Zasyadko kömür mədəni

Zasyadko kömür mədəni (ukr. Шахта ім. Засядька Засядька , rus. Шахта им. А. Ф. Засядько) Ukraynanın şərqindəki Donetsk şəhərində kömür hasilatı şirkətidir. 2014-cü ildə Donbass müharibəsi başlayandan sonra mədən üsyançıların nəzarətində olan ərazidə yerləşdi.[1][2]

Zasyadko kömür mədəni
Yerləşdiyi yer
Yerləşdiyi yer Donetsk vilayəti
Ölkə
Koordinatlar 48°03′07″ şm. e. 37°47′24″ ş. u.
Tarix
Açıldığı il 31 dekabr 1958
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Ukrayna xəritəsində Donetsk (qırmızı) və Donetsk vilayətinin (çəhrayı) yeri.

Şirkətin meneceri və iddia edilən sahibi Regionlar Partiyası daxilində nüfuzlu iş adamı və siyasətçi Yuxim Zvyahilskidir. İqtisadi, texnoloji və siyasi əhəmiyyəti ilə yanaşı, şirkət – kömür mədəni, çoxsaylı ölümlə nəticələnən təkrar mədən qəzalarının yeri olması ilə məşhurdur. Ən ölümcül, Ukrayna tarixindəki ən dəhşətli faciə 2007-ci il noyabrın 18-də baş verib və 101 şaxtaçı həlak olub.[3]

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mədəndə istehsal 1958-ci ildə başlamışdır.[4] Yarandığı gündən mədən Sovet Kömür Sənayesi nazirlərindən biri olan Aleksandr Zasiadkonun adını daşıyır.

1992-ci ildə Zasyadko mədəni bir neçə köməkçi sənaye ilə birlikdə "icarəyə götürülmüş müəssisə"yə (praktiki olaraq işçilər tərəfindən özəlləşdirilmiş) çevrildi.[4] Mədənin o vaxtkı meneceri və nüfuzlu yerli iş adamı Yuxim Zvyahilski öz postunu qoruyub saxladı və yeni şirkətin aktivlərinə qeyri-rəsmi nəzarəti ələ keçirdi.[5][6] Cənab Zvyahilski 1990-cı illərin əvvəllərində qısa müddət ərzində Ukraynanın baş naziri vəzifəsini icra edib və bütün çağırış Ali Radanın (parlament) deputatı olub.[6][7][8]

Mədən təhlükələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zasyadko mədəni təbii olaraq yüksək səviyyədə qaz (xüsusilə metan) və kömür tozunun partlama təhlükəsi səbəbindən dünyanın ən təhlükəli kömür mədənlərindən biridir.[4][9] Bundan əlavə, mərhələli tükənmə, mədəni 6 quyuya sahib olacaq qədər böyük və ən önəmlisi çox dərin hala gətirdi. 2004-cü il etibarı ilə qazıntı dərinliyi 529m ilə 1270m arasında dəyişməkdədir.[4]

Bununla belə, bu yaxınlarda müstəqil dağ-mədən eksperti mədəninin yeraltı vəziyyətini təhlükəsizlik standartları daxilində göstərmək və beləliklə onun dövlət müfəttişləri tərəfindən bağlanmasının qarşısını almaq üçün şirkətin təhlükə dəyərləndirən avadanlıqlara müntəzəm olaraq nəzarət etdiyini iddia etdi.[10] Prezident Yuşşenko kabineti kömür sənayesində "təhlükəsiz qazma təcrübələrini" həyata keçirməməkdə günahlandırdı.[11]

Qəzalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zasyadko mədənində yeddi ciddi mədən qəzası baş verib:

  • 24 may 1999-cu il – 50 işçi həlak oldu, 40 nəfər yaralandı.[9][11][12]
  • 19 avqust 2001 – 55 işçi öldü, 34 nəfər yaralandı.[13]
  • 31 iyul 2002-ci il – 20 işçi öldü, ikisi yaralandı.[14]
  • 20 sentyabr 2006 – 13 işçi həlak oldu, 61 nəfər yaralandı.[15]
  • 18 noyabr 2007-ci il – 101 işçi həlak oldu, onlarla işçi yaralandı.[3]
  • 1 dekabr 2007 – 52 işçi yaralandı.[16]
  • 2 dekabr 2007-ci il – beş işçi həlak oldu, 30 nəfər yaralandı.[17]
  • 4 mart 2015-ci il – 17 işçi həlak olub, 15 nəfər itkin düşüb.[18]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Ukraine gas blast: 30 feared dead in Zasyadko coal mine" Arxivləşdirilib 2022-05-12 at the Wayback Machine. BBC News. 4 mart 2015.
  2. ↑ Ukraine conflict: Evacuation planned in frontline town of Avdiivka Arxivləşdirilib 2022-07-02 at the Wayback Machine, BBC News. 31 yanvar 2017
  3. ↑ 1 2 "Four dead in Ukraine mine blast", BBC News, 2 Dekabr, 2007
  4. ↑ 1 2 3 4 Гірничий енциклопедичний словник, т. 3. / За ред. В. С. Білецького. — Донецьк: Східний видавничий дім, 2004. — 752 s. ISBN 966–7804–78-X (Dağ-mədən lüğətləri, ukrayna dilində)
  5. ↑ Бизнес-досье Шахта им. Засядько, ОП. 5 Yanvar, 2009 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
  6. ↑ 1 2 Бизнес-досье Звягильский Ефим Леонидович. 31 Avqust, 2009 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
  7. ↑ Звягільський Юхим Леонідович. Verkhovna Rada official dossier. 10 Dekabr, 2007 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
  8. ↑ ЗВЯГИЛЬСКИЙ ЕФИМ ЛЕОНИДОВИЧ. Биография Arxivləşdirilib 2022-02-10 at the Wayback Machine. Janukovicha.
  9. ↑ 1 2 Шахта им. А.Ф.Засядько в Донецке Arxivləşdirilib 2021-11-01 at the Wayback Machine. Справка RIA Novosti, 19 Noyabr, 2007
  10. ↑ Donetskdəki faciənin ilk versiyası. (Kanal 1+1-də TSN xəbərləri), 22 noyabr 2007-ci il.
  11. ↑ 1 2 "Ukraine's mine death toll rises" Arxivləşdirilib 2020-11-05 at the Wayback Machine. BBC News. 20 Noyabr, 2007.
  12. ↑ Korneychuk, Dmitriy (November 18, 2007). "Methane blast at the mine of Zasyadko". Gazeta po-Kievskiy (rusca). 2007–11–19.
  13. ↑ Ukraine mine blast kills 36 Arxivləşdirilib 2022-01-30 at the Wayback Machine. BBC News.
  14. ↑ At Least 19 Killed in Ukraine Mine Explosion Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine. New York Times.
  15. ↑ Soviet Coal Mine Accidents Kill 45 Arxivləşdirilib 2016-12-04 at the Wayback Machine. Washington Post.
  16. ↑ Из шахты Засядько на поверхность выведены все горняки Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine. Korrespondent.
  17. ↑ Число погибших на шахте им. Засядько возросло до 5 человек Arxivləşdirilib 2022-01-27 at the Wayback Machine. Korrespondent.
  18. ↑ Ukraine gas blast: 30 feared dead in Zasyadko coal mine Arxivləşdirilib 2022-05-12 at the Wayback Machine. BBC News.