Ziya Yergök (1873, Artvin - ö. 1 iyun 1949, İstanbul), türk əsgəri.
| Ziya Yergök | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1877 |
| Vəfat tarixi | 1 iyun 1949 |
| Vəfat yeri | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Xidmət illəri | 1902-ci ildən |
| Rütbə | general |
1873-cü ildə Artvin mərkəzinin Aşağı Hod kəndində anadan oldu.[1]Atası Çito ləqəbli Ahmet Usta, anası Esma Xanımdır. 6 yaşında olarkən ailəsi ilə birlikdə Ərzuruma köçdü. Yoxsul və yarı aclıqdan əziyyət çəkən bir uşaqlıq yaşadı və 12 yaşında yetim qaldı.
Ərzurumdakı hərbi liseyə keçdi. Hərbi Akademiyanı qazandı. Hərbi Akademiyanı bitirdikdən sonra Hərbi Akademiyanı bitirib Ərzincanı püşkatmada çəkdi.
1909-cu ildə qolağası rütbəsinə yüksəldi və Ərzurumda 7-ci Diviziyaya təyin edildi. 1914-cü ildə 83. Alay Komandanlığına təyin edildi. 1908-ci ildə Dersim əməliyyatında iştirak etmişdir. Birinci Dünya Müharibəsi əsnasında Köprüköy Döyüşlərində və Sarıqamış döyüşündə vuruşmuşdur . Əvvəlcə Sarıqamış Əməliyyatında yaralandı, sonra da Rus əks hücumu müvəffəq olduqdan sonra tutuldu. Əvvəlcə Semeydə, daha sonra Krasnoyarsk həbsxana düşərgəsində qaldı. 1920-ci ildə buradan qaçmağı bacardı və 6 illik əsirlikdən sonra Şərqi Türkistan və Orta Asiya şəhərlərindən keçərək Türkiyəyə döndü.
Türkiyəyə qayıtdıqdan sonra Kazım Qarabəkirin Şərq Ordusunda xidmət etdi. Müharibədən sonra qırmızı zolaqlı İstiqlaliyyət Medalı ilə təltif edildi. 1926-cı ildə yenidən qərbə təyin edildi. Afyona 1. Korpus Hərbi Məhkəməsinin rəisi vəzifəsinə təyin edildi. 30 Avqust 1930-cu ildə Mirliva rütbəsinə yüksəldi və Paşa oldu. 1931-ci ildə təqaüdə çıxdı.
İkinci Dünya müharibəsinin 1939-cu ildə başlaması ilə elan edilən səfərbərlik çərçivəsində yenidən vəzifəyə çağrıldı və İstanbul Hərbi Dairəsinin komandiri oldu. 1942-ci ildə İstanbul 2 saylı Döyüş Məhkəməsi Başçılığına təyin edildi. 14 iyul 1943-cü ildə ikinci dəfə yaş həddindən təqaüdə çıxdı. 1 iyun 1949-cu ildə öldü.
Hərbi xidmətinin ilk illərindən bütün xatirələrini yazdı. Bu xatirələri özündə cəmləşdirən 1800 səhifədən ibarət olan müəllif Sami Önal tərəfindən yayıma hazırlandı və "Hərbiyyədən Dərsimə və Sarıqamışdan əsarətə" adlı iki ayrı kitab olaraq yayımlandı.
Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəlki "Hərbiyyədən Dərsimə" Hərbiyədəki Enver Paşa ilə iş yoldaşı olduğu illərdən başlayaraq 31 mart üsyanı və Dersim üsyanına qədər olan təlatümlü dövr xatirələrini əhatə edir.
"Sarıqamışdan əsirliyə " kitabında Ziya Yergökün 83. Alay komandirliyinə təyin olunduğu, Sarıqamış Əməliyyatında Ruslar tərəfindən əsir götürüldüyü və Krasnoyarsk həbsxana düşərgəsindən qaçdığı Orta Asiya şəhərləri, Şərqi Türkistan, Sibir, Azərbaycan kimi yerlərdə xatirələri və müşahidələri barədə yazılar əks olunur..