Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ФРЕЗА

    ФРЕЗА ж, ФРЕЗЕР м tex. frezer (1. fırlanan kəsici alət; 2. torpaqbecərən maşın; 3. daşxırdalayan maşın; 4. torfçıxaran maşın).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • фреза

    ...зубьями которого обрабатывается поверхность детали. Наладить фрезу. 2) Машина с вращающимся барабаном, лезвиями которого взрыхляется почва, нарезаетс

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İKİBUCAQLI

    прил. двухугольный. İkibucaqlı frez тех. двухугольная фреза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FREZ

    I сущ. тех. фреза: 1. многолезвийный режущий инструмент с вращательным движением, служащий для обработки поверхности металла, дерева. Yiv frezi резьбо

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FREZ

    техн. фреза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİRGİRİŞLİ

    ...тех. однозаходный. Birgirişli vint однозаходный винт, birgirişli frez однозаходная фреза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİRBUCAQLI

    I прил. 1. одноугловой. Birbucaqlı frez тех. одноугловая фреза 2. одноугольный II сущ. одноугольник

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FREZ

    [fr.] тех. фреза (1. металлдин, кӀарасдин ва мс. кӀеви материалрин винел кӀвалахун патал гзаф атӀудай чукӀулар авай элкъведай алат; 2. накьв эгъуьндай

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • FRAZA

    [yun. phrasis-ifadə] фраза (1. муз. мелодиядин, макьамдин гъвечӀи, кьве мотивдикай ибарат тир пай; 2. лингв. предложение, ибара (акьалтӀай фикир лугьу

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • fraza

    is. phrase f ; adi ~ phrase ordinaire

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ФРАЗА

    1. фраза, предложение (акьалтIай фикир лугьузвай сад-садахъ галаз алакъалу са шумуд гаф). 2. гаф, келима; гафар; гьакIан кьуру чIалар-гафар; ходячая

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FRÁZA

    ...Musiqi mövzusunun hər hansı kiçik və nisbətən tam hissəsi. Fraza, adətən iki motivdən ibarət olur. 2. dilç. Cümlə, ifadə, ibarə. Motivlərə bölünməyən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ФРАЗА

    cümlə, fraza, ibarə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • фраза

    ...фраза. (выражающая недоговорённую мысль). Грамотно построить фразу. Закончи свою фразу. 2) Устойчивый, условный оборот речи, ходячее выражение. Самоб

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • FRAZA

    сущ. фраза: 1. муз. любая небольшая и относительно законченная часть музыкальной темы 2. лингв. законченное высказывание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FRAZA

    i. phrase; adi ~ ordinary phrase

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • fraza

    fraza

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • FƏRZA

    ə. bax fərzən

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ФРАЗА

    ж 1. cümlə; 2. fraza, ibarə; 3. mus. fraza (melodiya, musiqi ifadəsi); 4. məc. ibarəpərdazlıq, boş laqqırtı.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • фрезер

    -а; м. = фреза 1) Станок - фрезер.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • FƏZA

    is. [ər.] 1. Kainatda sonsuz boşluq; göy, asiman. Ulduzlu fəza dəniz üzərinə çevrilmiş bir süzgəcə bənzəyirdi. M.S.Ordubadi. 2. məc. Yüksəklik, ənginl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FREZ

    ...bərk materialları işləmək üçün fırlanan çoxtiyəli kəsici alət. Taxtanı frezdə yonmaq. 2. Torpaq qazmaq və eyni zamanda onu yumşaltmaq, torf doğramaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FƏZA

    пространство, простор, ширь

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FƏZA

    FƏZA f. artıran, çoxaldan. FƏZA’ ə. 1) geniş meydan, açıq yer; 2) göy cisimləri arasındakı boşluq. Fəzayi-namütənahi sonsuz boşluq, sonu olmayan fəza.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • fəza

    feza

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • FƏZA

    [ər.] сущ. 1. цав; 2. пер. кьакьанар, тум-кьил авачир гегьенш бушлух (цавун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • fəza

    fəza

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • фрез

    ...или предмете такого цвета) Платье цвета фрез. Вам к лицу цвет фрез - нечто среднее между апельсином и гранатом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • FEZA

    fəza, kosmos

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • FƏZA

    ...пространство, kosmik fəza космическое пространство, ayətrafı fəza окололунное пространство, istiliyin fəzada yayılması распространение тепла в простр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FREZER

    тех. I сущ. фрезер, фреза II прил. фрезерный. Frezer dəzgahı фрезерний станок, frezer başmağı фрезерный башмак

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ФРЕЗЕР

    ФРЕЗА ж, ФРЕЗЕР м tex. frezer (1. fırlanan kəsici alət; 2. torpaqbecərən maşın; 3. daşxırdalayan maşın; 4. torfçıxaran maşın).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • FÉRMA₂

    [fr.] xüs. Bir-birilə birləşdirilmiş metal tirlərdən, dirəklərdən ibarət mühəndis qurğusu. Körpünün ferması

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ФЕРМА

    с.-х. ферма (1. хуьруьн майишатдин са къилдин пешедал машгъул тир кархана, мес. къушарин, яни верчер ва мсб хуьдай ферма. 2. капитализмдин уьлквейр

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FERMA

    ферма

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FRÉZER

    [fr.] bax frez 1-ci mənada. Frez maşını. – Bunların arasında dişaçan maşın, frezer avtomatı, yonucu dəzgah, güclü hidravlik preslər və s. vardır. (Qəz

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FRÉSKA

    ...boya ilə çəkilmiş şəkil, rəsm, naxış. Mikelancelonun freskaları. Freska divar rəsmlərinin əsas texnikasıdır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FRENÇ

    ...addan] Üstdən dörd cibi və daldan kəmərciyi olan hərbi gödəkcə. Frenç geymiş zabit. – Müsafirlər frençlərini çıxarıb, yuyunmağa başladılar. Çəmənzəmi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FREQÁT

    ...xidməti üçün çox sürətli hərb gəmisi. Atom güc qurğulu freqatlar. Freqat kapitanı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FERMA

    [fr.] 1. Heyvandarlığın müəyyən sahəsi ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış ayrıca təsərrüfat. Atçılıq ferması

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • фрезерный

    -ая, -ое. к фреза и фрезер. Ф-ая головка. Фрезерный станок. Ф-ая крошка.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • грёза

    -ы; ж. 1) обычно мн.: грёзы, грёз Мечта, создание воображения. Погрузиться в грёзы. Девичьи грёзы. Грёзы юности. Несбыточные грёзы. Даже в самых дерзк

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ГРЕЗА

    xəyal, şirin xəyal, xəyalat, röya, xülya

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРЕЗА

    1. гуьзел хиял, мурад тир хиял, ширин хиял. 2. вилерикай карагдай (гьакъикъатда авачиз, авай хьиз аквадай) шикил

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРЁЗА

    ж (мн. грёзы) xəyal, şirin xəyal, xəyalat; röya, xülya.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДРЕМА

    уст., см. дремота

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ARÉNA

    is. [lat.] 1. Sirk səhnəsi. Müasir sirkdə arena manej adlanır. 2. Fəaliyyət göstərilən yer. 3. biol. Orqanizmin mövcud olduğu bütün yerlərin məcmusu.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • АРЕНА

    səhnə, meydan, sahə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БЕРЁЗА

    tozağacı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БРЕМЯ

    yük, ağır yük, ağırlıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧРЕДА

    1.növbə; 2.sahə, meydan, səhnə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРЕНА

    ...(циркинин юкьвал элкъвей къугъвадай майдан; са кар тухузвай чка): арена политической борьбы политический женгинин майдан.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БЕРЕЗА

    верхь, верхьи ттар

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРЕМЯ

    залан ппар, заланвал. ♦ разрешиться от бремени аял хун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FƏRZİ

    fərzə aid, gümana məxsus, ehtimal olunan.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • FƏRQA

    fərq, təfavüt; ayırma, seçmə

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • FƏRƏHZA

    sevinc doğuran, şadlıq yaradan

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ФРЕГАТ

    фрегат (1. уст. пуд мачта авай дяведин гими. 2. гьуьлуьн са къуш).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FƏRZAN

    alim, bilici, elmli, həkim; başqalarından fərqlənən

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • FƏRDA

    sabah, ertəsi gün; gələcək ("fər" od, işıq, Günəşlə bağlıdır)

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ФРЕСКА

    фреска (цIийиз авур ламу сувагъдал жими рангаралди авур нехиш).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ФРЕНЧ

    френч (далуда хулар, юкьва чIул авай, винелай жибинар ва еке къултухар алай итимрин пенжек хътинди).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ФРЕЗЕР

    фрезер (1. металлдин ва я кIарасдин затIунин ччин пад расун патал сарар авай элкъведай инструмент. 2. накьв пурпу ийидай, куьлуь ийидай машин. 3

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • трезубый

    ...трёхзубый Имеющий три зубца, зуба. Трезубый жезл. Т-ая острога. Т-ая фреза.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вгрызться

    ...сильно вцепиться, вонзиться зубами, зубьями и т.п. Пёс вгрызся в кость. Фреза вгрызлась в металл. Экскаватор вгрызся в породу.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • DARAQLI

    ...гребенчатый тритон; тех. daraqlı frez гребенчатая (групповая) фреза, daraqlı nizamlayıcı гребенчатый регулятор; daraqlı şüyüd бот. венерин гребешок;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İKİÜZLÜ

    ...двусторонний, двухсторонний, обоесторонний. İkiüzlü frez тех. двусторонняя фреза, ikiüzlü sorma гидр. двустороннее всасывание 2. мат., тех. двугранны

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • YİV

    ...vint yivi нарез винта II прил. резьбовой. Yiv frezi резьбовая фреза, yiv həlqəsi резьбовое кольцо; yiv açmaq нарезать резьбу, сделать нарезы

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAXMA

    ...Taxma halqa насадочное кольцо 4. насадный. Taxma frez насадная фреза, тахма райбер насадная развёртка 5. присадочный. Taxma linzalar присадочные линз

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • червячный

    ...винтообразной нарезки деталей валов. Ч-ая шестерня. Ч-ое колесо. Ч-ая фреза. Ч-ая передача (способ передачи вращения с одного вала на другой, осущест

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • YARIQ

    ...Yarıq kəski прорезной резец 3. тех. пазовый. Yarıq frez пазовая фреза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SİLİNDRİK

    ...silindrik soba цилиндрическая печь, silindrik frez цилиндрическая фреза; мех. silindrik dişli çarx цилиндрическая шестерня, silindrik laydır цилиндри

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DAİRƏVİ

    ...Dairəvi mişar циркулярная пила 5. дисковый. Dairəvi frez дисковая фреза, dairəvi yumruq дисковый кулачок, dairəvi bıçqı дисковая пила 6. сферический.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SURƏT

    ...копирный. Surət diyircəyi копирный ролик, surət frezi копирная фреза 3. тех. копировальный (служащий для копирования). Surət qurğusu копировальное ус

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
Fraza
Fraza – [yun. phrasis – ifadə etmək] 1)bitkin fikir; 2)təmtəraqlı məzmunsuz söz; 3)cümlə, ifadə ibarə. Məsələn, motivlərə bölünməyən bütöv frazalar da var. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Frez
Frezləmə — metalların və süni materialların mexaniki emal olunmasında tətbiq olunan texnoloji əməliyyat növüdür. Bu əməliyyatı yerinə yetirmək üçün tətbiq olunan alətə frez deyilir. Frez aləti ixtira olunduğu zaman, yəni sənaye inqilabı ərəfəsində Fransada saray əyanlarının paltarlarının boynunda gəzdirdikləri yaxalığa oxşadığından ona bu adı vermişlər. Yəni frez fransızca fraise sözündən olub, mənası yaxalıq deməkdir. Torna əməliyyatından fərqli olaraq frezləmədə pəstah sərt bərkidilir. Əsas hərəkəti isə alət görür. Alət verilən həndəsəni yaratmaq üçün dəzgahın koordinat sistemində veriş alaraq eyni zamanda bir neçə ox üzrə hərəkət edir. Veriş hərəkətini dəzgahın konstruksiyasından asılı olaraq pəstah da yerinə yetirə bilər. Frezləməni aşağıdakı əlamətlərinə görə bölürlər: 1. Dəzgahın şpindelinin vəziyyətinə görə, şaquli və üfüqi olurlar.
Freya Allan
Freya Allan (tam adı: ing. Freya Allan; 6 sentyabr 2001, Oksfordşir[d], Cənub-Şərqi İngiltərə[d]) — İngiltərə aktrisası. Netflixdə yayımlanan Cadugər teleserialındakı Sintra şahzadəsi Sirilla roluna görə tanınır. == Həyatı == Freya Allan Oksfordşirdə anadan olub. Oksfordda Hedinqton Məktəbində təhsil alıb. Bakingemşirdə Bekonsfilddə Milli Film və Televiziya Məktəbində təhsilini davam etdirib. Burada təhsil aldığı dövrdə Mavi quş (ing. Bluebird) və Milad ağacı (ing. The Christmas Tree) qısa filmlərində rol almışdır. Freya Allan Bornmut İncəsənət Universitetində təhsil alarkən Kapitan Firs (ing.
Freya Tinqli
Freya Tinqli (ing. Freya Tingley; 26 mart 1994, Pert) — Avstraliya aktrisası.
Friza boğazı
Friza boğazı (rus. Фриза (Пролив)) — Sakit okeanına daxil olan Urup adasını İturup adalarından ayırır. Oxot dənizini Sakit okeanı ilə birləşdirir. Uzunluğu 30 km, ən dar eni isə 40 km təşkil edir. Dərinliyi 1300 m-ə çatır. Sahilləri sıldırımlı və qayalıdır. Boğazın duzluluğu 33 - 34,4 ‰ təşkil edir. Boğazın sahillərində dərinlik 1 m təşkil edir. Boğazın ümumi sahəsi 17,85 km²-dir. Orta dərinlik 500 m-dir.
Feza Günərgun
Feza Günərgun (1956, İstanbul) — Türk elm tarixçisi. == Həyatı == Türk elm tarixinin önəmli botaniklərindən olan Asuman Baytop və Turhan Baytopun qızıdır. Litsey təhsilini "Notre Dame de Sion" Fransız litseyində bitirdikdən sonra, 1980-ci ildə "İstanbul Universiteti"nin Kimya Mühəndisliyi Fakültəsini bitirmişdir. 1984-cü ildə "İstanbul Universiteti", Tibb Fakültəsi, Tibb Tarixi və Deontoloji fakultəsində etdiyi "14–17-ci əsrlərdə qeyri-üzvi kimyəvi dərmanlar" mövzusunda doktorluq işi ilə ilə M.Sc.Dr. adı aldı. 1985-ci ildə "İstanbul Universiteti" Ədəbiyyat Fakültəsi, Fəlsəfə Bölümü, Elm Tarixi Bölməsinə tədqiqatçı köməkçisi olaraq qatıldı. 1987-ci ildə dosent, 1993-cü ildə "elm tarixi dosenti", 1998-ci ildə professor oldu. 1997-ci ildə Kyotodakı Yapon Tədqiqatları İnstitutunda ziyarətçi tədqiqatçı vəzifəsində çalışmışdır. 2001-ci ilin yanvarından Elm Tarixi Bölməsinin müdiridir. 1989–2000 arasında Türk Bilim Tarixi Vəqfinin (TBTK) Baş Katibi, 1994–2001 arasında "Elm və Texnologiya Tarixi Komissiyası" nın sədr müavini , 1994–1998 arasında İstanbul Universiteti Elm Tarixi Muzey və Sənədlər Mərkəzi (BİMDOK) İdarə Heyətinin üzvü olaraq işləmişdir.
Feza Gürsey
Feza Gürsey (d. 7 aprel 1921, Konstantinopol – 13 aprel 1992[…], Nyu-Heyven[d], Konnektikut) — Türk fizik və riyaziyyatçı. == Həyatı == 7 aprel 1921-ci ildə İstanbulda Prof. Dr. Remziye Hisar (1902–1992) və Dr.Reşit Süreyya Gürseyin ilk oğlu olaraq dünyaya gəldi (1889–1962). Onun atası, Reşit Süreyya Gürsey elm və sənətə böyük maraq göstərən həkim, fizik və müəllim olmaqdan savayı həm də maarifçi idi. Anası Dr. Remziye Hisar Darülfünunda təhsil alan ilk qız şagirdlərindən biri olub, Avropada qadınların çox az bir qisminin özünə iş qura bildiyi bir dövrdə Sarbonnada Dövlət kimya üzrə doktorluq müdafiə etməyə nail olan elm adamıdır. Feza Gürsey İstanbul Anadolu hisarındakı Otağtepedəki Remziye xanımın ailə evində anadan olub. Parisdə Janna Dark adlı ibtidai məktəbdə təhsilinə başlamış və müəllimlərinin heyranlığını qazanmışdır.
Frez aləti
Frez aləti — metal və başqa materialların kəsmə ilə emalı üçün fırlanma səthinə malik olan çoxdişli kəsici alətdir. Frezlərin aşağıdakı növləri vardır: silindrik, yan səthli, disk paz və kəsici, barmaq, işgil, T-formalı, bucaq, fasonlu, sonsuzvint. Dişlərinin en kəsiyinin formasına görə iti tilli və arxa hissəsi girdələnmiş olurlar. Dişlərin formasına görə düzdişli, vint formalı, müxtəlif girişli frezlər, vint qanovlarının istiqamətinə görə sağ və sol, konstruksiyasına görə bütöv və yığılmış frezlər mövcuddur. Kəsici tillərin optimal həndəsi parametrləri üçün təscrübələr əsasında aşağıdakı qiymətlər müəyyən edilmişdir: qabaq bucaq γ=(-10)÷30°; baş dal bucaq α=10÷30°; köməkçi dal bucaqα1 = 4÷10°; baş plan bucağı φ=30÷90°; köməkçi plan bucağı φ1= 1÷10°; keçid kəsici tilin uzunluğu l = 1÷2 mm; əsas kəsən tillin meyilliyi λ=(—5)÷15°; vint qanovlarının meyillik bucağı ω=10÷45°. Frez alətinin kəsici tilinin materialı onun tətbiq sahəsindən asılı olaraq müəyyən edilir. Kəsici tillər ya bütöv, ya da lövhə şəklində hazırlanıb əsas gövdəyə bərkidilir. Kəsici material kimi tezkəsən alət poladı, bərk xəlitə, kəsici keramika, polikristallik bornitrid və almazdan istifadə edilir. Onların tətbiqi bu materialların bu və ya digər frezləmə növünə (kobud, təmiz, incə, ultraincə və s.)uyğun gəlməsindən asılı olaraq seçilir. == Istinad == Rezo Əliyev.
Fəza-zaman
Məkan-zaman və ya fəza-zaman anlayışı – nisbilik nəzəriyyəsində məkan və zamanın vahid 4 ölçülü koordinat sisteminin müxtəlif hissələri kimi götürülməsindən formalaşıb. Nisbilik nəzəriyyəsi kəşf olunana qədər mexanikada Nyuton qanunları və Qalileyin nisbilik prinsipi əsas yeri tuturdu. Bu çərçivədə məkan, sərbəst hərəkətin mümkün olduğu və 3 ölçülü koordinat sistemi ilə təsvir oluna biləcək mühit, zaman isə bu fəzadakı hərəkəti xarakterizə edən kəmiyyət olaraq götürülürdü. Beləliklə, nisbilik nəzəriyyəsindən əvvəl məkan və zaman bir-birindən ayrı anlayışlar idi. Lakin Albert Eynşteyn zaman və uzunluğun nisbi anlayışlar olduğunu göstərdikdən sonra alman riyaziyyatçısı Herman Minkovski, hadisələri 3 ölçülü fəzada dəyərləndirmək əvəzinə 4 ölçülü fəzazaman koordinat sistemində dəyərləndirməyin daha əlverişli olduğu qənaətinə gəldi. Belə olduqda zaman özü keçmişdən gələcəyə doğru bir istiqamət kimi götürülürdü. Ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin kəşf olunmasında xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin, Minkovski koordinat sistemində təsviri böyük rol oynayıb.
Fəza astronomiyası
Fəza astronomiyası - Astronomianın bu sahəsinin vəzifəsi qalaktikamızı və onun quruluşunu öyrənməkdir. Qalaktikamızızdan kənar məkanı, o cümlədən digər qalaktikaları isə qalaktikadankənar astronomiya tədqiq edir. Fəza astronomiası qalakitikaların yaranması və təkamülü məsələlərini öyrənmir. Qalaktikamızın öyrənilməsi digər eyni sistemlərin öyrənilməsi məsələsini asanlaşdırır. Bizim kosmik fəzamızın müəyyən dərinliklərin öyrənilməsi o hissələrin toz dumanına bürünməsi səbəbində problemlidir. Ancaq radoastronomiyanın inkişafı bu problemin həllinə müəyyən qədər kömək edir. Fəza stronomiasyası həmçinin Müxtəlif koordinat sistemləri vasitəsi ilə göy cisimlərinin yerinin müəyyənləşdirilməsi üçün riyazi metodları hazırlayır.
Kosmik fəza
Kosmos və ya kosmik fəza — Yerin atmosferindən kənarda və digər kosmik cisimlər arasında yerləşən, amma kosmik cismlər istisna olmaqla kainatın geri qalan hissəsində sonsuz olduğu düşünülən boşluğa verilən addır. Orta istiliyi −271 °C, mütləq sıfır nöqtəsi isə −274 santiqrad dərəcədir. Atmosfer ilə kosmos arasında qəti bir sərhəd yoxdur, lakin Yerin atmosferi yuxarı doğru qalxdıqca incəlməkdədir. Kosmosda təxminən milyardlarla qalaktika olduğu ehtimal edilir. Bu təxmini qalaktikaların içərisində təxminən milyonlarla ulduz sistemi, planetlər və asteroidlər var. Fizik Karl Saqanın "Kosmos" kitabında yazdığı kimi universal atom sabiti 1088 qədərdir yəni 10 üstü 88-dir, Karl Saqana görə kainatda təxminən 1-in yanında 88 sıfır dənə atom var (on oktoviqintilyon). Bu formada bir hesablama və insanlığın bildiyi hər növ qalaktika kosmik fəzanın böyüklüyünü sübut edir. Albert Eynşteynin Nisbilik nəzəriyyəsinə görə kosmos elastik bir toxumaya malikdir. Cismlərin bu elastik toxumanı bükmələrindən dolayı cazibə qüvvəsinin olduğunu irəli sürən bir nəzəriyyədir. Kosmosda zaman anlayışı yoxdur.
Rəza Dəğati
Reza Deqati (26 iyul 1952, Təbriz) Rza Diqqəti (26 iyul 1952, Təbriz) — Milli Coğrafiya Cəmiyyətinin Reza ləqəbi ilə tanınan Güney Azərbaycan əsilli fransız fotoqrafı, humanist. == Həyatı == Reza Deqati 1952-ci il 26 iyul tarixində Təbrizdə azərbaycanlı ailəsində dünyaya gəlib. İlk şəklini 14 yaşında çəkən Reza bu fotosunu məktəbdə fəaliyyət göstərən Pərvaz adlı jurnalda yayımlayıb. Daha sonra Tehran Dövlət Universitetində Memarlıq üzrə təhsilini davam etdirən Reza burada fotolar çəkib yaymağa davam edir. Öz fəaliyyətinə görə 22 yaşında şah rejimi tərəfindən 3 il müddətində həbs olunaraq 5 ay işgəncələrə məruz qalır. Həbsdən çıxdıqdan sonra memarlıq təhsilini yarımçıq qoyaraq fotoqraflığa başlayır. Fəaliyyətə İran İnqilabını çəkməklə başlayır. Tezliklə çəkdikləri şəkillər dünyanın bir yerində yayımlanır. Tezliklə o Newsweek jurnalı ilə müqavilə imzalayır. 1979-cu il, 4 noyabr tarixində iranlı tələbələrin Tehranda ABŞ səfirliyində 66 amerikalı daxil olmaqla 99 nəfəri girov götürdükləri vaxt səfirlikdə olan tək jurnalist o olur.
Üçölçülü fəza
Üçölçülü fəza — yaşadığımız maddi dünyanın həndəsi modeli. Bu fəza ona görə üçölçülü adlanır ki, üç həmcins dəyişəndən (hündürlük, en və uzunluq) ibarətdir, yəni üçölçülü fəza üç tək ortoqonal vektorla təsvir edilir. İnsanın üçölçülü fəzanı təsəvvür etməsi, hələ körpəlik dövründən inkişaf edir və insan hərəkətlərinin koordinasiyası ilə sıx bağlıdır. Analitik həndəsədə üçölçülü fəzanın hər nöqtəsi üç istiqamətlə koordinatlarla təsvir olunur. Koordinat sistemi koordinat başlanğıcında kəsişən üç qarşılıqlı perpendikulyar koordinat oxu vasitəsilə qurulur.
Reza Deqati
Reza Deqati (26 iyul 1952, Təbriz) Rza Diqqəti (26 iyul 1952, Təbriz) — Milli Coğrafiya Cəmiyyətinin Reza ləqəbi ilə tanınan Güney Azərbaycan əsilli fransız fotoqrafı, humanist. == Həyatı == Reza Deqati 1952-ci il 26 iyul tarixində Təbrizdə azərbaycanlı ailəsində dünyaya gəlib. İlk şəklini 14 yaşında çəkən Reza bu fotosunu məktəbdə fəaliyyət göstərən Pərvaz adlı jurnalda yayımlayıb. Daha sonra Tehran Dövlət Universitetində Memarlıq üzrə təhsilini davam etdirən Reza burada fotolar çəkib yaymağa davam edir. Öz fəaliyyətinə görə 22 yaşında şah rejimi tərəfindən 3 il müddətində həbs olunaraq 5 ay işgəncələrə məruz qalır. Həbsdən çıxdıqdan sonra memarlıq təhsilini yarımçıq qoyaraq fotoqraflığa başlayır. Fəaliyyətə İran İnqilabını çəkməklə başlayır. Tezliklə çəkdikləri şəkillər dünyanın bir yerində yayımlanır. Tezliklə o Newsweek jurnalı ilə müqavilə imzalayır. 1979-cu il, 4 noyabr tarixində iranlı tələbələrin Tehranda ABŞ səfirliyində 66 amerikalı daxil olmaqla 99 nəfəri girov götürdükləri vaxt səfirlikdə olan tək jurnalist o olur.
Fəza koordinat sistemi
Fəza koordinat sistemi və ya plan koordinat sistemi Göy sferasını qalaktika ekvatoruna ən yaxın olan böyük dairə boyunca kəsən müstəviyə nəzərən cismin vəziyyətini təyin edir. Qalaktik uzunluq qalaktika ekvatoru ilə göy ekvatorunun kəsişmə nöqtəsindən göy ekvatoru ilə böyük dairənin kəsişmə nöqtəsinədək olan qövslə, qalaktik enlik isə göy cisminə doğru istiqamətlə qalaktika ekvatoru müstəvisi arasındakı bucaqla təyin olunur.
Məhəmməd Reza Əxlaqpasand
Məhəmməd Reza Əxlaqpasand (12 dekabr 1978) — İranı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Məhəmməd Reza Əxlaqpasand İranı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 49-cu pillənin sahibi olub.
Proyektiv fəza (riyaziyyat)
Proyektiv fəza-qeyri-məxsusi (sonsuz uzaqlaşmış) elementlərlə tamamlanmış Evklid fəzasından alınmış fəza: (qeyri-məxsusi nöqtə, qeyri-məxsusi düz xətt və qeyri-məxsusi müstəvi). Hər bir düz xətt təkcə bir qeyri-məxsusi nöqtə ilə, hər bir müstəvi təkcə bir qeyri-məxsusi düz xətlə, bütün fəza isə təkcə bir qeyri-məxsusi müstəvi ilə tamamlanır. Proyektiv fəzanın məxsusi (adi) elementi ilə qeyri-məxsusi (sonsuz uzaqlaşmış) elementi arasında heç bir fərq yoxdur: ixtiyari iki düz xətt kəsişir, ixtiyari düz xətt və müstəvi kəsişir, ixtiyari iki müstəvi kəsişir. Proyektiv fəza aksiomatik olaraq üç növ obyektdən (nöqtələr, düz xəttlər və müstəvilər) təşkil olunmuş çoxluq kimi təyin olunur. Onlar üçün aidolma və tərtib münasibətləri təyin olunur. Bu münasibətlər proyektiv həndəsənin müəyyən tələblərini ödəyir. == Ədəbiyyat == 1. M.Mərdanov, S.Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh. 2.
Yusuf Reza Gilani
Yusuf Reza Gilani (9 iyun 1952[…], Kəraçi, Sind[d]) — pakistanlı siyasi xadim, Pakistanın 18-ci baş naziri (25 mart 2008-ci ildən). == Həyatı == 1952-ci il iyun ayının 9-da Kəraçidə anadan olmuşdur. Atası Ələmdar Hüseyn Gilani 50-ci illərdə parlamentin üzvü və əyalət naziri olmuşdur. Y. R. Gilani Pəncab Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirmişdir. 1978-ci ildə Pakistan Müsəlman Liqasının üzvü olmuşdur. 1980-ci ildən siyasi fəaliyyətə başlamışdır. General Ziya Ül Həqqin (1977–1988) zamanında federal nazir olmuşdur. 1988-ci ildə Pakistan Xalq Partiyasının sıralarına daxil olmuşdur. 1988–1990-cı illərdə – Səhiyyə naziri olmuşdur. 1993–1996-cı illərdə – Parlamentin spikeri olmuşdur.
Şöhrət-fəza xanım
Şöhrət-fəza xanım (d. 1829 - ö. 1895) — Osmanlıların Misir və Sudan hakimi, ilk Misir xədivi İsmayıl Paşanın xanımı. == Həyatı == Əslən şimali Qafqaz əsilli olan Şöhrət-fəza xanım 1829-cu ildə Soçidə dünyaya gəldi. Misirə gəlişi və saraya necə alındığı məlum deyil. Ancaq İsmayıl Paşaya Misirdəki hakimiyyətini ələ almadan öncə təqdim edildiyi bilinir. Cütlüyün Tövhidə və Fatimə İsmayıl adlı 2 qızı dünyaya gəldi. İsmayıl Paşanın Misir hakimi təyin edilməsinin ardından Şöhrət-fəza xanım paşanın ilk xanımı olması səbəbilə "Birinci Şahzadə" ünvanı aldı. İsmayıl Paşanın vəzifədən alındığı 1879-cu ilədək bu ünvanı daşıyan Şöhrət-fəza xanım Misirdə Böyük xanım olaraq anılmağa başlandı. Qərb mədəniyyətinin Misirdə geniş vüsət aldığı illərdə o, Osmanlı motivli geyimlər geyinirdi.
Areca
Areka (lat. Areca) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Areka
Areka (lat. Areca) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Arena
Arena (lat. [h]arena), kütləvi tədbirlər üçün nəzərdə tutulmuş sahə, məkan; Latın sözüdür, hərfi mənası qum deməkdir. Qədimdə tikilən amfiteatrların dairəvi səhnəsi qalın qum qatı ilə örtüldüyü üçün ona arena deyilirdi. Romada qladiator döyüşləri üçün tikilmiş amfiteatrların da meydançası arena adlanıb. Çağdaş dövrdə sirk göstərilən dairəvi meydançaya da arena deyilir. İstedadlı səhnə xadimlərinin tanınıb şöhrətlənməsi, kütlə tərəfindən sevilməsi "geniş arenaya çıxıb" ifadəsi ilə nəzərə çatdırılır.
Areva
"Areva" — Fransa şirkəti; nüvə enerjisi üçün avadanlıqların icad edilməsi, istehsalı və alternativ mənbələrdən elektrik enerjisinin istehsalı sahəsində fəaliyyət göstərir. Bu şirkət nüvə enerjisinin istehsalı sahəsində bütün fəaliyyət növləri üzrə təcrübəsi olan yeganə şirkətdir. Şirkətin qərargahı Parisdə, Kurbevuada yerləşir.
Breea
Qanqal (lat. Cirsium) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Çoxillik, az hallarda ikiillik otlardır. Çiçəkləri boruşəkilli olub, səbətcik formalı çiçək qrupunda yerləşir. Çiçək sarığı və yarpağının kənarı tikancıqlı, toxumları uçağanlıdır. Şimal yarımkürəsində 200, Qafqazda 60, Azərbaycanda isə 32 növü yayılmışdır. Şotlandiyanın milli gülüdür. Gövdəsinin hündürlüyü 50—130 sm, yarpaqları oturaqdır. Şaquli kökləri 3–5 m dərinliyə gedir, yan köklər yaruslarla yerləşir. Toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Drezna
Drezna – Rusiyada şəhər. == Tarix == Drezna 1897-ci ildə əyirmə-toxuculuq fabriki yanında qəsəbə kimi quruldu. Dreznaya 1940-cı ildə şəhər statusu verildi. Şəhərin bütün qalan inkişafı və XX əsrin 90-cı illərinə qədər onun sakinlərinin həyatı Drezna əyirmə-toxuculuq fabriki ilə bağlı idi. Burada yerli sakinlərin əksəriyyəti işləyirdilər. Onların uşaqları fabrik vaxtı yanında peşə-texniki məktəbində (daha əvvəl FZU, fabrik-zavod məktəbi) oxuyurdular və öz işləyən valideynlərini əvəz edirdilər. Buradan isə Böyük Vətən Müharibəsi illərində cəbhəyə gedirdilər.
Ferma
Ferma — insanların bitki və heyvanları yetişdirib, yararlandıqları müəssisə. Günümüzdə bir çox növ ferma var; balıq, inək, qoyun, donuz, göbələk, toyuq, arı və dəvəquşu fermaları kimi. == Adı == Azərbaycan dilində işlənilər ferma XX-ci əsrdə rusca ферма sözündən keçib, rusca isə fransızca ferme sözündən, sözün kökü latınca firmus ("bərk, dözümlü"). Lakin, XX-ci əsrdə Azərbaycanda sovet hökuməti olduğuna görə Azərbaycanda fermalar əvəzinə kolxoz (колхоз - коллективное хозяйство), yəni, kollektiv təsərrüfatı işlənirdi, ferma isə kapitalist ölkələrdə işlənilən təsərrüfat sayılırdı. XX-ci əsrə kimi Azərbaycan dilində ciftlik/çiftlik (farsca cüft/çift - "cüt, qoşa, ikili" və "lik" şəkilçisi, Osmanlı dilindən gəlməsi ehtimal olunur) və məzrə/məzrəə (ərəb. مزرعة‎) sözlərinə rast gəlmək olardı.
Freqat
Freqat ( it. frigata ) — qaleranın bir növü olub, Aralıq dənizinə məxsus, sərbəst hərbi əməliyyat apara bilən kiçik döyüş gəmisi.
Freska
Freska —Təzə mala üzərində sulu boya ilə çəkilmiş şəkil, rəsm, naxış. Freska divar rəsmlərinin əsas texnikasıdır.
Freym
Freym - verilənlərin ötürülməsi şəbəkəsində ötürülən verilənlər kütləsi. Adətən hər bir kadrda (təsvirdə) onun çatdırılmalı olduğu qurğunun ünvanı, verilənləri ötürən qurğunun ünvanı və digər xidməti məlumatlar olur. == Ədəbiyyat == Kitabxana – informasiya terminlərinin qısa lüğəti. Bakı, «NURLAR» Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010. 144 s.
Oryza
Düyü (lat. Oryza) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Qabıqlı halda çəltik deyilir. Çəltiyin qabığı alınanda düyü əmələ gəlir. Düyü dayaz sularda bitən bir bitkidir. Dünyanın, demək olar ki, hər yerində istehlak olunur. == Tərkibi == su 13 %, nişasta 7 %, yağ 2,2%, karbohidrat 73 %, minerallar 1,2 %. == Düyü istehsalı ilə məşğul olan ölkələr == Düyünün illərə görə istehsalı min. ton.