Yurd

"Vətən". Müəllif: Apollinari Vasnetsov. 1886-cı il.
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Yurd (dəqiqləşdirmə).

Yurd[1] — bir şəxsin doğulduğu,[2] əslən gəldiyi yer, vətəni,[3] vətəndaşı olduğu ölkə,[4] həmçinin fərd ilə cəmiyyət arasında, vətəndaş ilə dövlət arasında, şəxsiyyət ilə mərkəzləşdirilmiş ideoloji sistem arasında münasibətlər modeli.[5]

Etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Yurd" sözü qədim türk mənşəlidir.[6] Sevan Nişanyana görə, bu söz qədim türkcədə "ur-" feilindən "+ut" şəkilçisi ilə törəmiş ola bilər, lakin bu dəqiq deyil. Sözün ilkin mənası "çadır" və "oba", həmçinin "məskən" demək idi.[7]

İkinci yurd

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"İkinci yurd" bir şəxsə sığınacaq verən, doğma olmuş yerdir.[3] .

Əgər bir insan yaşadığı ölkəni dəyişirsə, bu milli quruluşun mədəniyyətinə yiyələnirsə və yeni ölkəyə intuitiv şüurlu bağlılıq inkişaf etdirərsə, yeni yaşayış ölkəsi onun üçün "yeni yurd" ola bilər.[8]

Yurdun təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii və insan yaradıcılığı ilə yaradılmış yurd təsvirləri onun kimliyinin şüurlu və şüursuz dərkini formalaşdırır, ona münasibəti əvvəlcədən müəyyən edir. İncəsənətdə yaradılmış yurd obrazları kimliyin ona aid olduğunu hiss etməyə imkan yaradır. Yurd obrazları da dövlət ideologiyası sistemində şüurlu quruculuğun nəticəsi ola bilər.[9]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "yurd, Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar". Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar.
  2. ↑ Справочный словарь орфографический, этимологический и толковый русского литературного языка / сост. под ред. А. Н. Чудинова. СПб. : Тип. Исидора Гольдберга, 1901. С. 1286.
  3. ↑ 1 2 Родина Arxivləşdirilib 2020-08-13 at the Wayback Machine // Толковый словарь русского языка Ожегова и Шведовой.
  4. ↑ Родина Arxivləşdirilib 2021-02-06 at the Wayback Machine // Словарь Ефремовой.
  5. ↑ Соловьёва А. Н., Соловьёва Т. А. Символика семьи в структуре социальных представлений россиян о Родине Arxivləşdirilib 2021-01-27 at the Wayback Machine // Лабиринт : Журнал социально-гуманитарных исследований. 2015. № 4. 113–125.
  6. ↑ "Yurt Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji". www.etimolojiturkce.com.
  7. ↑ "yurt". Nişanyan Sözlük.
  8. ↑ Артановский С. Н. Понятие Родины : современные модификации // Вестник Санкт-Петербургского государственного университета культуры и искусств. 2012. № 3. С. 6–10.
  9. ↑ Чикаева Т. А. Родина как социально-философская категория: содержание понятия Arxivləşdirilib 2019-03-06 at the Wayback Machine // Манускрипт. 2016. № 7–2 (69). С. 213–216.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Андерсон Б. Воображаемые сообщества. Размышления об истоках и распространении национализма. — М. : Кучково поле, 2016. — 416 с.
  • Артановский С. Н. Родина как культурно-исторический феномен // Вестник Санкт-Петербургского государственного университета культуры и искусств. — 2012. — № 2. — С. 11–15.
  • Гачев Г. Д. Национальные образы мира. Общие вопросы : русский, болгарский, киргизский, грузинский, армянский. — М. : Советский писатель, 1988. — 445 с.
  • Зимовец Л. Г., Пушкарь А. И. Поиски духовности через постижение Родины в русской философии и литературе // Теория и практика общественного развития. — 2015. — № 10. — С. 171–173.
  • Мочалов А. Н.. Территория, этничность и феномен «многонациональных» государств (PDF) // Научный ежегодник Института философии и права Уральского отделения Российской академии наук . 17, вып. 4. 2017. 33—52. doi:10.17506/ryipl.2016.17.4.3352.
  • Струве П. Б. Patriotica. Россия. Родина. Чужбина. — СПб. : Изд-во РХГИ, 2000. — 349 с.
  • Тишков В. А. Реквием по этносу: исследования по социально-культурной антропологии. — М. : Наука, 2003. — 544 с.
  • Федотов Г. П. Судьба и грехи России : в 2-х т. — СПб. : София, 1992. — Т. 2. — 348 с.
  • Murphy, Alexander B. 1989. Territorial Policies in Multiethnic States // Geographical Review. Vol. 79 (Oct., 1989), № 4. Taylor & Francis, Ltd. P. 410–421.