Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ЗАПИРАТЬ

    несов. см. запереть.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запирать

    см. запереть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПИРАТЬ

    несов. bax запереть.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЫЛАТЬ

    сов. alışmaq, alovlanmaq, alovlanıb yanmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЫЛАТЬ

    ялавар акъатиз куз башламишун; цIай куькIуьнун; къизмишдиз куз башламишун; къизмиш хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАТИРАТЬ

    несов., см. затереть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБИРАТЬ

    несов. bax забрать.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАДИРАТЬ

    несов. dan. 1. bax задрать; 2. öcəşmək, sataşmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАМИРАТЬ

    несов. 1. bax замереть; 2. tədricən yavaşımaq, kəsilmək, susmaq (səs)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАМИРЯТЬ

    несов. bax замирить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИВАТЬ

    несов. 1. bax запить; 2. arabir bərk içmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИСАТЬ

    сов. yazmaq, qeyd etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИХАТЬ

    сов. dan. dürtmək, tıxamaq, soxmaq, təpmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИЩАТЬ

    сов. dan. civildəmək, cikkildəmək; vızıldamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАТИРАТЬ

    несов. bax затереть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЫТАТЬ

    сов. dan. incidib öldürmək, işgəncə verib öldürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИХАТЬ

    разг. чуькьвез-чуькьвез ттун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • забирать

    I -аю, -аешь; нсв. 1) кого-что к забрать I Ежедневно мы забираем у молочницы по два литра молока. 2) разг. и спец. Увеличивать скорость, быстрее двига

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • задирать

    -аю, -аешь; нсв.; разг. 1) к задрать 2) Затрагивая кого-л., приставая к кому-л., вызывать на ссору, драку. Оставь его в покое, не задирай!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • замирать

    см. замереть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запивать

    I см. запить I; -аю, -аешь; нсв. II см. запить II; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запинать

    -аю, -аешь; св. кого-что 1) Избить, измучить пинками. 2) Пинками загнать, затолкать куда-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • записать

    ...что-л. в письменном виде; занести на бумагу. Записать доклад. Записать свои мысли. Записать адрес. 2) кого-что Нанести на пластинку, плёнку, кассету

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запихать

    ...Пихая, толкая, втиснуть, засунуть куда-л. Запихать бумаги в стол. Запихать в рот кусок торта. II -аю, -аешь; св.; разг. начать пихать 1)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запищать

    ...пищать. Комар запищал. б) отт.; разг. Начать плакать. Ребёнок запищал.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запылать

    -аю, -аешь; св. Начать пылать. Костёр ярко запылал. Лицо запылало румянцем.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • засирать

    см. засрать; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • затирать

    см. затереть; -аю, -аешь; нсв. Затирать молодых.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПИЩАТЬ

    1. цIив-в ийиз башламишун; пIив-в ийиз башламишун; цIугъ ийиз башламишун. 2. шуькIуь ванцелди рахаз башламишун; шел-хвал ийиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПИНАТЬ

    сов. dan. təpiklə vurmaq, təpikləmək; təpiklə vurub itələmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИСАТЬ

    кхьин; записать лекцию лекция кхьин; записать в протокол протоколда кхьин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБИРАТЬ

    несов., см. забрать.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПИВАТЬ

    несов., см. запить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАДИРАТЬ

    несов., см. задрать 1, 2. 4 манайра.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАМИРАТЬ

    несов. 1. см. замереть. 2. атIуз-атIуз, зурзаз-зурзаз акъатун (ван)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖИМАТЬ

    несов., см. зажать

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБЫВАТЬ

    несов., см. забыть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГИБАТЬ

    несов., см. загнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГОРАТЬ

    несов., см. загореть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАДЫШАТЬ

    нефес къачун, нефес къачуз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБИВАТЬ

    несов., см. забить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖИВАТЬ

    несов., см. зажить1

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖИГАТЬ

    несов., см. зажечь

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • напирать

    ...напереть 1) 2) на кого-что разг. Решительно наступать, теснить. Напирать на вражеские части. Толпа напирала со всех сторон. 3) на кого-что Решительно

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАПИРАТЬ

    несов. 1. bax напереть 1-ci mənada; 2. sıxışdırmaq, təzyiq etmək; войска напирали на противника с фланга qoşunlar düşməni cinahdan sıxışdırırdı; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАПИРАТЬ

    несов. разг. 1. чуькьуьн, басмишун. 2. кIевивал авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • YAZMAQ

    писать, написать, записать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЗАКИСАТЬ

    несов., см. закиснуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКИВАТЬ

    кьил юзурун (агъурун); кьилелди ишара авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКИДАТЬ

    1. гьалчун; гун; закидать камнями къванер гьалчун, къван гун. 2. гадрун; вигьин. 3. вигьена ацIурун. ♦ шапками закидаем бармакралди (бармакар гьалчна)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКИПАТЬ

    несов:, см. закипеть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЛИЗАТЬ

    мез гун, мез гана михьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАМАРАТЬ

    кьацIурун; русвагьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • XATİRAT

    ...mənə birgünlük xatiratını yaz, gətir. Qantəmir. Bu, Mustafanın xatirat dəftərçəsindən bir vərəqdir. Mir Cəlal.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • XATİRAT

    воспоминания, мемуары

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЗАЛИВАТЬ

    несов. см. залить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫПИРАТЬ

    несов. 1. эцяна, чуькьвена акъудун; чуькьвена алудун. 2. экъис хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • KİLİDLƏMƏK

    запирать на замок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • багъламишун

    (-из, -на, -а; редко) - 1. закрывать, запирать (что-л.). 2. заключать (договор, условие).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • MANDAL

    сущ. диал. засов, задвижка. Qapını mandalla bağlamaq запирать дверь на засов

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • агалун

    (-из, -на, -а) - 1. запирать, закрывать (что-л. на запор). 2. см. акалун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • BAĞLAMAQ

    1. завязывать, связывать, привязывать; 2. запирать, замыкать, закрывать; 3. застегивать, застегнуть; 4. заключать, заключить (договор); 5. пок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DAMLAMAQ

    ...damcılamaq 2 глаг. простореч. 1. засаживать, засадить в кутузку (каталажку) кого 2. запирать, запереть скот, нан ёсший ущерб (до возмещения урона)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BƏRKİTDİRMƏK

    глаг. понуд. заставить кого-л.: 1. закрывать, закрыть, запирать, запереть, замыкать, замкнуть плотно 2. крепить, укреплять, укрепить что-л. 3. прикреп

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İŞGİLLƏMƏK

    1 глаг. диал. запирать, запереть, закрывать, закрыть на крючок что 2 глаг. препятствовать, воспрепятствовать, создавать, создать препятствия, мешать,

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CƏFTƏLƏMƏK

    глаг. закрывать, закрыть, запирать, запереть на крючок (затвор, задвижку и т.п.). Çöldən cəftələmək закрыть на крючок снаружи, içəridən cəftələmək зап

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QIFILLAMAQ

    глаг. nəyi 1. запирать, запереть на замок 2. сомкнуть, закрыть. Ağzını qıfıllamaq закрыть рот (не разговаривать), сомкнуть губы 3. перен. перестать го

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • KİLİDLƏMƏK

    глаг. запирать, запереть (закрыть, замкнуть на замок). Qapını kilidləmək запереть дверь на замок ◊ ağzını kilidləyib oturmaq сидеть, набрав воды в рот

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • куьлег

    ...я (погов.) - язык - это ключ к сердцу. 2. замок : куьлег ягъун - запирать, закрывать на замок; куьлегда тун— а) воткнуть (ключ) в замок; б) держать в

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • QAPAMAQ

    ...заткнуть. Butulkanı tıxacla qapamaq заткнуть бутылку пробкой 5. запирать, запереть. Qapını qapamaq запереть дверь; damanı qapamaq спорт. запереть дам

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SİYİRMƏ

    ...подвижной стержень для запора). Qapını siyirmə ilə bağlamaq запирать дверь на задвижку 2. ящик (стола и т.п.) II прил. выдвижной (приспособленный для

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BƏRKİTMƏK

    глаг. nəyi 1. разг. закрывать, закрыть, запирать, запереть, замыкать, замкнуть плотно. Qapını bərkitmək плотно закрыть дверь, darvazanı bəkitmək запер

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • запереть

    ...заперший; запертый; -перт, -а, -о; заперев и заперши; св. см. тж. запирать, запираться, запирание 1) что Закрыть на ключ, на замок и т.п.; замкнуть.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • BAĞLAMAQ

    ...закупоривать, закупорить. Şüşənin ağzını bağlamaq закупорить бутылку 7. запирать, запереть. Otağı bağlamaq запереть комнату 8. закутывать, закутать (

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЗАПИРАТЕЛЬСТВО

    мн. нет хиве такьаз кIевивал авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПИРАТЬСЯ

    несов. 1. см. запереться и запереть. 2. агализ хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запираться

    I см. запереть; -ается; страд. II -аюсь, -аешься; нсв. 1) к запереть 1), 2) и запереться. 2) разг. Упорно не сознаваться в чём-л. Долго запираться. Не запирайтесь!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запирательство

    -а; ср. Упорное нежелание сознаться в чём-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПИРАТЬСЯ

    несов. 1. bax запереться; 2. bağlanmaq, kilidlənmək, qıfıllanmaq; 3. qapadılmaq, salınmaq, qoyulmaq (qapalı yerə); 4

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИРАТЕЛЬСТВО

    ср мн. нет danma, inkar etmə, boynuna almama

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
OBASTAN VİKİ
Zaziran
Zaziran — İranın İsfahan ostanının Fəlavərcan şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 7,670 nəfər və 2,003 ailədən ibarət idi.
Aparat
Aparat (lat. apparatur – avadanlıq) 1)cihaz, texniki qurğu, alət, tərtibat; 2)idarə orqanlarının məcmusu; 3)hər hansı təşkilatın və ya birliyin işçilərinin hamısı – bütün işçiləri: idarə, müəssisə və ya təşkilatın ifrat tərkibi; 4)tədqiqat üzrə əlavə məlumat; 5)hər hansı bir idarəetmə və yaxud təsərrüfat sahəsinə xidmət edən bir və ya bir neçə müəssisə; 6)müəssisənin ştat tərkibi; 7)elmi əsərə, seçilmiş əsərlərə əlavə edilən qeydlər, göstəricilər və digər köməkçi məlumatlar; 8)tədqiqat üsulu, metodu; 9)idarə və ya təsərrüfatın müəyyən sahəsində xidmət edən müəssisələrin məcmusu; Məsələn, dövlət aparatı, bir idarənin və ya təşkilatın bütün işçiləri, ştatı. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
Zabrat
Zabrat — Bakının Sabunçu rayonunda qəsəbə. Abşeron yarımadasının mərkəzində, dəniz səviyyəsindən 20-30 m hündürlükdə yerləşir. == Toponim == Zabrat toponiminin mənasının araşdırmasında AMEA-nın Coğrafiya İnstitutunun toponimika üzrə mütəxəssisi c.ü.f.d. Abasova Mahirə xanımın tədqiqinə görə yaşlı sakinlərdən topladığı məlumata görə bu kənd qədim -"Zər" kəndinin batdığı yerdə (zəlzələ nəticəsində) salınmışdır. Zər kəndi 5 əsr bundan əvvəl təbii fəlakət nəticəsində dağılmışdır. Həmin kəndin yerində hazırda II Zabrat (ən qədim kənd) və I Zabrat (110-120 il bundan əvvəl salınmışdır) kəndləri yerləşir. Zabrat toponimini İran dillərində "Zab"-qaynaq, çeşmə, bulaq, "at"- çıxarılan yer, bol, çoxlu, yeni neft bulağı" mənasında olmasını qeyd edir. Zabrat toponiminin başqa bir izahı da var: Zər kəndi(Zərkənd)-Zərbat-Zabrat. Zabrat toponiminin digər elmi izahını isə mərhum akademik Məşədi xanım Nemətə görə türk tayfalarından olan sabirlərin adı ilə bağlı olmasıdır. Sabir türklərinin bir qolu Zabrat kəndinin əsasını qoymuşlar.
Pirat
Dəniz quldurluğu və ya piratlıq — orta əsrlərdə dəniz quldurları tərəfindən okean və dənizlərdə, əsasən, ticarət gəmilərinə qarşı həyata keçirilən quldurluqdur. Dəniz quldurlarını, adətən, "flibustyer", "bukanyer", "kaper", "pirat" adlandırırdılar. Latınca "pirat" sözü "taleyini sınayan" deməkdir.
Zarat
Zarat (İsmayıllı) — Azərbaycanın İsmayıllı rayonunda kənd. Zarat (Siyəzən) — Azərbaycanın Siyəzən rayonunda kənd. Zarat (Dəvəçi) — Azərbaycanın Dəvəçi rayonunda kənd. 30 dekabr 1997-ci ildə ləğv olunub. Dərə Zarat — Azərbaycanın Siyəzən rayonunda kənd. Zaratxeybəri — Azərbaycanın Şamaxı rayonunda kənd. Zarat — Dəvəçi rayonu ərazisində çay.
Zariyat Surəsi
51-ci surə əz-Zariyat (Sovurub dağıdan küləklər) surəsi (Məkkədə nazil olmuşdur, 60 ayədir). Surə adını ilk ayədə işlənən və sovurub dağıdan küləklər mənasına gələn əz-Zariyat sözündən götürmüşdür.
Aparat funksiyası
Aparat kəsilməsi
Aparat kəsilməsi (ing. Hardware interrupt) – “diqqət yetirilməsi haqqında xahiş”; kompüterin aparat vasitələri və ya proqram təminatı tərəfindən mikroprosessor üçün hazırlanıb verilən siqnal. Bəzən tələ (TRAP) də adlandırılan kəsilmə mikroprosessoru məcbur edir ki, yerinə yetirilən əməliyyatı durdursun, özünün cari durumunu yadda saxlasın və idarəetməni xüsusi prosedura – xüsusi komandalar yığınını yerinə yetirən kəsilmələr emalçısına (INTERRUPT HANDLER) versin. Kəsilmələrə çoxlu səbəblər ola bilər: bunlar qurğuların xidmət üçün sorğusu, verilənlərin emalındakı xətalar, mümkün olmayan əməllərin yerinə yetirilməsinə cəhd və (nadir hallarda) yaddaşla bağlı yaranan problemlər və ya sistemin bəzi çox vacib komponentlərinin sıradançıxma təhlükələri ola bilər. Mikroprosessor bir çox mənbədən kəsilmə haqqında sorğu aldıqda onların emal olunma ardıcıllığı “çözmə” səviyyələrinin iyerarxiyasına görə müəyyən olunur. Proqram kəsilmə mexanizmindən istifadə etməklə əməliyyat sisteminin funksiyalarına, məsələn, faylların açılması, oxunması və qapadılması funksiyalarına müraciət edə bilər. Digər tərəfdən, kəsilmə, mikroprosessor ilə kompüter sistemini əmələ gətirən başqa elementlər arasında rabitə vasitəsidir. Əgər daimi kəsilmə sorğuları axını hər hansı kritik vəzəyyətdə işi çətinləşdirir və ya əngəlləyirsə, onda proqram kəsilməni müvəqqəti olaraq bloklaya bilər ki, nəticədə lazım olan zaman müddətində mikroprosessor üzərində vahid nəzarətə nail ola bilsin. Aparat kəsilməsi ya klaviatura, disksürən və giriş-çıxış portları kimi xarici qurğular, ya da “daxildən” – mikroprosessor tərəfindən generasiya olunan kəsilmə növü. Qurğular xarici aparat kəsilmələri vasitəsilə kompüterin mikroprosessorunu onlara diqqət yetirməyə “çağırırlar”.
Aparat təchizatı
Aparat təchizatı, aparat fondları, kompüter komponentləri , «dəmir», (ing. hardware) — proqram və məlumatlar istisna olmaqla bir sistemin və ya şəbəkənin bir hissəsi olan bir hesablama cihazının elektron və mexaniki hissələri (hesablama sisteminin saxladığı və işlədiyi məlumatlar). Təchizata aşağıdakılar daxildir: kompüterlər və məntiq cihazları, xarici cihazlar və diaqnostik avadanlıqlar, enerji avadanlığı, batareyalar və akkumulyatorlar. Donanım kompüterin konfiqurasiyasını təşkil edən cihazlara aiddir. Daxili və xarici cihazları ayırd edin. Fərdi qovşaqlar və bloklar arasında danışıqlar aparat interfeysləri deyilən donanım məntiqi cihazları istifadə edilərək aparılır; hardware interfeysləri üçün standartlara protokol deyilir. Fərdi kompüter, konfiqurasiyası lazım olduqda dəyişdirilə bilən universal bir texniki sistemdir. == Kompüter == Kompüter texnikası kompüter və kompüter şəbəkələrinin işlədiyi avadanlıq üçün ümumi bir addır. Təchizata ümumiyyətlə aşağıdakılar daxildir: mərkəzi emal vahidi ram sistem məntiqi ətraf mühit şəbəkə avadanlığı Donanım tərəfindən yerinə yetirilən bəzi vəzifələr qismən və ya tamamilə proqram emulyasiyasından istifadə etməklə həyata keçirilə bilər, məsələn, fərdi kompüterlərdə, modem rabitə protokollarının proqram təminatı, 3 ölçülü görüntü göstərmə funksiyalarının proqram emulyasiyası tez-tez istifadə olunur. Adətən yerinə yetiriləcək bir tapşırığın aparatdan proqrama köçürülməsi aparatın qiymətini azaldır, lakin mərkəzi prosessora yükü artırır.
Elmi aparat
Elmi aparat – elmi işdə müəllifin istifadə etdiyi vəsait və materiallar (göstəricilər, biblioqrafiya, lüğətlər, şərhlər və s.). == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Riyazi aparat
Riyazi modelləşdirmə — reallığın fəlsəfi yanaşma ilə riyazi üsullarla təsviridir. Riyazi modelləşdirmə eyni zamanda reallığın riyazı çərçivədə qurulması və öyrənilməsidir. Riyazi model, adətən, tənliklərdən və ya tənliklər sistemindən ibarət olur və real sistemə aid olan fərziyyə və yaxud təklifləri kəmiyyətcə təsvir edir. Model işlənərkən qəbul olunan fərziyyənin düzgünlüyü real sistemdə aparılan ölçmələrin nəticələri ilə yoxlanıla bilər. Riyazi modelləşdirmədə sistemli təhlil metodologiyasında geniş istifadə edilir. Bu metodologiya texniki, iqtisadi, bioloji və s. növlü mürəkkəb obyektlərin tədqiqi üçün işlənib, təhlil və sintez üsullarının birgə xassələrindən ibarətdir, blok – sxem prinsipindən istifadə edilir. Bütün təbiət və humanitar elmlər obyektin öyrənilməsində riyazi aparat metodundan istifadə etməklə, faktiki olaraq riyazi modelləşdirmə ilə məşğuldurlar: real obyekti riyazi modellə əvəz edir və onu tədqiq edirlər. == Riyazi modelləşdirmə üsulları == Riyazi modellərin işlənib hazırlanması və alınan qiymətin təhlili istiqamətində aşağıdakı əsas mərhələləri qeyd etmək olar: Məqsədin qoyuluşu Modelin mürəkkəblilik səviyyəsinin təyini Modelin alqoritminin planlaşdırılması Modelin parametrinin identifikasiyası Modelin adekvatlığının yoxlanılması Modelin sınağı Modelin həssaslığının təhlili Məqsədin qoyuluşu. Riyazi modelin işlənməsini qarşıya qoyulan məqsədin təyin olunmasından və həll ediləcək məsələlərin təhlilindən başlamaq lazımdır.
Vestibulyar aparat
Vestibulyar aparat (lat. vestibulum) — insanlarda və heyvanlarda başın və bədənin vəziyyətinin dəyişməsinə əsasən müvazinəti bərpa edən orqan, daxili qulağın labirintində yerləşir. == Müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı == Daxili qulağın labirintində ilbizdən başqa iki balaca torbacıq- girdə və oval torbacıq, habelə bir-birinə perpendikulyar müstəvidə yerləşmiş üç yarımdairəvi kanal vardır. Torbacıqlar yarımdairəvi kanallar ilə birlikdə müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı əmələ gətirir. Bu aparatın torbacıqları divarında çoxlu miqdarda reseptor hüceyrələr yerləşir ki, bunların da hər birinin ucunda həssas tükcük olur. Həmçinin, burada çox xırda əhəngli törəmələr (otolitlər) də vardır.Bədənimiz adi vəziyyətdə olduqda həmin xırda əhəngli törəmələr təzyiq edərək altdakı hüceyrələrin tükcüklərini qıcıqlandırır. Lakin bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə başqa hüceyrələr qıcıqlanmağa başlayır və bunlardan gələn oyanma beyin yarımkürələri qabığının müvafiq nahiyyələrinə ötürülür. Yarımdairəvi kanalların enli ağzında yerləşən həssas hüceyrələrin reseptorları həmin kanalların içərisindəki mayenin təzyiqindən qıcıqlanır. Yarımdairəvi kanallar bir-birinə perpendikulyar yerləşdiyindən bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə həmin kanallardakı maye bu və ya digər reseptorları qıcıqlandırır. Müvafiq hüceyrələrdə əmələ gələn oyanma bədənimizin qeyri-adi vəziyyət alması haqqında xəbərləri beyinin müvafiq nahiyyəsinə aparır.
Zabrat bələdiyyəsi
Bakı bələdiyyələri — Bakı şəhərinin ərazisində yerləşən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. Hal-hazırda Bakıda 53 bələdiyyə var. == Binəqədi rayonu == == Xətai rayonu == == Xəzər rayonu == == Qaradağ rayonu == == Nərimanov rayonu == == Nəsimi rayonu == == Nizami rayonu == == Pirallahı rayonu == == Sabunçu rayonu == == Səbail rayonu == == Suraxanı rayonu == == Yasamal rayonu == == Şəkillər == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
Dərə Zarat
Dərə Zarat — Azərbaycanın Siyəzən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Zarat kənd Sovetinin Dərə Zarat kəndi Beşdam kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir. == Toponimikası == XIX əsrdə Zarat kəndindən çıxmış ailələrin dərədə saldığı yaşayış məntəqəsidir. Bəzən Yenikənd də adlandırılmışdır. Oykonim "dərədə salınmış Zarat kəndi" deməkdir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Ataçayın sağ sahilindən 3 km. aralı, Yan silsiləsinin (Böyük Qafqaz) yamacında yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 36 nəfərdir.
Gənc pirat
Gənc Pirat (isv. Ung Pirat) - İsveçdə fəaliyyət göstərən Pirat partiyasının gənclər qanadıdır. 22 mindən çox üzvə malik qurum İsçevin ən böyük gənclər təşkilatıdır.
Zarat (Dəvəçi)
Zarat — Azərbaycan Respublikasının Dəvəçi rayonunun Çuxurəzəmi kənd inzibati ərazi vahidinin tərkibində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 30 dekabr 1997-ci il tarixli, 419-IQD saylı Qərarı ilə Dəvəçi rayonunun Çuxurəzəmi kənd inzibati ərazi vahidi tərkibindəki Zarat kəndi rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatından çıxarılmışdır.
Zarat (Siyəzən)
Zarat — Azərbaycan Respublikasının Siyəzən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Haqqında == Kənd Azərbaycanın gözəl guşələrindən biridir. Orada yayda həddindən artıq isti, qışda isə həddindən artıq soyuq olur. Azərbaycanın məşhur Beşbarmaq dağı da bu kənddə yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 1410 nəfərdir (2009-cu il). == Toponimikası == Siyəzən rayonunun Çuxur-əzəmi inzibati ərazi vahidində kənd. Dağətəyi ərazidədir. Tədqiqatçılar oykonimi ərəb dilindəki ziraət (əkin yeri) sözü ilə əlaqələndirir, yaşayış məntəqələrinin keçmiş əkin yerlərində salınmalarına əsaslanırlar.
Zarat (İsmayıllı)
Zarat — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Kənd Lahıc turizm zonasında, Girdimançayın sol sahilində yerləşir. Kəndə yay mövsümündə avtomobillə, qış mövsümündə isə Lahıc qəsəbəsindən sonra 10 km yolu piyada və ya atla getmək olar. İsmayıllı-Lahıc- Quba turist marşrutları kəndin yaxınlığından keçir. Kənddən Şamaxının Zarat-Xeybəri kəndinə piyada yol vardır. == Əhalisi == 1859-1864-cü illərdə həyata keçirilmiş kameral siyahıyaalınmaya əsasən Bakı quberniyasının Şamaxı qəzasının Zarat kəndində 54 evdə etnik tatlardan ibarət 416 nəfər (244 nəfəri kişilər, 172 nəfəri qadınlar) sünni təriqətli müsəlman əhali yaşayırdı. Əhalisi 31 nəfərdir ki onunda 17 nəfəri kişi, 14 nəfəri qadındır. Kənd əhalisi heyvandarlıq, bostançılıq və arıçılıqla məşğul olur. Kənd elektrik enercisi ilə təmin edilir. Kənddə yeməkxana və çayxana yoxdur.
Zarat Xeybəri
Zarat Xeybəri – Azərbaycan Respublikasının Şamaxı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Şamaxı r-nu Dəmirçi i.ə.d.-də kənd. Pirsaat çayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Əhalisi 233 nəfərdir (2009), 40 təsərrüfatı var. Keçən əsrin əvvəllərində Şamaxı qəzasında Zarat sözü ilə bağlı Zarat Bahadərəsi, Birinci Zarat (Zarat Xeybəri), İkinci Zarat adlı üç kənd qeydə alınmışdır. Xeybəri komponenti Zarat adlı bu kəndləri bir-birindən fərqləndirmək üçün artırılmışdır. 1933-cü ildə kəndin adı Zarat Xeybərli kimi qeyd edilmişdir. Xeybəri mənşəcə ərəb tayfalarından birinin adıdır. Tarixi mənbələrin məlumatına görə, Xəlifə Ömər dövründə (634-644) xeybərlər öz doğma yerlərindən qovulmuşdular. Görünür, Azərbaycanda məskunlaşmış ərəblərin tərkibində xeybərlər də olmuşdur.
Airat Ichmouratov
Filay (kosmik aparat)
Fila (ing. Philae lander) — kometə endirilmək üçün nəzərdə tutulan aparat. Aparat Avropa Kosmik Agentliyi tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Fila "Rozetta" kosmik aparatında yerləşdirilmiş və 67P/Churyumov–Gerasimenko kometinin tədqiq edilməsi məqsədilə 2 mart 2004-cü ildə kosmosa buraxılmışdır. == Eniş == "Fila"nın və "Rozetta"dan ayrılması 12 noyabr 2014-cü il, saat 09:35-də UTC baş verdi. Bundan sonra 7 saatlıq kometin səthinə enmə başladı. Enmə planlaşdırılmamış rejimdə oldu. 15:34-dən UTC 17:32-ə qədər UTC üç toxunma və onların arasında iki sırayış ilə baş verdi. Yerə bu haqda siqnal yarım saata çatdı. Bu tarixdə ilk kometə enmə hadisəsidir.
MT-12 Rapira
2A19 və ya T-12, 1960-cı illərin əvvəllərindən başlayaraq 1980-ci illərin əvvəllərinə qədər SSRİ və Bolqarıstan silahlı qüvvələrinin arsenalında olmuş daşınan tank əleyhinə yivsiz 100 mm-lik çapa malik olan topdur. == Xüsusiyyətləri == Ekipaj: 6 nəfər Ağırlığı: 3.1 ton Uzunluğu: 9.65 m Lülənin uzunluğu: 6.3 m Eni: 2.32 m Hündürlüyü: 2.6 m Klirens: 0.33 m Yedək maşını: MT-LB, Ural-375D, Ural-4320 Yol sürəti: 60 km/saat (37 mil) Yolsuzluq şəraitində sürəti: 15 km/saat (9 mil) == Silahı == Kalibri: 100 mm Lülənin qalxma bucağı: -6º... +20º Üfüqi tuşlama bucağı: -53º... +54º Şaquli tuşlama bucağı: 27° sağa və ya sola Mərmi ağırlığı: 4.55 – 16.7 kq Mərminin çıxış sürəti: 1575 metr/saniyə Atış tezliyi: 4-6 atış/dəqiqədə (normal hədd), 10 atış-dəqiqədə (orta hədd), 14 atış/dəqiqədə (maksimum hədd) Atəş məsafəsi: 5.9 km Maksimal atəş məsafəsi: 8.2 km == Mərmi == === APFSDS === 3BM-2 APFSDS -T Tungsten Yuvarlaq çəkisi: 19.34 kg (42.6 lb) Mərmi ağırlığı: 5.65 kg (12.5 lb) Lülədən çıxış sürəti: 1,575 m/s (5,170 ft/s) Maksimum mənzili: 3.000 m (3.300 yd) nüfuz dəyəri: 500 m-də 230 mm (550 yd-də 9 inç) 2,000 m-də 180 mm (2,200 yd-də 7 inç) 3,000 m-də 140 mm (3,300 yd-də 5,5 inç) 3BM23/3UBM10 APFSDS Yuvarlaq çəkisi: 19.9 kg (44 lb) Mərmi ağırlığı: 4,55 kg (10,0 lb) Lülədən çıxış sürəti: 1,548 m/s (5,080 ft / s) Maksimum mənzili: 3.000 m (3.300 yd) Nüfuz dəyəri: 1000 m-də 225 mm (1100 yd-də 8.8 inç) === ISI === 3BK16M/3UBK8 Yuvarlaq çəkisi: 23.1 kg (51 lb) Mərmi ağırlığı: 9.5 kg (21 lb) Lülədən çıxış sürəti: 975 m/s (3,200 ft/s) Maksimum məsafə: 1.000 m (1.100 yd) Nüfuz dəyəri: 400 mm (16 inç) [6] === HE-FRAG === 3OF12/3OF35 Yuvarlaq çəkisi: 28.9 kg (64 lb) Mərmi ağırlığı: 16.7 kg (37 lb) Lülədən çıxış sürəti: 700 m/s (2,300 ft/s) Maksimum mənzili (dolaylı): 8,200 m (9,000 yd) === Başlıqlı mərmi === 9K117 Kastet 3UBK10/3UBK10M Lazer başlıqlı mərmi. Yuvarlaq : 24.5 kg (54 lb) Mərmi ağırlığı: 17.6 kg (39 lb) Orta sürəti: 300 m / s (980 ft / s) Mənzili: 100–5,000 m (110–5,470 yd) Nüfuz dəyəri: 550–600 mm (22–24 inç) == Təsvir == Silahın ekipajı altı nəfərdən ibarətdir: komandir, yedək vasitənin sürücüsü, topçu, yükləyici və iki sursat ekipajı. MT-LB, yedək vasitə olaraq istifadə edildikdə, 20 mərmi adətən daşınır (10 APFSDS, 4 HE-Frag, 6 HEAT). Silah yivsiz olduğundan, bütün döyüş sursatı uçuş zamanı düz bir istiqamətdə hərəkət edir. Standart təchizatda bilvasitə görünüş üçün PG-1M teleskopundan və dəqiq nişanlama zamanı isə OP4M-40U teleskopundan istifadə edilir. APN-5-40 və ya APN-6-40 cihazlarından isə gecə vaxtlarında atəş açmaq üçün istifadə edilir. Silah qar və ya bataqlıq ərazilərdə hərəkət edə bilmək üçün LO-7 xizəyindən istifadə edə bilər.
Pilotsuz uçan aparat
Pilotsuz uçuş aparatı (PUA) (ing. unmanned aerial vehicle - insansız hava apparatı), çox vaxt qısaca dron (ing. drone) kimi qeyd edilir — bortunda pilot olmayan uçuş aparatıdır. PUA-lara mürəkkəb sensor, avtopilot, nəzarət, müşahidə və nəzarət kompleks sistemləri quraşdırılır. PUA-lar vasitəsilə kəşfiyyat və ya müşahidə aparmaq, pilotlu təyyarələrlə müqayisədə daha asandır. Eyni zamanda bəzi PUA modelləri silahla təmin olunur. == Etimologiya == İngilis dilində işlənən Unmanned Aerial Vehicle hərfi tərcümədə İnsansız Hava Apparatı deməkdir. Lakin, Azərbaycan dilində daha çox işlənən Pilotsuz Uçuş Aparatı ifadəsi Rus dilindəki Беспилотный Летательный Аппарат termininin hərfi tərcüməsidir.
Yaakov Şimshon Şapira
Yaakov Şimshon Şapira (ivr. ‏יעקב שמשון שפירא‏‎; 4 noyabr 1902, Kirovoqrad, Xerson quberniyası – 14 noyabr 1993, İsrail) — İsrail hüquqşünası, ədliyyə naziri və Sosialist Sionist siyasətçisi. Yaakov 1902-ci ildə Rusiya İmperiyasında (hal-hazırda Ukraniya) anadan olub.
Zabrat Hava Limanı
Zabrat hava limanı (IATA: ZXT, ICAO: UBTT) – Bakı şəhərinin 18 kilometr şimal-şərqində, Maştağa qəsəbəsinin cənub-qərbindən 5 km kənarda yerləşən ictimai hava limanı. III sinif hava limanıdır. Limanın aerodromu E sinifdəndir. == Tarixi == Hava limanı 2008-ci ilə qədər Azərbaycan Hava Yolları Dövlət Konserninə məxsus olub. Həmin il AZAL Qapalı Səhmdar Cəmiyyətə çevrilib, Zabrat hava limanı isə özəlləşdirilərək Silk Way Holding-ə daxil olan Silk Way Helicopter Services-in tabeliyinə keçib. == Xüsusiyyətlər == Təhlükəsizliyin təminatı məqsədilə ərazinin sərhədi boyu İsrailin RB Tech şirkətinin istehsalı olan xüsusi elektron hasarlarla əhatə edilmiş və xüsusi işıqlandırma sistemi ilə təchiz edilmişdir. Sərnişinlərin uçuşa yola salınması buraxılış qabiliyyəti saatda 240 nəfər olan sərnişin və yük terminalı vasitəsilə həyata keçirilir. Terminal gəlmə və getmə zallarından, VİP, brifinq otaqlarından, yük anbarı hissəsindən, qeydiyyat duracaqları bölməsindən, 120 oturacaqlı monitorlarla təchiz edilmiş kafe hissəsi olan gözləmə zalından ibarətdir. Uçuş-eniş zolağı 40 ton yükə hesablanmışdır. Həmçinin gecə uçuşlarının həyata keçirilməsi üçün səviyyədə işiqlandırma sistemi təchiz olunmuşdur.