Q-pop

Q-pop (qaz. Qazaq pop - qazax pop) — Qazaxıstanın musiqi janrı.[1][2] Qazax dilində oxunan, qərbi pop musiqi, Qazaxıstan hip hopu, EDM (elektron rəqs musiqisi), R&B, toy musiqisi və xüsusilə K-pop tərəfindən təsirlənən Qazaxıstan pop musiqinin müasir forması.[3][4][5] K-pop kimi, Q-pop da özündə fərqli musiqi janrlarını cəmləşdirir.[6] Bu janr ilk dəfə 2015-ci ildə Ninety One qrupun debütu ilə üzə çıxıb.[7]

Qazaxıstanda həmçinin pop musiqisinə aid olan etnopop[8] (və ya folk pop) musiqisi və onun növü, başqa türk xalqlarına da aid olan toy musiqisi mövcuddur. Q-pop toy musiqisindən fərqli olan bir janr olduğu kimi təqdim olunur.[9]

Ölkəyə Koreya dramaları və filmləri 2000-ci illərin ortasında gələn kimi, o vaxtdan başlayaraq, Qazaxıstan Koreya dalğasının təsiri altındadır.[10] İnternetin əlçatanlığı artmasının köməyi ilə bu fenomen, ölkədə Koreyanın kütləvi mədəniyyətinə marağını alışdı və beləliklə, K-pop janrını Qazaxıstanda məşğurlaşdırıb.[11][12] Qazaxıstanda K-pop-un məşğurluğu 2014-cü ildə Q-pop layihəsinin başlanğıcını təhrik edib və beləliklə, Juz Entertainment Ninety One qrupunu yaradıb.[13]

J-pop da bu janra təsir etdiyini qeyd olunur.[14]

Q-pop Qazaxıstan hökumətin tərəfindən qazax dilinin əlifbasını yeni qazax latin əlifbasına keçirtməyinin aləti kimi sayıldığında görə, Q-pop ondan dəstək görür.[4][15][16] Lakin, bu janr həm də cəmiyyətin ənənəpərəst hissələri tərəfindən gələn təndiq və imtina ilə üzləşmiş. Xüsusilə ifaçıların səhnədəki görünüşünə görə.[17][18] Darya Orın bu mühafizəkar reaksiyası üçün Stenli Kohenin əxlaqi təlaş (ing. moral panic) ifadəsini iştədir.[19]

Q-pop üzə çıxannan bəri, qonuşu Özbəkistan və Qırğızıstanda da qazax pop musiqisinə maraq artıb. Bu Qazaxıstanda qürur hissini yaratdığını deyilir.[6] 2016-cı ildə Ninety One qrupu TMB TV-nin çartında birinci yerə qalxıb. Eyni zamanda, həmin çartın 17-ci ildə Qazaxıstan ifaçısı Ali Okapov, 20-ci yerdə isə Qazaxıstan qrupu Kesh You olmuşdu.[20] İddia olunur ki Q-pop musiqisinin təsiri altında olan xaricilər Qazaxıstandan, onun mədəniyyətindən və qazax dilini öyrənməyə başlayıblar.[18]

2018-ci ildə Almatı şəhərində, Almatı Arenada ilk Q-fest keçirilib.[21] Bu festivalı Ninety One qrupunun prodüseri, Yerbolat Bedelxan başqa Q-pop prodüserləri ilə təşkil edib.[22]

  1. September 2016, Zhazira Dyussembekova in Culture on 28. "Kazakh Band Tops Turkish Music Chart". The Astana Times. 28 September 2016. 24 September 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  2. Alexakis, Vanessa. "Star of Asia international music festival wows audiences in Kazakhstan". euronews. 22 June 2018. 22 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  3. Goldsmith, Melissa Ursula Dawn; Fonseca, Anthony J. Hip Hop around the World: An Encyclopedia [2 volumes] (ingilis). ABC-CLIO. 31 December 2018. ISBN 9780313357596. 6 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 November 2019.
  4. 1 2 Laruelle, Marlene. The Nazarbayev Generation: Youth in Kazakhstan (ingilis). Rowman & Littlefield. 30 August 2019. ISBN 9781793609144. 26 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 November 2019.
  5. March 2016, Zhanna Shayakhmetova in Culture on 26. "Kazakh Pop Music Experiencing Heyday". The Astana Times. 26 March 2016. 4 November 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  6. 1 2 "Kazakstanin Q-pop nostattaa teinihysteriaa ja kasvattaa kansakunnan identiteettiä". yle (fin). 3.8.2017. 2018-11-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2019.
  7. "Ninety one — арманға апарар жол | angime.kz — качественный и познавательный контент". angime.kz – качественный и познавательный контент (rus). 30 July 2018. 24 September 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  8. "Kazakhstan's Ethno-Pop Music Hopes to Spread Around the World by Zhazira Dyussembekova". 2022-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-16.
  9. p. 182
  10. "Kazakhstan eager to learn Korea's 'can-do' spirit". The Korea Times. 16 October 2011. 5 November 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  11. "`Korean Wave` affecting many aspects of life in Kazakhstan". The Dong-a Ilbo. 22 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  12. "Korean Wave Sweeps Across Kazakhstan". Assembly of people of Kazakhstan. 6 November 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  13. "This Former SM Entertainment Trainee Is Now A Top Star in a Different Country". Koreaboo. 9 July 2018. 8 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  14. [1]
  15. Otan, Merey. Not Suitable for Kazakhs? Authenticity and National Identity in Contemporary Kazakhstani Music (Tezis). Nazarbayev University, School of Humanities and Social Sciences. 2019. 2020-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-07.
  16. "Q-pop strengthens consciousness Kazakhstan". news.myseldon.com. 7 November 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  17. Morton, Elise. "Introducing Q-pop: the genre you've never heard of causing scandal in Kazakhstan". The Calvert Journal. 6 November 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  18. 1 2 "Does Kazakhstan have a show business? – Info times". 7 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2019.
  19. Oryn, Dariya. "Between Kazakh Batyrs and Feminization of Masculinity: Korean Wave as Means of Transformation". Central European University: 5, 40.
  20. "Kazakh Band Tops Turkish Music Chart". 2021-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-10.
  21. "Q-FEST" (rus). muzzone.tv. 2018-12-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-03.
  22. "Чего ждать от Q-FEST?". НТК. 2018-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-03.