir dəqiqə”, “Rio-Pyedranın sahilində oturdum və ağladım”, “Veronika ölməyə qərar verir”, “Zahir”, “Maktub”, “İşıq döyüşçüsünün kitabı”, “Aldatmaq” əsərləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilib. Mütəmadi olaraq aparılan statistik araşdırmalara əsasən, Azərbaycan dilində nəşr olunan kitablar uzun müddət satış həcminə görə onluqlarda ilk pillələrə çıxıb.

Paulo Koelyo həmçinin həftədə üç dəfə öz bloqunda qeydlər edir.

Ekran işləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1998-ci ildə TV Manchete Brida əsərinə əsaslanan 52 seriyalıq çoxseriyalı film çəkir. Ssenari müəllifləri Xayme Kamarqo (Jayme Camargo), Sonya Mota (Sônia Mota) və Agelika Lopes (Agélica Lopes), rejissoru Volter Avankini (Walter Avancini) idi. Bridanı braziliyalı aktrisa Karolina Kastinq (Carolina Kasting) ifa edib. Bu, TV Manchete kanalının ekranlaşdırdığı son roman oldu. Film tamaşaçılar tərfindən qəbul olunmadı və hətta Paulo Koelyo özü də onu bəyənməmişdi. Sponsor çatışmazlığına görə əsər tez yekunlaşdırılır: son səhnələri yalnız əsərin şəkilləri ilə əvəz edirlər.

2004-cü ildə Warner Bros. şirkəti "Kimyagər" əsərinin ekranlaşdırılması üçün hüquqları əldə edir. Layihənin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı problemlər olduğu üçün sonradan bu hüquqlar filmin produseri kimi çıxış edən Harvey Vaynşteynə (Harvey Weinstein) satılır.

2009-cu ildə "Veronika ölmək qərarına gəlir" əsəri əsasında film çəkilir.

Yayım

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paulo Koelyo nadir insanlardandır ki, əsərlərini internetdə pulsuz yayımlayır. Hər ay əsərləri HarperCollins nəşriyyatının saytında oxumaq olar. Məhz bu xüsusiyyətinə görə yazıçı Jeff Jarvis "Google nə edərdi" kitabında Paulo Koelyonu "ən Google yazıçı (the Googliest author)" adlandırmışdı.

Şəxsi həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Paulo Koelyo və həyat yoldaşı Kristina Oytikika (Christina Oiticica) həyatlarının bir hissəsini Fransada, bir hissəsini isə Braziliyada, Rio de Janeyroda yaşayırlar. 1996-cı ildə Koelyo Paulo Koelyo İnstitutunun əsasını qoyur. Bu institut ehtiyacı olan uşaq və qocalara yardım edir. 2007-ci ilin sentyabrından isə BMT-in sülhməramlı səfiri seçilir. Bundan əlavə aşağıdakı status və adlara layiq görülüb:

  • Şimon Peres Sülh mərkəzinin komitə üzvü
  • Fransa Şərəf Legionunun kavaleri Ordeni
  • "Mədəniyyətlərarası dialoq və mənəvi uyğunluqlar" üzrə UNESCO-un səfiri
  • Schwab sosial sahibkarlıq fondunun komitə üzvü
  • Braziliya Ədəbi Akademiyasının üzvü
  • INI Beynəlxalq Məsləhət şurasının - Harvard Beynəlxalq Danışıqlar Təşəbbüsü üzvü
  • Doha Media Azadlığı Mərkəzinin komitə üzvü

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • "Krig-hánın manifesti" / "O Manifesto de Krig-há", (1974).
  • "Təhsil üçün teatr" /"Teatro da Educação", (1974).
  • "Cəhənnəm arxivləri" / "Arquivos do Inferno", (1982).
  • "Vampirizm haqda əyani vəsait" / "O Manual Prático do Vampirismo",(1986).
  • "Zəvvarlıq" və ya "Kahinin gündəliyi" / "O Diário de um Mago", (1988).
  • "Kimyagər" / O Alquimista, (1988).
  • "Brida" / "Brida", (1990).
  • "Ən gözəl hədiyyə" , "O Dom Supremo", (1991).
  • "Valkiriyalar" / "As Valkírias", (1992).
  • "Məktub" / "Maktub", (1994).
  • "Rio-Pyedranın sahilində oturdum və ağladım" / "Na margem do rio Piedra eu sentei e chorei", (1994).
  • "Beşinci dağ" / "O Monte Cinco", (1996).
  • "Dünya savaşçısının kitabı" / "Manual do guerreiro da luz", (1997).
  • "Peyğəmbərin sevgi məktubları" / "Letras do amor de um profeta", (1997).
  • "İşıq savaşçısının kitabı" / "Manual do guerreiro da luz", (1997).
  • "Əsas sözlər" / "Palavras essenciais", (1997).
  • "Veronika ölməyə qərar verir" / "Veronika decide morrer", (1998).
  • "İblis və senyorita Prim" / "O Demônio e a srta Prym", (2000).
  • "Atalar, oğullar və babalar" / "Histórias para pais, filhos e netos", (2001).
  • "On bir dəqiqə" / "Onze Minutos", (2003).
  • "Və yeddinci gündə" / "E no sétimo dia", (2004).
  • "Cin və qızılgüllər" / "O Gênio e as Rosas", (2004).
  • "Səyahətlər" / "Viagens", (2004).
  • "Bərpa olunmuş cığır" / "Caminhos Recolhidos" (2005).
  • "Zahir", / "O Zahir", (2005).
  • "Axar çay kimi" / "Ser como um rio que flui", (2006).
  • "Portobellolu ifritə" / "A bruxa de Portobello", (2006).
  • "Həyat: Seçilmiş sitatlar" / "Vida: Citações selecionadas", (2007).
  • "Qalib tək qalır" / "The Winner Stands Alone", (2008).
  • "Elif" / "O Aleph", (2010).
  • "Aldatmaq", (2014)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Itaú Cultural Paulo Coelho // Enciclopédia Itaú Cultural (порт.). São Paulo: Itaú Cultural, 2001. ISBN 978-85-7979-060-7
  2. ↑ Paulo Coelho // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
  3. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #115703101 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  4. ↑ Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]