Sahle-Vork Zevde
Sahle-Vork Zewde (afar. Sahle-Work Zewde; amh. ሳህለወርቅ ዘውዴ; oro. Sahle-Work Zewde; somali. Sahle-Work Zewde; tiqr. Sahle-Work Zewde; 21 fevral 1950[1][2], Əddis-Əbəbə, Efiopiya imperiyası) — 2018-ci ildən etibarən Efiopiya Prezidenti, bu vəzifəni tutan ilk qadın siyasətçi və diplomat.
| Sahle-Vork Zevde | |
|---|---|
 | |
Efiopiya Federativ Demokratik Respublikasının Prezidenti | |
| 25 oktyabr 2018 – h.h | |
| Əvvəlki | Mulatu Teşome |
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Afrika Birliyi Ofisi baş katibinin müavini | |
| 27 iyun 2018 – 25 oktyabr 2018 | |
| Əvvəlki | Hayle Menkerios |
| Sonrakı | Anna Tette |
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nairobi Ofisinin baş direktoru | |
| 2011 – 2018 | |
| Əvvəlki | Axim Ştayner |
| Sonrakı | Anna Tette |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Əddis-Əbəbə, Efiopiya İmperiyası (indiki Efiopiya) |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat |
| Uşağı | 2 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Amerikan biznes jurnalı "Forbes" jurnalının illik nəşrində "Dünyanın 100 Ən Güclü Qadını" siyahısında Sahle-Vork dünyanın 96-cı ən güclü qadını və Afrika ən güclü qadını olaraq göstərildi.[3]
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əddis-Əbəbədə anadan olan Sahle-Vork Əddis-Əbəbədə Qebre-Mariam Liseyində ibtidai və orta təhsilini aldı, daha sonra Fransanın Monpelye Universitetində təbiət elmləri üzrə təhsil aldı. Amhar, fransız və ingilis dillərini mükəmməl bilir.[4]
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Diplomatik fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sahle-Vork Efiopiya tarixində səfir təyin edilən ikinci qadın oldu.[5]
Efiopiya xarici işlərində təcrübəli olan Sahle-Vork 1989–1993-cü illərdə Mali, Kabo-Verde, Qvineya-Bisau, Qambiya və Qvineyada akkreditasiya ilə Seneqal səfiri olaraq çalışdı. 1993–2002-ci illərdə isə Cibutiyə səfir təyin edildi. Daha sonra Fransaya, ardınca Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət üzrə daimi nümayəndə olaraq çalışdı və 2002–2006-cı illərdə Tunis və Mərakeşdə akkreditə edildi.[6]
Sahle-Vork sonradan Efiopiyanın Afrika İttifaqı və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Afrika üzrə daimi nümayəndəsi və Efiopiya Xarici İşlər Nazirində Afrika Məsələləri üzrə baş direktor da daxil olmaqla digər yüksək səviyyəli vəzifələrdə çalışdı.[6]
Birləşmiş Millətlər Təşkilatında fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sahle-Vork 2011-ci ilə qədər Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş katibi Pan Gi Munun xüsusi nümayəndəsi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Mərkəzi Afrika Respublikasında Sülh Quruculuğu Ofisinin rəhbəri vəzifələrində çalışdı.[7]
2011-ci ildə Pan Sahle-Vorku Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nairobi Ofisinin baş direktoru təyin etdi. Sahle-Vork rəhbərliyində Nairobi Ofisi "2012 Africa Yearbook"-a görə, Şərqi və Mərkəzi Afrika üçün daha əhəmiyyətli BMT mərkəzi oldu.[8]
2018-ci ilin-iyun aylarında baş katib Antoniu Quterreş Sahle-Vorku Afrika Birliyində xüsusi nümayəndəsi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Afrika Birliyindəki Ofisinin rəhbəri olaraq Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş katibinin müavini səviyyəsinə təyin etdi. Bu vəzifəni tutan ilk qadın oldu.[9]
Prezident fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sahle-Vork 1995-ci ildə yeni qurulan Efiopiya Federativ Demokratik Respublikasının hakim Efiopiya Xalq İnqilabçı Demokratik Cəbhəsi koalisiyası seçildikdən sonra bu vəzifədə çalışan ilk qadın və dördüncü prezident olaraq 25 oktyabr 2018-ci ildə Efiopiya Prezidenti təyin edildi.[4]
Sahle-Vorkun rolu əsasən simvolik olsa da, İmperatoriça Zeuditudan sonra Efiopiyanın ilk qadın dövlət başçısı oldu. 2021-ci ildən etibarən, tanzaniyalı Samiya Suluhu ilə birlikdə Afrikada xidmət edən iki qadın dövlət başçısından biridir.
25 mart 2020-ci ildə Sahle-Vork Twitter-də Efiopiyada COVID-19 pandemiyasının yayılmasının qarşısını almaq üçün 4 mindən çox məhkumu bağışladığını elan etdi. 2 aprel 2020-ci ildə 1.500-dən çox məhkumu əfv etdi.[10]
19 dekabrda Sahle-Vork keçmiş Derq məmurları Berhanu Bayeh və Ədis Tedlanın ölüm hökmlərini ömürlük həbs cəzası ilə əvəz etdi. 1991-ci ildə Derq rejiminin süqutundan dərhal sonra İtaliya səfirliyində sığınacaq aldılar və o vaxtdan bəri orada yaşayırdılar. İtaliya uzun müddətdir edam cəzasına qarşı çıxdığı üçün onları qarşı tərəfə verməkdən imtina etdi. Berhanu və Ədis 2008-ci ildə olaraq edama məhkum edilmişdilər, lakin 24 dekabrda şərti azadlığa buraxılmışdılar.[11]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Sahle-Work Zewde // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ Sahle-Work Zewde // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2018-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2018-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.