T.Muradov adına Dağıstan Dövlət Filarmoniyası

T.Muradov adına Dağıstan Dövlət Filarmoniyası — Dağıstan Respublikasının Mahaçqala şəhərində Filarmoniya. Filarmoniya Dağıstanlı müğənni və bəstəkar Tatam Əlieviç Muradovun adını daşıyır (1902-1958).

T.Muradov adına Dağıstan Dövlət Filarmoniyası
Yerləşməsi
42°59′10″ şm. e. 47°30′31″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Yerləşir	Rusiya,Mahaçqala
Ünvan	Россия, Республика Дагестан, Махачкала, улица Тихонова, дом 7
Tarixi
Əvvəlki adı	1944-cü ilə qədər - Dağıstan Konsert Bürosu
Açılıb	1944
Filarmoniya binası
Genişləndirilib	2015
Heyət
Direktor	Xeyrullayev Əkbər Rəsuloviç
Bədii rəhbər	Naxtiqal İrina Germanovna
Digər məlumatlar
Sayt	dagfilarmoniya.ru

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filarmoniya, həvəskarların xor və instrumental qruplarının yaradılmasında fəal iştirak edən, tamaşalar, eləcə də respublikadakı ilk peşəkar musiqi qruplarını yaradan "Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Əməkdar İncəsənət Xadimi" fəxri adına layiq görülən ilk Dağıstan musiqiçisi müğənni və bəstəkar Tatam Muradovun adını daşıyır.^[1]

Dağıstan Dövlət Filarmoniyası Dağıstan Konsert Bürosunun əsasında 1944-cü ilin yanvarında Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Xalq Komissarları Sovetinin və Bolşeviklərin Ümumittifaq Kommunist Partiyası Regional Komitəsinin Bürosunun 20.12.1943-cü il tarixli Fərmanı ilə yaradılmışdır.

Dağıstan Dövlət Filarmoniyasını yaradıcı kollektivinin tərkibinə ilkin dövrlər milli mahnı və rəqs ansamblı, rus və milli konsert və estrada qrupları və sirk qrupu daxil idi.

1950-ci illərdə, bu günə qədər fəal maarif təbliğat işləri aparan müstəqil kollektiv halına gələn musiqi mühazirə zalı yaradıldı.

1970-ci illərdə V.Voylerin rəhbərlik etdiyi "Günib" vokal və instrumental ansamblı, M.Həsənovun rəhbərlik etdiyi "Dağlı rəqsləri" ansamblı, M.Ulakayevin "Dostluq" ansamblı, "Səhnədə sirk" qrupu P.Petrik, V.Qamalıyevin idarə etdiyi "Karnaval" pop şou qrupu, O. Myakişevin idarə etdiyi "Assa" pop qrupu, bədii söz ustası Yuri Rastoşanskinin qrupu Filarmoniyanın yaradıcılıq kollektivlərini təşkil edirdilər.

1980-ci illərdə filarmoniyada yenidənqurma işləri başladı. Bunun nəticəsində kiçik qruplar fəaliyyətini dayandırdı və ya başqa şəhərlərdəki filarmoniyalara köçdü və yeni yaradılanlar filarmoniyanın peşəkar mövqelərini gücləndirdi.^[2]

Filarmoniyanın fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dağıstan Filarmoniyasına hazırda aşağıdakı yaradıcı kollektivlər daxildir:^[3]

• Kamera Orkestri (1988), dirijor - Rusiya Federasiyasının əməkdar artisti Zərifə Abdullayeva;
• Caz Orkestri (1995), dirijor - Dağıstan Respublikasının Xalq Artisti Maqomed Abakarov;
• Musiqili mühazirə zalı;
• Simli Kvartet;
• Faina Qrafçenko, bədii söz ustası, Rusiya Federasiyasının əməkdar artisti;
• Solist -vokalçılar - Dağıstan xalqlarının dillərində ifaçılar;
• "Eridan" vokal ansamblı, rejissor - Dağıstan Respublikasının əməkdar artisti Mədinə İsmayılova;
• "Ademos" müasir rəqs ansamblı, rəhbəri - Zuleikha Akavova.

Filarmoniyanın fəaliyyəti ən vacib və təxirəsalınmaz vəzifələrin həllinə - dinləyicilərin bədii zövqünün formalaşmasına və tərbiyəsinə, tamaşaçı kütləsinin artırılmasına, təklif olunan müxtəlif konsert proqramlarına yönəlib.

Filarmoniya sənətçiləri Adam Maksudov, Muxsin Kamalov, Dolores Strinadkina, Manur Maqomedov, Zaira Həsənova, Zaira Daibova klassik musiqinin qorunub saxlanmasına və inkişafına öz yaradıcı töhfələrini verirlər.

Maqomed Abakarovun rəhbərlik etdiyi Filarmoniya Caz Orkestri və Zərifə Abdullayevanın rəhbərliyi ilə Dağıstan Dövlət Filarmoniyasının Kamera Orkestri tərəfindən verilən konsertlər anşlaqla keçir.

Müasir dövr[redaktə | mənbəni redaktə et]

2000-ci ildən başlayaraq Filarmoniya, gənc ifaçılar üçün hər il regional musiqi festivalı və "Dağıstanlılar - Dağıstan Filarmoniyasının səhnəsində Rusiya konservatoriyalarının tələbələri" adlı yay konsertlərini keçirir.^[4]

2005-ci ildə Filarmoniya, valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlar üçün "Əllərinizi uşağa uzat" adlı təhsil layihəsinin həyata keçirilməsi üçün Rusiya Prezidentinin və 2009-cu ildə "Uşaqlar yaxşılığın ərazisidir" layihəsinin həyata keçirilməsi üçün Dağıstan Respublikası Prezidentinin qrantlarını aldı.^[5]

2008-ci ildən Filarmoniyanın təşəbbüsü və Dağıstan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə respublikada hər il "Port-Petrovski Assambleyaları" beynəlxalq musiqi festivalı keçirilir.^[6]

Hər il Dağıstan Filarmoniyasında Rusiya konservatoriyalarının tələbələri üçün Moskva, Saratov, Həştərxan, Rostov və Nijni Novqorod konservatoriyalarında təhsil alan gənc Dağıstanlı musiqiçilərin iştirak etdiyi yay konsertləri keçirilir. Bu ənənə ilə Filarmoniya musiqi ifaçılığı sahəsində respublikanın kadr problemlərinin həllinə öz töhfəsini verir.

1995 ci ildə Dağıstan Dövlət Filarmoniyası ilk dəfə milli "Xoçbar" operasını səhnələşdirdi və bu da Dağıstan Dövlət Opera və Balet Teatrının yaranmasına səbəb oldu.

Filarmoniyanın rəhbərliyi və sənətçiləri Moskvada Dağıstan Respublikası Günlərinin konsert proqramlarının hazırlanmasında və keçirilməsində fəal iştirak ediblər.

Filarmoniyanın binası[redaktə | mənbəni redaktə et]

2004-cü ildən bəri, 1904-cü ildə Tixonov küçəsindəki Filarmoniyanın əsas binasının qəzalı vəziyyətdə olması səbəbindən, bütün filarmoniya tədbirləri A.P.Salatov adına Qumuq Musiqili Dram Teatrında, Avar Dövlət Musiqili və Dramı və Rus Dövlət Dram teatrlarının salonlarında keçirilir.

2015-ci ildə Mahaçqalada Rodop Bulvarındakı Filarmoniyanın yay zalı yenidən qurulmuşdur.^[7]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]