Payde

Paide (Paide), keçmiş Vaissenştayn (alm. Weißenstein‎ — Ağ daş) — Estoniyanın mərkəzində şəhər, Yarvamaa bölgəsinin inzibati mərkəzi. Soyuq müharibə zamanı, burada Koigi sovet aviabazası yerləşirdi. Şəhərdə eyniadlı Livon ordeni tərəfindən tikilmiş qəsr ucalır.

Şəhər
Payde
Paide
58°53′ şm. e. 25°34′ ş. u.HGYO
Ölkə	Estoniya
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	10,13 km² (31 dekabr 2016)[1]
Əhalisi
Əhalisi	8.073 nəf. (1 yanvar 2024)[2]
Xəritəni göstər/gizlə Payde
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Paide 8 şəhərlə qardaşlaşıb:

• Almaniya Annaberg-Buchholz
• İsveç Håbo
• Finlandiya Hamina
• Çexiya Havirjov
• Litva Majeykyay
• Ukrayna Pereyaslav
• Latviya Saldus
• ABŞ Vestminster (Merilend)

Paydenin alman adı Weissenstein (əslində aşağı alman dilində Wittenstein və ya Wittensten) "ağ daş" deməkdir. Bu ad Payde qalasının inşasında istifadə olunan əhəng daşından götürülmüşdür. Latın tərcüməsi Albus Lapis də istifadə edilmişdir. Estoniya adı Payde ilk dəfə 1564 -cü ildə Payda olaraq qeyd edildi və paas, pae "kireçtaşı" sözündən yarandığı düşünülür.^[3]

Livoniya Ordeninin ustası Konrad von Mandernin əmri ilə Paide şəhərində 1265 və ya 1266 -cı illərdə bir qala tikilmişdi. Əvvəldən yerli Tall Hermann qülləsi və ya Vallitorn olaraq bilinən mərkəzi qüllənin ətrafında inşa edilmişdir. Altı mərtəbəli tikili həmişə qala kompleksinin əsasını təşkil etmişdir. Qala 14-15 -ci əsrlərdə, ətrafdakı divarların genişləndirilməsi və qüllələrin əlavə edilməsi ilə möhkəmləndi. Yeni odlu silah təhlükəsinə qarşı çıxmaq üçün də modernləşdirildi. 16 -cı əsrdə, qala xarici bastionların əlavə edilməsi ilə yenidən dəyişdirildi.^[4]

Paide Kilsəsi əslində 16-cı əsrə aiddir; Bununla belə, bir neçə dəfə həm müharibədə, həm də yanğından sonra çox pis bir şəkildə zədələnmişdir və indiki bina əsasən 1909-1910-cu illərdə memar J. C. Mühlhausenin nəzarəti altında aparılan yenidənqurma işlərindən ibarətdir.^[5]

• 
  Paide görünüşü, 1632-ci ildən bir müddət əvvəl hazırlanmışdır
• 
  Şəhər meydanı
• 
  Qışda Paide qalası
• 
  Ədliyyə evi
• 
  Xəstəxana klinikası (keçmiş Alman Qızlar Şəxsi Gimnaziyası)
• 
  Paide Bələdiyyəsi
• 
  Jarvamaa Muzeyi

• Arvo Part - klassik musiqi bəstəkarı.

• Paide linna koduleht
• Veebikaamera otsepilt Paide keskväljakult Arxivləşdirilib 2009-03-15 at the Wayback Machine
• Ühendus Weissenstein

1. ↑ Maakatastri statistika. Land Board.
2. ↑ Statistical Database of Statistics Estonia.
3. ↑ Ühendus Weissenstein, Paide Linna Nimed (accessed 1 January 2013) Arxivləşdirilib 19 mart 2022 at the Wayback Machine
4. ↑ Viirand, Tiiu. Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. 2004. 95–96. ISBN 9949407184.
5. ↑ Viirand, Tiiu. Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. 2004. 95–96. ISBN 9949407184.