Qoça (və ya Qoçaqan) - türk və altay mifologiyasında Novruz şənliyi. "Kosa" (Kosaqan) və ya "Kodu" adıyla da xatırlanar. Novruza bir neçə gün qalmış başlayan və Novruz gününün sonuna qədər davam edən şənliklərdir. Qoruyucu ruhu olan Qoça xan adına təşkil edilər.
Kodu və Kosa adındakı şənlik öndərinin və ya korkuluk şəklindəki simvolun başına buynuzlu (Günəşə işarədir) bir başlıq keçirilir. Günəş çağırışımı və buynuzlar Novruzun yenidən dirilmə faktıyla yaxından əlaqədardır. Oyuna qatılanlar qurd, tülkü, çaqqal qılıqlarına girərlər. Kosabaşı üzərinə götürdüyü kürkü tərs geyər. Belinə və boynuna zınqırov asar. Kosa kimin evinə girsə o evə bərəkət girər və il boyunca əskik olmaz. Bəzi bölgələrdə uşaqlar bəzilərində isə qadınlar tərəfindən oynanır. Qoça xan ilə əlaqəli olması olabiləcəkdir. Qoçaqan adıyla xatırlanan mərasim bahardakı gündönümünde, Paktıgan adıyla edilən mərasim isə Güz gündönümünde edilir. Kosa eyni zamanda əkin biçmeyi yarayan alət olan Tırpan ilə eşanlamlıdır. Kosanın son günündə səməni (Sem / Som) adı verilən bir mərasim keçirilir. Som eyni zamanda Yula deyilən ruhun qoruyucusudur. Səməni bir növ halva olub, bişirildikten sonra Novruz gecəsi bir qismi suya buraxılır. Kosa mərasimlərinin bir hissəsində örtülü cinsi çağrışımlar tapılar, məsələn qadının oğulduruğunu (dölyatağını) işarələyən bir sümük bunun ən bariz göstəricisidir. Bəzən qadınlar kişi qılığına girərlər.
Qoça, Saya, Payna, Paqta dördlü bir mərasim silsiləsi meydana gətirərlər. Bundan başqa Şumer ənənəsindən yaxın şərq və orta Asiyaya yayılan və bu sıralamaya uyğun düşən Narduqan bayramı tapılar.
Qoç, türklərdə və monqollarada müqəddəs heyvandır. Müxtəlif türk dillərində Goç/Koç və ya Qoçqar (Koçkar, Goçkor, Koçkor, Koskar) ya da Qoçaq (Koçak, Kuçaq, Kosak) olaraq da deyilər. Monqollar isə Xuç və ya Xuça (Husa, Quca, Guca) deyərlər. Türklərdə gücün simvoludur. Ağ Qoyun və Qara Qoyun olmaq üzrə iki zıtlığı təmsil edir. Ağqoyunlu dövləti, Qaraqoyunlu dövləti kimi dövlət adları bir xanədan adı olmaqdan çox bu anlayışın nəticəsidir. Qoç (Qoçun) və Qoy (Qoyun) olaraq kişi və dişi şəkildə xatırlanar. Söz ayrıca döyüşçülük və güc kimi mənalar ehtiva edər. Eyni şəkildə Qoyun da zənginliyi işarələr. Əslində sakit və itaətli bir heyvan olan qoyunun bu şəkildə qəbul edilməsi bir neçə səbəbə söykənən ola bilər. Əvvəlcə kişisinin (qoçun) buynuzları olması. Çünki buynuz güc simvoludur. İkinci olaraq nə qədər çox qoyuna sahib olunsa o qədər zəngin olunduğunun, başqa sözlə o qədər çox nüfuzlu olunduğunun başa düşülməsi. Bir başqa görüşə görə də qoyunun rənginin əksəriyyətlə ağ olub (nadir olaraq da qara), bu səbəblə bu rənglərin iqtidar və nüfuzu vurğulaması.
(Kos/Qoç) kökü. Heybətlilik, qoç katımı, qoç, dəryaz kimi mənaları vardır. Fars Kosa ilə bağlantılandırılması səhvdir. Kösemen qoç mənasını verər. Tunquscadaki Koso / Kosa sözcüyü xalqa, zəncir deməkdir və bu məzmunda dövrü, davamlılığı ifadə edər.