Yanqıyol
Yanqıyol (özb. Янгийўл, Yangiyo‘l[1]) — Özbəkistanın Daşkənd vilayəti ərazisində yerləşən şəhər.
| Yanqıyol | |
|---|---|
| Yangiyo‘l | |
 | |
 | |
 | |
| 41°06′45″ şm. e. 69°02′48″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1937 |
| İlk məlumat | 1901 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 350 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 112001, 112002, 112004, 112007, 112008, 112009 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1899-cu ildə Daşkənd yaxınlığındakı Kaunç-Tep qəsəbəsi yaxınlığında, Rusiya imperiyasının Türküstan dəmir yolunun Kaufman dəmiryol stansiyası açılır[2].
İnqilabdan sonra kənd Kaunçi adlandırıldı. 1934-cü ildə adı Yanqıyol (Yeni Yol) şəhəri olaraq dəyişdirilir. 2017-ci ildən bəri vilayət tabeli bir şəhər statusuna sahibdir.
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yanqiyol şəhəri M34 və M39 avtomobil yolları arasında, Çirçik çayının sağ sahilində yerləşir. Dəmiryol stansiyası Daşkənddən 28 km cənub-qərbdədir.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]2014-cü il məlumatına görə şəhərin əhalisi 82,500 nəfər olmuşdur. Etnik baxımından Yanqıyolda özbəklər, qazaxlar, ruslar, tatarlar, koreyalılar, taciklər və Krım tatarları yaşayır.
İnfrastruktur
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yanqıyoldakı təhsil müəssisələri:
Qida Sənayesi Kolleci,
tibbi məktəb,
Daşkənd Dövlət Texniki Universiteti nəzdindəki Yanqıyol Akademik Liseyi.
Həmçinin şəhərdə elm və istirahət mərkəzləri var:
Navoy adına Mədəniyyət və İstirahət Parkı,
Ən yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin çalışdığı ən böyük sağlamlıq kompleksi "Ürək-Nevroloji Sanatoriyası".
Bu günə qədər Yanqiyulda 18 məktəb fəaliyyət göstərir ki, onlardan 1-i ixtisaslaşmışdır.
Şəhərin ən məşhur küçələri: A. Artıkova, Bruni, Melniçnaya, Niyazbaş, Səmərqənd, Daşkənd, Furkat və Yeni-Xayat.
Şəhər əsasən birmərtəbəli həyət evlərindən ibarətdir. Şəhərin yeni məhəllələrində 4 mərtəbəli və 5 mərtəbəli evlər tikilir.
Tanınmış şəxsləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Jamal Ömərova - qazax müğənnisi, qazax xalq mahnılarının və SSRİ xalqlarının mahnılarının ifaçısı, Qazaxıstan SSR-nın xalq artisti (1943), Lenin, Qırmızı Əmək Bayrağı və Şərəf nişanı ordenlərinin sahibi[3].
İosif Kobzon (1937–2018) - Sovet və rus pop müğənnisi (bariton), musiqiçi, ictimai xadim, müəllim. Rusiya Federasiyasının II - VII çağırış Dövlət Dumasının üzvü. Dövlət Dumasının Mədəniyyət Komitəsi sədrinin birinci müavini (2011-ci ildən). Müharibədən əvvəl Kobzon ailəsi Lvova köçür. Müharibə zamanı ailə Özbəkistana evakuasiya edilir. Getdikləri yerlərin son ünvanı Yanqıyol şəhəri olur.
Oleq Varlakov (1972-1996) - polis baş leytenantı, Birinci Çeçenistan müharibəsinin iştirakçısı, Rusiya Federasiyasının Qəhrəmanı (1996). 25 iyun 1972-ci ildə Özbəkistan SSR Daşkənd vilayətinin Yanqıyol şəhərində anadan olmuşdur.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Yangiyoʻl" OʻzME. Ya-harfi Arxivləşdirilib 2022-03-08 at the Wayback Machine Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ Янгиюль // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ "Жамал Омарова — певица народная | Мысль — Республиканский общественно-политический журнал". 2016-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-06.