Qəhvəyi dazı sovkası
Qəhvəyi dazı sovkası (lat. Actinotia polyodon) — pulcuqqanadlılar dəstəsinin sovkalar fəsiləsinə aid kəpənək növü.
| Qəhvəyi dazı sovkası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qəhvəyi dazı sovkası |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qanadları açılmış halda 25–30 mm-dir. Ön qanadları qırmızımtıl-qonur olub, qəhvəyi və qırmızımtıla çalır. Böyrəkşəkilli naxış böyükdür, bozumtul rənglə haşiyələnmişdir, ortasında ağ cizgi var. Yumuruvə pazşəkilli naxışlar görünmür. Dalğavari zolaq diş-diş olub, "w" hərifinə oxşayır. Arxa qanadı bulanıq-ağdır. Ön kənarı tünd, enli sarğı ilə əhatələnmişdir.[1]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Avropa, Rusiya, Qafqaz və Sibirin cənubundan başlamış Yaponiyaya qədər və Türkmənistan ərazilərində yayılmışlar.Azərbaycanda Böyük Qafqazın dağətəyində rast gəlinir.[2]
Həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meşə açıqlığı, çəmənlik, bağlıq, yabanı bitki biotopları. Tırtıl mərhələsində xəzəllərin altında barama içərisində qışlayır. Kəpənəyi iyun və sentyabr aylarında uçur. Tırtılı iyul və sentyabr aylarında dazı bitkisi üzərində yaşayır. 2 nəsil verir. Birinci nəsli maydan iyunun axırlarına, 2-ci nəsli isə iyulun ortalarından sentyabrın axırlarına qədər çəkir.[3]
Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azsaylıdır. Cəmi 6 kəpənəyi Qəbələ rayonunun Qəmərvan kəndindən toplanmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşadığı meşə ərazilərində turizm obyektlərinin tikilməsi, bununla əlaqədar olaraq ağacların qırılması, meşə örtüyünün məişət tullantıları ilə çirkləndirilməsi kəpənəyin sayına ciddi təsir göstərir. Bundan başqa yaşadiği biotopların əkin üçün istifadə olunması və həvəskar kolleksiyaçılar tərəfindən toplanması da populyasiyanı zəiflədir.
Qorunması üçün məsləhət görülən tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşayış yerlərində yasaqlıq təşkil etmək.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı. 1989 İl.
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
- Ламперт К., Холодковский Н. Атлас Бабочек и гусениц Европы и отчасти Русско-Азиатских владений. С. Петербург, изд. А.Ф.Деврiена, 1913, с. 204;
- Мержеевская О.И. Совки (Noctuidae) Белорусии. Минск: Наука и Техника, 1971, с. 291;
- Алиев С.В. Совки (Lepidoptera, Noctuidae) Азербайджана. Баку: Элм, 1984, 209 с.