Per Daniel Amadeus Atterbum

Per Daniel Amadeus Atterbum (19 yanvar 1790[1][2][…] – 21 iyul 1855[3][4][…], Stokholm[d][1] və ya Uppsala[d][5]) İsveç romantik şairi və İsveç Akademiyasının üzvü idi.

Per Daniel Amadeus Atterbum
Doğum tarixi 19 yanvar 1790(1790-01-19)[1][2][…]
Vəfat tarixi 21 iyul 1855(1855-07-21)[3][4][…] (65 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
Fəaliyyəti yazıçı, şair, universitet müəllimi[d], filosof
Üzvlüyü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atterbom bir kənd papazının oğlu idi və 19 yanvar 1790-cı ildə Osterqotland əyalətində anadan olmuşdur. 1805–1815-ci illərdə Uppsala universitetində oxumuş və 1828-ci ildə orada fəlsəfə professoru olmuşdur.

Atterbom, Lorenzo Hammarsköldün tənqidi əsəri ilə başlayan , İsveç ədəbiyyatında inqilab edəcək romantik hərəkatın ilk böyük şairi idi. 1807-ci ildə Upsalada üzvlərinə VF Palmblad , Anders Abraham Grafström , Samuel Hedborn (1849-cu ildə vəfat edib) və bəzi digər gənclərin daxil olduğu Aurora Liqası adlı bədii cəmiyyət qurdu. Bu cəmiyyət öz nəsillərində böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Onların ilk qəzeti, Polyfem cox irəli gedə bilmədi və tezliklə tərk edildi, lakin 1810-cu ildə Atterbom tərəfindən redaktə edilən və üç il davam edən klassik İsveç ədəbiyyatında yer tapan Fosforos jurnalı çap olunmağa başladı. Jurnal bütünlüklə şeir və estetik-polemik oçerklərdən ibarət idi. Təkcə Atterbom deyil, Hammerskijld, Dahlgren, Palmblad və başqalarının ilk əsərləri üçün vasitə oldu. Daha sonra isə Poetisk Kalenderi (1812–1822) və yeni tənqidi qəzet olan Svensk Litteraturtidning (1815–1824) çap olundu.

Atterbom-un müstəqil əsərləri arasında ən məşhuru 1823-cü ildə nəşr olunan qeyri-adi gözəlliyə malik romantik dram olan Lycksalighetens Ö (Bəxtəvər Ada)dır. Bundan əvvəl o, mistik xarakterli Blommorna (Çiçəklər) silsiləsini nəşr etdirmişdi. Dramatikləşdirilmiş nağıldan Fågel Blå (Mavi Quş) yalnız onun yazılarının ən gözəllərindən olan fraqmenti qorunub saxlanılmışdır.

Sonrakı illərdə o, ədəbi mübahisələrdə daha az iştirak etdi. 1835-ci ildə Upsalada estetika və ədəbiyyat professoru oldu və dörd ildən sonra İsveç Akademiyasına qəbul olundu . O, 21 iyul 1855-ci ildə vəfat etdi. Onun Svenska Siare och Skalder (6 cild, 1841–1855, əlavə, 1864) İsveç şairlərinin və yazıçılarının tərcümeyi-halı silsiləsindən ibarətdir ki, bu da İsveç hərflərinin dəyərli tarixini təşkil edir. Atterbomun əsərləri (13 cild, Örebro) 1854–1870-ci illərdə toplanmışdır.

Bəzi Şeirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Blommorna (Çiçəklər)
  • Fågel Blå (Mavi Quş) 1813
  • Lycksalighetens Ö (Səadət Adası) 1824–1827

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  •  This article incorporates text from a publication now in the public domain: Kisholm, Hyu, redaktorAtterbom, apet Daniel Amadeus // Britannika Ensiklopediyası (XI). Cambridge University Press. 1911.
  1. ↑ 1 2 3 4 Per Daniel Amadeus Atterbom (швед.). 1917.
  2. ↑ 1 2 Per Daniel Amadeus Atterbom // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. ↑ 1 2 Аттербум // Краткая литературная энциклопедия (rus.). Москва: Советская энциклопедия, 1962. Т. 1.
  4. ↑ 1 2 Аттербом, Петр Даниель Амадей (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский Сент-Питерсберг: Брокгауз — Ефрон, 1890. Т. II. С. 443–444.
  5. ↑ 1 2 Uppsala domkyrkoförsamlings kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/ULA/11632/F/5 (1836-1861), bildid: C0004351_00106.