Telefoniya

Bu məqalə böyük ölçüdə və ya tamamilə tək mənbəyə əsaslanır. Mövzu ilə bağlı müzakirə səhifəsindəki müzakirələrə qoşula və fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. Məqaləyə etibarlı mənbələr əlavə edərək təkmilləşdirə bilərsiniz. (yanvar 2024)

Telefoniya — uzaq nöqtələr arasında səs, faks və ya məlumatların elektron ötürülməsi üçün telekommunikasiya xidmətlərinin işlənib hazırlanması, tətbiqi və yerləşdirilməsini nəzərdə tutan texnologiya sahəsi. Telefoniyanın tarixi telefonun ixtirası və inkişafı ilə sıx bağlıdır.

Telefoniya ümumiyyətlə, telefonların və telefon sistemlərinin qurulması və ya istismarı və naqillərdən istifadə edərək və ya etməyərək nöqtələr arasında danışığın və ya digər səslərin ötürülməsində telefon avadanlıqlarının istifadə edildiyi telekommunikasiya sisteminə deyilir.^[1] Termin, həmçinin ənənəvi olaraq telefon avadanlığı tərəfindən yerinə yetirilən funksiyaları yerinə yetirən kompüter avadanlığı, proqram təminatı və kompüter şəbəkəsi sistemlərinə istinad etmək üçün tez-tez istifadə olunur. Bu kontekstdə texnologiyaya xüsusi olaraq internet telefoniyası və ya VoIP deyilir.

İlk telefonlar birbaşa cüt-cüt birləşdirilirdi. Hər bir istifadəçinin əlaqə saxlamaq üçün hər bir yerə naqilli ayrıca telefonu var idi. İstifadəçilər bir neçə insanla ünsiyyət qurmaq istədikdə bu əlverişsiz və idarəolunmaz hala gəlirdi. Avtomatik telefon stansiyasının ixtirası yerli ərazidə xidmətdə olan hər hansı digər telefonla telefon əlaqəsi yaratmaq üçün həll yolu təqdim etdi. Hər bir telefon əvvəlcə bir naqil, daha sonra isə bir məftil cütü, yerli dövrə ilə stansiyaya qoşuldu. Digər xidmət sahələrindəki stansiyalar magistral xətlərlə birləşdirildi və zəngləri bir neçə stansiya vasitəsilə ötürməklə şəhərlərarası xidmət qurmaq mümkün oldu.

Başlanğıcda, mübadilə panelləri adətən "telefonçu" adlandırılan işçi tərəfindən əl ilə idarə olunurdu. Müştəri telefonun sapını çevirəndə operatorun qarşısındakı lövhədə indikator yanırdı və operatoru müştəriyə qoşaraq xidmət təklif etməsini təmin edirdi. Zəng edən şəxs çağırılan tərəfin adını, daha sonra nömrəni soruşmalı idi və operator onları xəbərdar etmək üçün dövrənin bir ucunu zəng edilən tərəfin yuvasına qoşurdu. Zəng edilən stansiya cavab verərsə, operator qulaqlıqlarını ayırır və stansiyadan stansiyaya dövrəni tamamlayırdı. Şəbəkənin digər dəyişdiricilərində digər operatorların köməyi ilə magistral zənglər edildi.

Şəhərlərarası və beynəlxalq rabitə şəbəkələri — ölkənin və dünyanın müxtəlif regionlarında müxtəlif telekommunikasiya operatorlarının şəbəkələrini birləşdirir.

İctimai telefon şəbəkəsi (PSTN və ya PSTN) nömrələnməyə vahid yanaşma ilə dünya üzrə telekommunikasiya operatorlarının telefon şəbəkələrinin beynəlxalq birliyidir.

Telefon şəbəkələri və məlumat şəbəkələri onilliklər ərzində birlikdə mövcud olsalar da, onlar bir-birindən asılı olmayaraq inkişaf etmişdir. Hazırda IP-telefoniyanın intensiv inkişafı prosesi gedir, onları güclü və qənaətcil rabitə vasitələri təklif edən vahid rabitə şəbəkəsində birləşdirirlər. Dünyada onlarla şirkət kommersiya IP telefoniya həlləri təklif edir. IP telefoniya həlləri səs və məlumatları eyni şəbəkədə birləşdirir və istənilən istifadəçiyə ucuz beynəlxalq və şəhərlərarası zənglər və bütün rabitə xidmətləri təklif edir.