Yaqut əl-Həməvi

Yaqut əl-Həməvi (1178^[1], Konstantinopol – 20 avqust 1229, Hələb) — yunan əsilli ərəb coğrafiyaşünası, səyyahı.

Yaqut əl-Həməvi Qafqaz və Azərbaycan tarixi üzrə qiymətli mənbələrdən biri olan "Mucəm əl-buldan" əsərinin müəllifidir.^[2]

Yaqut əl-Həməvi əslən türk olsa da, Suriya tacirlərindən birinin qulu olduğu dövrdə müsəlman dinini qəbul etmişdir. Tacirin vəfatından Bağdada köçərək kitab üzü köçürmək və kitab alveri etməklə məşğul olmuşdur. XIII əsrin I yarısında ərəblərin əldə etdikləri məlumatları toplamaqla "Coğrafi lüğət" kitabını yazmışdır. Yaqut Aralıq dənizinin şərqində yerləşən ölkələri, Iranı, Orta Asiyanı gəzmiş və Mərv şəhərində yaşamışdır. Yunan və müsəlman ölkələrinin məlumatlarına əsaslanmaqla coğrafi lüğətlər tərtib etməklə məşğul olmuşdur.

1. И. Ю. Крачковский. "Путeшeствиe Ибн-Фадлана на Волгу", Издатeльство АН СССР. 1939 г.
2. Крачковский И. Ю. Избранныe сочинeния, т.4 Москва-Лeнинград 1957
3. Бартольд В. В. Сочинeния, т.т.1–6 Москва 1963–68.
4. Yâkūt el-Hamevî (yazar Casim Avcı), sayfa 288–291. // Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt LXVIII. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 2013, 617 sayfa.

• Jacuts geographisches wörterbuch aus den handschriften zu Berlin, St. Petersburg, Paris, London und Oxford auf kosten der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft herausgegeben von Ferdinand Wüstenfeld. Fünfter Band. Anmerkungen. Leipzig, in Commission bei F. A. Brockhaus, 1873.
• Краткая биография Якута аль-Хамави
• Извлeчeния из книги "Китаб му’джам аль-булдан" Якута аль-Хамави
• Якут аль-Хамави о Хорeзмe
• Упоминаниe Якута аль-Хамави в статьe М. Барахоeва "Арабы — основатeли гeографии" Arxivləşdirilib 2012-09-10 at the Wayback Machine
• Акадeмик З. М. Буниятов о путeшeствиях Якута аль-Хамави в Азeрбайджан ^{[ölü keçid]}