Roma Respublikası konstitusiyası
 | Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Roma Respublikası konstitusiyası — idarəetmə prinsipləri və ya təlimatlar külliyatı nümunəsi.
|
Qədim Roma tarixi | ||
 Senat və Roma xalqı | ||
| Dövrlər | ||
| Roma çarlığı | ||
| Roma Respublikası | ||
| Roma İmperiyası ( e. ə. 27 — 1453-cü illər) | ||
|
| ||
| Respublika konstitusiyası | ||
| ||
| Magistratlar | ||
|
| ||
| Fövqəladə magistratlar | ||
|
| ||
| Titullar | ||
| ||
| Sülalələr | ||
| ||
| Əhali, inzibati və sosial tərkib | ||
| ||
| Qədim Romada hüquq | ||
| ||
 | ||
Konstitusiya tamamlanmamış və kodlaşdırılmamışdır və dəyişilərək inkişaf etdirilirdi. Siyasi rejim yaratmaq üçün ilkin olaraq qədim Afinadakı kimi demokratiya, qədim Spartadakı kimi aristokratiya, və ya ilkin Romadakı kimi monarxiya kimi üç elementin qarışığı əsas götürülmüşdür. Beləliklə hakimiyyətin üç qolu formalaşmış olur. Demokratiya elementi xalq yığıncağı ya məclisi, aristokratiya elementi senat və monarxiya elementi isə qısamüddətli icraçı magistratlar forması almış olur.
Qədim respublikanın suverenliyinin mənbəyi lat. Populus Quiritium Romanus — "Roma xalqı" olmuş olur. Roma xalqı yığıncaq keçirərək qanunlar qəbul edir və icraçı magistratları seçirdilər. Magistraturaya seçilmə avtomatik olaraq ömürlük (qovulma halından başqa) senat üzvülüyünü təmin etmiş olurdu. Senat Romada gündəlik məsələlərlə məğqul olur o cümlədən məhkəməyə sədrlik edirdi. Magistratlar qanunlara riayət olunmasına nəzarət edirdilər və onların səlahiyyətləri senat və xalq yığıncaqlarından artıq idi.