Türkan Şoray

Türkan Şoray (28 iyun 1945, Əyyubsultan, İstanbul ili) — türk kinoaktrisası, ssenarist və rejissor.[1][2] Yeşilçamın ən önəmli simalarından biri. Qərb ölkələrində Türkan Şoray Şərqin "Elizabet Teylor"u adlandırılır. O, həmçinin Türkiyə kinosunun "Sultanı" kimi də tanınır.[3] Karyerasına 1960-cı ildə başlamış və "Acı Həyat" filmi ilə 1-ci Antalya Qızıl Portağal kinofestivalında ən uğurlu aktrisa kimi ilk mükafatını qazanmışdır.[3] 222-dən çox filmdə rol alan Şoray, bütün dünya üzrə ən çox bədii filmdə rol ifa edən aktrisa kimi tarixə düşmüşdür.[4][5] 12 mart 2010-cu ildə Şoray UNICEF-in Türkiyədəki xoşməramlı səfiri seçilib. Bu barədə o belə fikir bildirib: "Məncə, sevgi ilə edilə bilməyəcək heç bir şey yoxdur. Gücü sevgi ilə birləşdirsək, bir çox problemin öhdəsindən gələ bilərik".[6]

Türkan Şoray
türk. Türkân Şoray
Doğum tarixi 28 iyun 1945(1945-06-28) (79 yaş)
Doğum yeri
Milliyyəti türk
Fəaliyyəti kinorejissor, kino aktrisası, aktrisa, ssenarist, müğənni
Fəaliyyət illəri 1960-cı ildən
Mükafatları Antalya Qızıl Portağal kinofestivalı
Ən yaxşı qadın roluna görə (1964, 1968, 1887, 1994)
Kimi sahəsində xidmətlərinə görə (1996)
IMDb ID0814734
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hülya Koçyiğit, Filiz Akın və Fatma Girik ilə birlikdə o, türk kinematoqrafiyasında qızıl dövrün simvoludur və türk kinosunun dörd ən mühüm aktrisasından biri kimi qəbul edilir.[7] Şorayın bu aktrisalardan üstünlüyü onun həm də rejissorluq etməsidir. O, "Dönüş" (1972),[8] "Əzab" (1973), "Bodrum Hâkimi" (1976), "İlanı Öldürsələr" (1981) və "Uzaqlarda" "Axtarma"(2015) filmlərini çəkmişdir.

Həyatı və karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Türkan Şoray İstanbulun Əyyubsultan səmtində dövlət məmurları ailəsinin ilk övladı olaraq dünyaya gəlib. Onun atası Xalid Şoray çərkəz əsilli, ana babası isə Salonikidən gələn türk köçkün idi.[1][2] Ondan başqa ailənin daha iki qızı var idi: Nazan və Figen. Kiçik qızları dünyaya gələndən sonra Türkanın valideynləri boşandı və uşaqlar anası Melihə ilə qaldı.

Meliha Şoray Karagümrükdə mənzil kirayələyərək qızları ilə ora köçdü. Burada Türkan Fatih Qızlar Liseyini bitirdi. Türkan ailəsinin kirayədə qaldığı mənzilin sahibi Türkiyənin ilk aktrisalarından olan Emel Yıldız idi. Türkanı kinoya gətirəndə məhz Emel Yıldız oldu. O, Türkan Şorayı tezliklə müqavilə bağladığı Yeşilçam studiyasına gətirdi.[9][10][11].

Onun çəkildiyi ilk film 1960-cı ildə "Kənddə bir qız sevdim" olmuşdur. 1964-cü ildə Metin Erksan tərəfindən çəkilən, Şoray və Ekrem Boranın baş rollarda oynadığı "Acı Həyat" filmi Şoraya ilk Qızıl Portağal mükafatını qazandırmışdır. Bu filmdə manikürçü Nərmin rolunu oynayan aktrisa üçün karyerasında əhəmiyyətli bir addım oldu.[12] 1968-ci ildə Sait Faiq Abasıyanıkın "Bənövşə Vadisi" hekayəsindən ilhamlanaraq Safa Önalın yazdığı "Vesikalı Yarım" filmi ilə Şoray karyerasında ikinci "Qızıl Portağal" mükafatını qazandı.[13]

1990-cı illərdə serial çəkilişlərinə diqqət yetirməyə başladı və bu işlərdən ən diqqət çəkən və uzun ömürlü olanları Şənər Şen ilə birlikdə oynadığı "İkinci Bahar" və Haluk Bilginerlə baş rol paylaşdığı "Tatlı Həyat" oldu.[14]

Ümumilikdə o, 222 filmdə rol alıb. Türkan Şoray NTV-də yayımlanan və qonaqları ilə öz kino karyerasının müzakirə edildiyi ilk televiziya proqramı olan "Cinema Benim Aşkım"ı(2010–2011) təqdim etmişdir.[15] Şoray proqramında kino aktyorları ilə kino karyerasından bəhs edirdi.[16] Şoray programında sinema oyuncuları ile sinema kariyerini anlatmaktadır.[17]

Şoray 2016-cı ildən Avrasiya Akademiyasının üzvüdür.[18][19][20]

Filmoqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Türkan Şorayın filmoqrafiyası

Şəxsi həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1983-cü ildə Türkan Cihan Ünalla ailə qurub, bu evlilikdən 21 oktyabr 1984-cü ildə qızları Yağmur dünyaya gəlib. Cütlük 1987-ci ildə boşanıb.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Evet, biz Çerkez'iz. Kuzey Kafkaslar'daki Kabartay Çerkezleri'ndeniz.Annemin babası Selanikli. Baba tarafım ise Kafkasya'dan gelme". 29 November 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 January 2022.
  2. ↑ 1 2 "Çerkes kızı olmak hoşuma gidiyor - GAZETE VATAN". M.gazetevatan.com. 16 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2019.
  3. ↑ 1 2 Yeşim Tabak. "Türkan Şoray ile Söyleşi" (PDF). Mithat Alam Film Merkezi. 2 December 2013. 15 January 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 January 2014.
  4. ↑ Esra Yalçınalp. ""Karun Hazinelerini Sevgi İçin Reddederim."". Skylife. July 2013. 15 January 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2014.
  5. ↑ "'Dünyanın En Çok Film Çeviren Kadın Oyuncusu'". Haber Vitrini. 21 October 2006. Archived from the original on 26 April 2013. İstifadə tarixi: 14 January 2014.
  6. ↑ "Şoray 'UNICEF-İyi Niyet Elçisi' oldu". Yeni Şafak. 2010. 16 December 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 August 2010.
  7. ↑ "Türkiye'nin İlk Kadın Filmleri Festivali" (PDF). Uçan Süpürge. May 2012. 16 January 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2014.
  8. ↑ "Soru: Türkân Şoray'ın ilk yönetmenlik denemesi olan ve başrollerini Kadir İnanır'la paylaştığı filmin adı nedir?". Bunu Bil, NTVMSNBC. 15 January 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 March 2010.
  9. ↑ 'Sultan'ı olacağı sinemaya Panter Emel sokmuş Arxivləşdirilib 2012-01-26 at the Wayback Machine, Sabah, 28 Şubat 2010
  10. ↑ ‘Panter Emel’ lakaplı Emel Yıldız, birçok ünlü oyuncuyu Türk sinemasına kazandırdı. Arxivləşdirilib 2015-01-05 at the Wayback Machine, Hürriyet, erişim 9 Ocak 2013
  11. ↑ Magazin tarihinde nostaljik bir yolculuk Arxivləşdirilib 2013-11-27 at the Wayback Machine, Milliyet, erişim 9 Ocak 2013
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  13. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət" (İngilizce). 2016-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  15. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2010-01-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  16. ↑ (#empty_citation)
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2010-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  18. ↑ "Eurasian Academy Official Site". 2020-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.
  19. ↑ Türkan Şoray fransız aktyoru ilə görüşəcək — BAKIDA Teleqraf.com Arxiv surəti 21 noyabr 2016 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2016-11-21 at the Wayback Machine
  20. ↑ "Today.Az — Robert Hossein, Turkan Soray awarded Eurasian Legend Award". 2016-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-31.

Kitabları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • "tr:Sinemam ve Ben" (otobiyografi), Türkan Şoray, NTV Yayınları, 2012, İstanbul.

Musiqi albomları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Haqqında yazılan kitablar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • "Türkân Şoray, Bir Yıldız Böyle Doğdu" (belgesel roman), tr:Agah Özgüç, Göl yayınları, 1974, İstanbul.
  • "Sümbül Sokağın Tutsak Kadını" (biyografi), tr:Atilla Dorsay, Remzi Kirabevi, 1997, İstanbul. ISBN 975-14-0612-9
  • "Türkân Şoray" (biyografi), Agah Özgüç, Açıkşehir yayınları, 2001, İstanbul. ISBN 975–93383-00
  • "Türkân Şoray ile Yüz Yüze", Feridun Andaç, Drahma yayınları, 2010, İstanbul.
  • "50 Yıllık Aşk — Türkan Şoray", Ercan Akarsu, Esen kitap, 2014, İstanbul. ISBN 978-605-4609-40-6
  • "Sinema Emekçisi — Türkan Şoray", Ercan Akarsu, Esen Kitap, 2015, İstanbul. ISBN 978-605-4609-67-3
  • "Türkan Şoray Sinemasında Kadın İmgesi", Burak Süme, İkinci Adam Yayınları, 2016, İstanbul ISBN 978-605-306-127-4

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]