Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • TOLOS

    сущ. архит. толос (монументальное, круглое в плане, здание – гробница или храм – в эгейской культуре и античном мире)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • толочь

    толку толчёшь, толкут; толок, толкла, -ло; толчённый; -чён, -чена, -чено; нсв. см. тж. толочься, толчение что (св. - растолочь) Дробя, разминая, измел

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТОРОС

    ТОРО́С, ТО́РОС м (мн. торосы и тороса) buz yığını, buz kütləsi, buz qalağı (qütb dənizlərində).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • торос

    I торос -а; мн. - торосы; м.; см. торос II II торос = торос см. тж. торосовый Ледяная глыба, образовавшаяся при сжатии льдов на северных морях и реках

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TOROS

    сущ. торос (гьуьлера, вирера, вацӀара муркӀадин къаябар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TOROS

    is. Dəniz, çay və göllərdə buz parçaları yığını

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • toros 2021

    toros

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ТОЛОЧЬ

    несов. döymək, əzmək (həvəngdə); ◊ толочь воду в ступе xəlbirlə su daşımaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TÖLƏŞ

    (Qazax) yöndəmsiz, yaraşıqsız

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ТОРОС

    торос (кефердин гьуьлера муркIари чуькьуьникди арадал гъидай зурба муркIадин къаяб, муркIад дагъ).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОЛОЧЬ

    несов. гатун, куьлуь авун, регъуьн (мес. шекер, кьел, сав). ♦ толочь воду в ступе гьевенгда яд гатун (яни буш, метлебсуз кардал алахъун).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВОЛОС

    1. Tük, saç; 2. Qıl

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВОЛОС

    чIар. ♦ краснеть до корней волос см. корень; притянуть за волосы см. притянуть.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОЛОС

    1. ван; сес. 2. сес; право голоса сес гунин ихтияр; все в один голос вирида са сивяй, вирида сад-хьиз.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЛОС

    кьил (къуьлуьн ва маса набататрин)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВОЛОС

    м 1. tük, saç; 2. qıl; ◊ на волос tük qədər; ни на волос heç, əsla, qətiyyən, zərrə qədər; до седых волос qocalana qədər, başı ağarınca; волосы стали

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГОЛОС

    м (мн. голоса) 1. səs, səda;. 2. məc. rəy, fikir; ◊ голос совести vicdan (səsi); в один голос birağızdan; в голос; не своим голосом (кричать, плакать)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КОЛОС

    м (мн. колосья) sünbül.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • волос

    -а; мн. - волосы, волос, -ам; м. см. тж. волосяной, волосёнки, волосики, волосок, волосище 1) а) Одно из многочисленных роговых нитевидных образований

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • голос

    -а (-у); мн. - голоса, -ов; м. см. тж. голосок, голосишко, голосина, голосище, голосовой 1) Звуки, возникающие вследствие колебания голосовых связок п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • колос

    -а; мн. - колосья, -сьев; м. см. тж. колосок, колосовой 1) Соцветие большинства злаков и некоторых других растений, в котором цветы, не имеющие цветон

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ГОЛОС

    1. Səs, səda; 2. Rəy, fikir

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТОЛПОЙ, ТОЛПОЮ

    нареч. кIеретI хьана, кIеретI яз, кIватI хьана

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • dolaş-dolaş

    sif. emmêlé, -e, embrouillé, -e, enchevêtré-e ; ~ olmaq être emmêlé, -e

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • DOLAŞ-DOLAŞ

    s. (en)tangled; ~ olmaq to become* / to get* entangled; Sap dolaşdolaş olub The thread has got tangled; ~ etmək to (en)tangle (d

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • dolaş-dolaş

    dolaş-dolaş

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • dolaş-dolaş:

    dolaş-dolaş olmaq акахьун; звар акьалтун, штӀухар акьалтун (епинал).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • DOLAŞ-DOLAŞ

    в сочет.: dolaş-dolaş olmaq запутываться, запутаться, беспорядочно перевиться, переплестись (о нитках, волосах и т.п.); dolaş-dolaş etmək (eləmək) зап

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • МОЛОТ

    кIаш, зурба кIута

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЛОТОС

    бот. лотос (чими уьлквейра жедай са набатат).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЛОСОСЬ

    м къизилбалугъ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЛЬЦО

    1. тупIал; закIал. 2. уьнуьг. 3. уьнуьгдиз ухшар, уьнуьг хьтин; уьнуьг хьиз раснавай (гьар вуч хьайитIани)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЛОТЬ

    несов. 1. кукIварун, хун. 2. сухун. 3. акьахун, тIарун (кьалуни, цацуни). 4. рапар сухзавайди хьиз хьун, тIалар ягъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЛОСС

    1. гзаф зурба статуя, зурба дестек (инсандин кIалуб авай). 2. пер. гзаф зурбади (гьар вуч хьайитIани гзаф зурба са шей); гзаф зурба кас

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОКОС

    кокос (гьинд кIерец; гьинд кIерецдин ттар, яни чими уьлквейра жедай, кьеж квай гзаф дадлу зурба кIерецар хьтин емишар жедай пальма-ттар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЖОЛОБ

    см. жѐлоб

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДОНОС

    донос (данус), шейтанвал, пис малумат (яни садан винелай ийидай, гудай).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОЛОД

    мн. нет. 1. каш; гишинвал. 2. пер. еке кьитвал

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХОЛОД

    soyuq, soyuqluq, soyuq hava

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • BÖLÜŞ

    is. Bölünmə, ya bölmə qaydası, tərzi, üsulu. Bu bölüş heç xoşuma gəlmədi.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DOLAŞ₁

    bax dolaşa. Dəyirmanın, bulaqların suyu donmuş, qurumuş; Sərçə, dolaş yem axtarır, qar üstünə qonmuşdur. A.Səhhət.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DOLAŞ₂

    sif. dan. Dolaşıq, pırtlaşıq. dolaş-dolaş: dolaş-dolaş olmaq – dolaşmaq, dolaşıq düşmək. İp dolaş-dolaş olub açılmır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DOLUŞ

    is. Dolma. Bu qab hər doluşda bir kilo yağ ölçür

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DONÓS

    ...xəbər. [Hatəmxan ağa:] Səndən sərdarın xud özünə elə bir möhkəm donos verdirərəm ki, səni birbaş Sibirə itirsinlər. Ə.Haqverdiyev. Müsəlmanların bədx

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QALOŞ

    ...üçün adətən çəkmə, tufli və s. üstündən geyilən rezin ayaqqabı. Örtülü qaloş. Uşaq qaloşu. – Paltoları və qaloşları çıxarıb Həsən ağaya tapşırdıq. M.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • LOTOS

    is. [yun.] Gözəl iri gülləri olan su bitkisi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QALOŞ

    галоша

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДОЛОЙ

    ...квахь; вилерикай квахь; герек туш; квахьрай, терг хьуй. ♦ шапки долой! бармакар хтIуна!

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЛЬЦО

    1. Üzük; 2. Halqa

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГОЛОД

    1. Aclıq, ac qalma; 2. Qəhətlik, qıtlıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • МОЛОТЬ

    ...авун). 2. пер. разг. лагълагь авун, пичIи гафар рахун, буш рахун; молоть вздор буш пичIи гафар рахун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • только-только

    см. только; в зн. нареч. 1) Совсем недавно. Только-только пришли домой. 2) Едва, еле-еле. Денег хватило только-только на дорогу.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TALAŞ

    ...doğranılan zaman yerə tökülən xırda qırıntılar. – Ocağa qoymağa talaş gəti

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TOLUOL

    is. [isp.] İyli, yanar rəngsiz maye

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLAŞ

    волнение, суета, смятение, переполох, беспокойство, спешка, гонка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TEOLOQ

    богослов, теолог

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TALIŞ

    талыш (народность, проживающая в азербайджане, в ленкоранском районе)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TOTUŞ

    məh. bax totuq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TOPUŞ

    bax toppuş. Cavan ana yenə də qırmızıpaltarlı, qıvrımsaçlı, topuş qızını atıb-tutur, …uşağı güldürür, danışdırırdı. S.Rəhimov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TÓNUS

    [lat. tonus, əsli yun. tonos – gərginlik] 1. fiziol. Sinir sisteminin və əzələ toxumalarının yorğunluq törətməyən uzunmüddətli qıcıqlanması (fəaliyyət

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİLOV

    ...tilov qayıracağam, hər gün çayda balıq tutarsan. S.S.Axundov. □ Tilov atmaq – balıq tutmaq üçün tilovu suya salmaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİLOV

    уда, удочка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏLİS₄

    is. Üstünə tut çırpılan iri parça

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLİS₃

    is. Əl-üzyuyan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLİS₂

    is. Əl-üz dəsmalı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLİS₁

    is. bax kisə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLAŞ

    ...təşvişə düşmə. Tellinin təlaşı [Səfəri] heyrətə gətirdi… Çəmənzəminli. □ Təlaş etmək – bax təlaşa düşmək. [Cəmil bəy Humaya:] Heç quru bir heykəl eda

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TALÓN

    [fr.] 1. Bir şey almaq hüququ verən kiçik vərəqə şəklində sənəd; pətə. [Adil:] Məktəbdə bir dəst paltar talonunu … başqa bir şagirdə verib dükana yoll

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLİS

    брезент, рядно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TOTUŞ

    пухленький, полнощекий; карапуз

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TOMAS

    əkizlər

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ТОЛПА

    кIеретI, кIватI хьанвай халкь, инсанрин кIеретI, инсанар

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TALIŞ

    Azərbaycanda yaşayan irandilli kiçik xalq

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ТОРЕЦ

    1. кIарасдин куьтуьк, кьил атIай гирдим, кьил атIай ругуд синен гирдимдин кьатI (куьчеда твадай). 2

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОПОТ

    мн. нет кIвачерин ван, къекъведай ван; конский топот балкIандин (балкIанрин) кIвачерин ван.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОПОЛЬ

    м чинар, лацу къавах

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОЛЬКО

    1. нареч. анжах; это только начало им анжах сифте я. 2. нареч. тек, анжах; на один только вопрос тек са суалдиз. 3. союз. –вал, -ди, -намазди; как тол

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОЛЩА

    яцI; толща земной коры ччилин чкалдин (ччилин къабухдин) яцI (дерин, къалин чка).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОЛЧОК

    1. эцягъун; рум; рум гун; хуртIар гун. 2. перен. себеб

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОЛКОМ

    нареч. разг. гъавурда акьадайвал, ачухдиз, метлеб кваз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТАЛОН

    talon, pətə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЕЛОК

    разг. дана

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТЕЛЕЦ

    уст. дана. ♦ золотой телец пер. къизилдин дана (яни пул, девлет, къизил).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТАЛОН

    талон (са затI къачуниз ихтияр гудай гъвечIи чарчин кIус).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТОПОР

    balta

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТОНУС

    tonus (orqanizmin və yaxud onun ayrı – ayrı hissələrinin həyat fəaliyyəti dərəcəsi)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТОЛЬКО

    1. ancaq, yalnız, fəqət, hələ, amma, lakin, ancaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЕОЛОГ

    ilahiyyatçı (ilahiyyat ilə məşğul olan adam)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТОПОР

    якIв

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Tolosu
Tolosu xaqan - Uyğurların beşinci xaqanıdır. Onun dövründə Çindən asılılıq və üsyanlar artmağa başladı. Cəmi bir il hakimiyyətdə qalan Tolosu həyat yoldaşı E tərəfindən zəhərləndi. Yerinə oğlu Aço gəldi.
Las Navas de Tolosa döyüşü
Las-Navas-de-Tolosa döyüşü, yaxud əl-Ukab döyüşü; (ispan -Batalla de Las Navas de Tolosa; ərəb -معركة العقاب) — rekonkistanın ən böyük döyüşü. 16 iyul 1212 ildə Kastiliya, Araqon, Navarra və Portuqaliyanın birləşmiş qüvvələri ilə Əlmohadların orduları arasında baş vermiş döyüş. Müsəlmanların strateji məğlubiyəti ilə nəticələnmişdi. Döyüş, xristianların müsəlmanları Pireney yarımadasından qovulmasını şərtləndirən dönüş noqtəsi hesab olunur. == Döyüş ərəfəsi siyasi və hərbi vəziyət == Böyük Yaqub əl-Mənsurun 1199 ildə ölümündən sonra, onun fərsiz xələfi gənc Məhəmməd ibn Əbu Yusuf Yaqub ən-Nəsir(yaxud Məhəmməd ən-Nəsir; xristianlar onu Miramamolin adlandırırdılar; 1199-1213) Əlmohadların Tunisdə və Əlcəzairdə nüfuzlarının bərpası ilə məşğul oldu. Vəziri İbn Caminin ona təsiri böyük idi. Xəlifə VIII Alfonso ilə atəşkəs rejiminə razılaşmışdı. Və indi xristianların Alarkosa görə revanş almaq üçün imkanları yarandı. Sonrakı onillik ərzində Kastiliya öz sərhəd istehkamlarını gücləndirdi, ordusunun sayını artırdı və yarımadanın başqa xristian dövlətləri ilə əlaqələrini möhkəmləndirdi. === Xristianların fəallaşması === 1210 ildə Alfonso qərara gəldi.
Toros
Toros (rus. торос, ing. ice hummock) — su hövzələrinin dəniz , çay, göl buz örtüyündə, buz sahələrinin bir-birinə, eləcə də sahilə təzyiqi sıxılması və onların kənarlarının qırılması nəti-cəsində əmələ gəlmiş və üst-üstə toplanmış buz parçaları.
Volos
Veles və ya Volos (q.rus Велесъ, Волосъ) — slavyan mifologiyasının yüksək səviyyəsinə aid edilən, qədim slavyan tanrılarının adı. == Mifologiyası == Qədim Slavyan allahı Veles (Volos, vlas və s.) Perun kimi böyük əhəmiyyət daşısa da knyaz Vladimirin allahlar panteonuna daxil edilməmişdir. Lakin bütün hallarda Velesin bütü Kiyevdə olmuşdur. O knyaz şəhərində Poçaynı çayı yaxınlığında durudu. Bu fərq müəyyən sosial-siyasi məna daşıyırdı, Veles bütün rusiyanın (həmi dövrdəki Rusiya nəzərdə tutulur), Perun isə ancaq knyaz drujinası allahı hesab olunurdu. V.N.Toporov və V.V.İvanov "vol", "vel" sözünün məna əhəmiyyətini (semantikasını) öyrənərək belə bir qənaətə gəlmişlər ki, bu söz hind mifologiyasındakı iblis Valu adına yaxındır. İudaist və xristian mifologiyalarında Velial- iblis və şeytanı ifadə edir. O, iblisvari varlığı qeyri-varlıq yalan və dağıdıcılıq ruhu kimi məlumdur. "Zülmət övladları" İusus Xristosun rəqibi, İblisə (satan) bərabər, yunanca "dyavolos", rusca "çert" sözləri insan nəslinin düşmanı cəhənnəm padişahı, şeytanların hakim kimi nəzərə çatdırılır. Baltik mifologiyasında Veles (Velnyas) iblisi və şeytan kimi göstərilir.
Kamil Tolon
Kamil Özdemir Tolonçok (29 fevral 1912, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası – 23 iyul 1978, Cenevrə) - türkiyəli təşəbbüskar, sənayeçi, iş adamı və ixtiraçı. == Həyatı == İstanbul Beylerbeyli Saatçioğullarından olan Defterdar Muhittin bəy və Behiye Hanımın altı övladının ikincisi olaraq dünyaya gəldi. Uşaqların təhsilə əhəmiyyət verdikləri və ailənin məmur olduğu üçün uşaqlarının təhsili ilə sıx əlaqəli olduqları müşahidə edildi. 1937-ci ildə Müeyyet Hanımla evləndilər, lakin evlilikləri uzun sürmədi və 1942-ci ildə boşandılar. Onların Müeyyet Hanımla evliliyindən Abatun və Barkın adlı iki qızları vardı. İkinci evliliyini 1943-cü ildə Muzaffer Biliktü ilə etdi. Bir il sonra oğlu Dara dünyaya gəlir. 1949 cu ildə qızı Cana dünyaya gəldi. == İxtiralar == Jukebox icad etdi. Bu ixtiranı Efes ailəsinə satdı.
Naş qolos
Naş qolos — gündəlik ədəbi, ictimai-siyasi, menşevik qəzeti. == Tarixi == 1-ci nömrəsi 1918-ci il yanvarın 6-da, sonuncu (59-cu) nömrəsi həmin ilin martında Bakıda çıxmışdır. Qəzet redaksiya heyəti tərəfindən buraxılırdı. Erməni-daşnak silahlı dəstələrinin Bakıda Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi Mart soyqırımı (1918) günlərində "Naş qolos" şəhərdəki vəziyyəti təsvir edərək yazmışdı: "Hər yerdə meyitlər qıc olmuş, eybəcər hala salınmışdır. Təzəpir məscidinin yanında ağır mənzərə var. Məscid atəşdən zərər çəkmişdir. İbadətgahın təhqir olunması geniş kütlələrin qəlbini göynədir, meyitlər onları daha çox narahat edir. Nifrət və təhqir zəhərinin necə dərinliyə işlədiyi hiss olunur. Bu düşmənçiliyi aradan qaldırmaq, bu nifrətin qəzəbli intiqam hissinə çevrilməsinin qarşısını almaq üçün çox iş görmək lazım gələcək" ("Naş qolos", 24 mart, 1918-ci il).
Sokolkskaya volos
Sokolkskaya volos-(latış. Sokolku pagasts‎) -Vilyansk əyalətinin 3 hissəsidir. Strupli kəndinin mərkəzində yerləşir. == Coğrafiyası == Əyalətin cənub-şərqində yerləşir. Şərqdə Sakstaqal Rezeknensk əyalətinin, cənubda Silmalsk Rezeknensk əyaləti, qərbdə və şimalda isə Vilyansk ilə Vilyansk əyalətinin şəhəri ilə sərhədlənir. == Əhali == 2011 ci ildə əhali 745 nəfər olmuşdur. 70,60%-ni ruslar, 27,25%-i isə latışlardan ibarətdir.
Tolis xan
Tolis xan — Şərqi Göytürk xaqanlığının şərq torpaqlarını idarə edən Göytürk şahzadəsi. == İlk dövrləri == Şibi xaqanın oğlu idi. 602-ci ildə doğulmuşdur. == Hakimiyyəti == Yami xaqanın dövründə dövlətin şərq torpaqları Tolis xana verilmişdi. Onun tabeçiliyində kidan və mohe tayfaları vardı. 624-cü ildə Tan şahzadəsi Li Şiminlə ittifaqa girmişdi. 628-ci ildə Çinə tabe oldu və 700 ailə ona hədiyyə edildi və Beipinq knyazı titulu verildi. == Ölümü == 631-ci ildə Çindən öz torpaqlarına qayıdarkən Binçjouda vəfat etdi. == Ailəsi == Suy sülaləsinin imperatoru Yanqdinin qızı şahzadə Xuaynan ilə evlənmişdi. === Övladları === Aşina Xeloxu — Aşina Cieşeşuayla birlikdə imperatoru öldürməyə cəhd etmişdi.
Vilyam Volos
Vilyam Volles (ing. Sir William Wallace; 3 aprel 1270 – 23 avqust 1305) — kral I Edvarın dövründə İngiltərəyə qarşı aparılan mübarizədə xalqa öndərlik edən şotland cəngavər. Şotlandiyanın ən böyük milli qəhrəmanlarından biri olan Vilyam Volles ölkənin ingilis asılılığından xilas olması üçün aparılan mübarizənin ilk illərində Şotland müqavimət qüvvələrinə rəhbərlik etmişdi. Tarixçilər Vilyam Vollesi soylu nəsildən gələn Robert Bryus kimi zadəganlara zidd şəxsiyyətlərdən biri hesab edirlər. Bəzi tarixçilər Vilyam Vollesin 1270-ci ildə anadan olduğunu iddia edir. XVI əsrə aid olan Vilyam Vollesin tarixi və şotland hadisələri (ing. History of William Wallace and Scottish Affairs) kitabında isə 1276-cı ildə anadan olduğu yazılmışdır. Dəqiq sübutlar olmadığı üçün Vilyam Vollesin doğum yeri və tarixi mübahisəlidir. Tarixi mənbələrə görə onun doğum yeri Renfevşirdəki Peysli yaxınlığındakı Eldirslidir. Buna baxmayaraq bəzi bioqraflar Vilyam Vollesin doğum yerinin Eyrşirdəki Kilmernok yaxınlığında olduğunu qeyd etmişlər.
Canan Tolon
Canan Tolon (türk. Canan Tolon) — türk rəssamı. Kalifornitanın Emerivill şəhərində yaşayır və işləyir. O, Türkiyənin müasir təsviri incəsənətinin önəmli rəssamlarından biridir. Onun əl işləri qravüra, rəngkarlıq, rəsm, heykəltəraşlıq və quraşdırma kimi sənət növlərini özündə birləşdirir. Əsərləri Ankara, İstanbul, Kiyev, London, Los-Anceles, Nyu-York, Oklend və San-Fransiskoda keçirilən beynəlxalq sərgilərdə sərgilənib. Tolonun əsərləri müxtəlif milli və beynəlxalq kolleksiyalardadır və Türkiyə rəsm bazarında yüksək qiymətə alınır. 2010-cu ildə Canan Tolonun rəsmlərindən biri olan Qlyuk VI (2008) Türkiyədəki Sotbis hərracında xüsusilə seçilib. 2012-ci ildə "Art + Auction" rəssamı əsərləri ən çox toplanan 50 rəssamdan biri adlandırılıb. 2014-cü ildə Los Angeles Times icmalı qeyd edir ki, Tolonun rəsmləri "tanınan formalar axtarmağa meylimizi vurğulayır" və "həmçinin imicimizin pisləşən keyfiyyətinin şərhi ola bilər".
Toros Toromanyan
Toros Arutyunoviç Toromanyan (həmçinin Toramanyan, erm. Թորոս Հարությունի Թորամանյան; 18 mart 1864 – 1 mart 1934, İrəvan) — erməni mənşəli Osmanlı və SSRİ memarı və arxeoloqu, Ermənistan memarlıq tarixinin tədqiqatçısı. Ermənistan SSR əməkdar elm xadimi (1933). == Həyatı == 1864-cü ildə Osmanlı imperiyasının Şapin-Karahisar şəhərində anadan olmuşdur. O, Konstantinopol Rəssamlıq Akademiyasını bitirdikdən sonra Konstantinopolda, sonra 1896-cı ildə köçdüyü Bolqarıstanda, həmçinin Rumıniyada şəxsi və ictimai binaların layihələndirilməsi ilə məşğul olmuşdur. 1902-ci ildə Toramanyan Aniyə ekspedisiyada iştirak etmək təklifini qəbul etmişdir. O, 1903-cü ildə buraya gəlmiş və Nikolay Marrın ekspedisiyasına qoşulmuşdur. 1904-cü ildə Toramanyan arximandrit Xaçik Dadyanın dəvəti ilə Zvartnots kilsəsinin qazıntılarına qoşulmuşdur. O, 1905-ci ildə tədqiqatının nəticələrini "Zvartnots məbədi" əsərində dərc etmişdir. 1921-ci ildə Ani Türkiyə ərazisinin bir hissəsi olduqdan sonra Toramanyan orada tədqiqat aparmaq imkanını itirmişdir.
Toros qurbağası
Toros qurbağası (lat. Pelophylax ridibundus) — Türkiyədə orta uzunluğu 6 sm-dən 7,5 sm-ə qədər olan Ranidae fəsiləsindən olan endemik qurbağa növüdür. Bundan əlavə, dünyada oxumayan yeganə qurbağa növü Toros qurbağasıdır. Orta Toroslarında yerləşən Bolkar dağlarında yalnız Çiniligöl (2600 m.) və Qaragöldə (2500 m.) yaşadığı düşünülürkən 2007-ci ildə aparılan araşdırmalar nəticəsində onun bu dağın 3000 m yüksəkliyində, Əyrigöl bölgəsində yaşadığı ilk dəfə müəyyən edilib. Bu növün morfoloji quruluşu arxa tərəfində sarı, yaşıl və qara naxışlarla müşahidə oluna bilər, qarın isə çəhrayı və ya sarımtıl rəngdədir. Onların əsas qidası göl kənarındakı çəmənliklərdə yaşayan böcəklər və digər buğumayaqlılardır. 1990-cı illərdə Toros qurbağasının kürü tökdüyü göllərə düşünülmədən gətirilən güzgü sazan balığı səbəbindən nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşib. Toros qurbağalarının yaşayış yeri çox dardır, ona görə də onların nəsli təhlükə qarşısındadır. Bu qurbağaların məskəni olan dağ göllərinə gedən yolların uzadılmaması, düşərgəyə icazə verilməməsi və göllərə nəzarət edilməsi ilə növlərin qorunması mümkündür. 2007-ci ilin oktyabrında Niğdə Ekologiya və Meşə İl Müdiri Metin Süzgəç Toros qurbağalarının sayında əhəmiyyətli artım müşahidə etdiklərini açıqlamışdır.
Melisa Toros
Melisa Toros (28 iyul 1986, İstanbul) — türkiyəli aktrisa və aparıcı. O, "S'nek" kanalında Fulya və Neşe ilə "əks cinsin casusları" adlı televerilişin aparıcısı olub. 2013-cü ildə "Show TV"də "Hər şey yolunda mərkəz" teleserialında rol alıb. O, çox gənc yaşlarından balet və musiqi təhsili alıb. Bir neçə ildir ki, aktyorluğa maraq göstərir. O, aktyorluq təhsili alıb, Beykent Universitetinin aktyorluq fakültəsinə daxil olub. Bu arada o, Anadolu Universitetində ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə təhsil alır.
Todos (memar)
Todos və ya Todosak (erm. Թոդոսակ; VI əsr – VII əsr) — orta əsr erməni memarı. O, Ermənistan və Gürcüstanda bir sıra kilsələr tikmişdir. İndiki dövrdə Todosun həyatı haqqında çox az şey məlumdur. == Kilsələr == Ateni Sionu — VII əsrdə inşa edilmişdir. Avan bazilikası 588–597-ci illərdə inşa edilmişdir. Cvari monastırı — 605–642 aralığında Todos tərəfindən inşa edildiyi güman olunur.
Koloş (Uçalı)
Koloş (başq. Ҡолош, rus. Кулушево) — Başqırdıstan Respublikasının Uçalı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Uraz kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Uçalı): 48 km, kənd sovetliyindən (Bələbəy Kazakkol): 24 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Ural Tau stansiyası): 53 km. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (100 %) üstünlük təşkil edir.
Koloş buzlağı
Koloş buzlağı (bolq. ледник Колош, ‘Lednik Kolosh’ \'led-nik 'ko-losh\) — 6.7 km uzunluğu, 3.6 km eni olan və Antarktidanın Qreyam Torpağının Qreyam sahiliindən qərbdə yerləşən buzlaqdır. Buzlaq Nesla buzlağından cənubda yerləşmişdir. Lisiya silsiləsinin qərb yamacını, Biqo dağının şimal yamacını əmələ gətirir. Buzlaq qərbi Bolqarıstandakı Konyavska dağının Koloş zirvəsinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Koloş buzlağı 65°44′50″ c. e. 64°18′30″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir.
Xanəli Tolış
Xanəli Tolış (tam adı: Xanəli Şirəli oğlu Ağayev) — Azərbaycan şairi. İxtisasca tarixçi-etnoqraf olsa da, azərbaycan və talış dillərində yazdığı şeir və poemaları ilə məşhurdur. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. "Qızıl qələm" mükafatı laureatıdır. == Həyatı == Xanəli Tolış 1940-cı il martın 2-də Masallı rayonun Qızılavar kəndində anadan olmuşdur. 1958-ci ildə Bədəlan kənd orta məktəbini bitirmişdir. 1959-1960-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin qiyabi tarix fakültəsinə daxil olub 1969-cu ildə oranı bitirmişdir. 1961-ci ildə 6 aya qədər "Yeni həyat" qəzeti redaksiyasında işləmişdir. 1961-ci ilin sentyabr ayından Qızılavar kənd 8-illik məktəbində pioner baş dəstə rəhbəri, 1962-ci ildən 1977-ci ilə kimi həmin məktəbdə tarix müəllimi və eyni zamanda partiya təşkilatı katibi işləmişdir. 1962-ci ilin noyabr 1965-ci ilin sentyabr tarixlərində hərbi xidmətdə olmuşdur.
Allos
Allos (fr. Allos, oks. Alòs) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Allos-Kolmar kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Kastelan. INSEE kodu — 04006. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 695 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == İqtisadiyyatın əsasını turizm təşkil edir. 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 471 nəfər (15–64 yaş) arasında 360 nəfər iqtisadi fəal, 111 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 76,4%, 1999-cu ildə 79,8%).
Avlos
Avlos (yun. αὐλός; lat. tibia, nadir hallarda aulos) — nəfəslə çalınan qədim musiqi aləti. Yunanıstanda və Ön Asiyada yayılmışdı. Qədim Romada avlos tibiya adlandırılmışdır. == Xüsusiyyətləri == Balabana oxşayan avlosun silindrik (bəzən konusvarı) gövdəsi, ikiqat dilçəyi olmuşdur. Gövdəsinin üzərində əvvəllər 3–4, sonralar isə 15-ə qədər dəlik açılırdı. Solo çalınarkən (avletika) ifaçı (avlet), adətən, eyni zamanda iki avlosdan istifadə edirdi. Avlosun iri il əsas melodiya ifa olunur, ikincisi ilə isə züy tutulurdu. Antik faciə tamaşalarında, qurban məraasimlərində, hərbi musiqisidə avlosdan istifadə edilirdi.
Bolon
Bolon (fr. Beaulon) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Şevan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Mulen. INSEE kodu — 03019. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 1612 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 985 yaşda olan (15–64 yaş arasında) 697 nəfər iqtisadi cəhətdən, 288 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 70,8%, 1999-cu ildə 65,5%) idi. Fəal olan 697 nəfərdən 653 nəfər (369 kişi və 284 qadın), 44 nəfəri işsiz (15 kişi və 29 qadın) idi. 288 hərəkətsiz 48 nəfər arasında şagird və ya şagird, 122 nəfər təqaüdçü, 118 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Boros
Adam Boroş (mac. Boros Ádám; 19 noyabr 1900[…], Budapeşt – 2 yanvar 1973, Budapeşt) — Macarıstan botaniki. == Elmi fəaliyyəti == Adam Boroş toxumlu bitkilər, mamırkimilər üzrə ixtisaslaşmışdır. === Təsnif etdiyi bəzi növlər === Funaria hungarica Boros Cyndrichia mongolica Boros Hieracium praebiharicum Boros Marsupella hungarica Boros et Vajda == Əsərləri == Boros Á. Közép-és Nyugatmagyarország Sphagnum-lápjai növényföldrajzi szempontból / / A Debreczeni Tisza István tudományos társaság honismertető bizottságának kiadványai .- 1925–1926 .- II kötet, 5 fűzet .- P. 3–26. (Proceedings of the committee for the home geographical researches of the count Stephen Tisza scientifical society of Debrecen) Boros Á. A bustyaházai Csere-erdő florája / / Scripta Bot. Musei Transsilvanici, Cluj .- 1944 .- Vol. 3 .- P. 15–20. == Şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Rosa borosiana Degen Pinus borosianus Lyka Pulsatilla borosiana Wagner Melampyrum borosianum Soó Mentha borosiana Trautmann Sorbus borosianus Kárpáti Z. Placidum Adami Borosi Szatala. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Мигаль А. В., Шевера М. В. Борош Адам / Энциклопедия Современной Украины. — Киев: 2004 .- Т. 3 .- С. 369–370.
Colpos
Uşaqlıq yolu (ing. vagina) ― 8–10 sm uzunluğunda boru şəklində olub uşaqlığı xarici cinsiyyət üzvləri ilə birləşdirir; dölün və aybaşı qanının uşaqlıqdan xaricə çıxması və toxumun (spermatozoidin) uşaqlığa daxil olması üçün bir yol təşkil edir. Bunun ön divarı — lat. paries anterior və arxa divarı — lat. paries posterior vardır. Bunlar uşaqlıq yolu boş olan vaxt bir-birinə söykənir və aralarında frontal istiqamətdə durmuş bir yarıq qalır. Uşaqlıq yolu aşağıya doğru daralaraq uşaqlıq yolu dəliyi (girəcəyi) — lat. ostium vaginae (introitus vaginae BNA) vasitəsilə uşaqlıq yolu dəhlizinə açılır; yuxarıda isə uşaqlıq boynunun uşaqlıq yolu hissəsini (lat. portio vaginalis cervicis) əhatə edir və nəticədə uşaqlıq yolu ilə lat. portio vaginalis arasında uşaqlıq yolu tağı — lat.
Delos
Dilos və ya Delos (q.yun. Δῆλος) — Yunanıstanda, Egey dənizinin Kiklad adalarında ada. Ada Cənubi Egey adaları periferiyasının Mikonos periferiya vahidinin Mikonos icmasında (dim) yerləşir. 2011-ci ilin əhali siyahıyaalmasında əldə olunan məlumatlara görə, adanın əhalisi 24 nəfərdir. Adanın sahəsi 3.536 km2, sahili isə 14 kilometr (8.7 mil) uzunluğundadır. Adanın ən hündür nöqtəsi Kint zirvəsidir. Diloslu Apollon homerik himninə görə, qədim əkiz tanrılar olan Apollon və Artemidanın doğumu Kinf dağında gerçəkləşmişdir. Qədim dövrlərdə Dilos adası yunanlar üçün müqəddəs bir yer olmuşdur. Apollon və Letoya burada sitayiş edilmişdir. Adada Apollon məbədi, Leto məbədi və Dionis evi kimi çoxlu tarixi memarlıq abidələri var.
Dilos
Dilos və ya Delos (q.yun. Δῆλος) — Yunanıstanda, Egey dənizinin Kiklad adalarında ada. Ada Cənubi Egey adaları periferiyasının Mikonos periferiya vahidinin Mikonos icmasında (dim) yerləşir. 2011-ci ilin əhali siyahıyaalmasında əldə olunan məlumatlara görə, adanın əhalisi 24 nəfərdir. Adanın sahəsi 3.536 km2, sahili isə 14 kilometr (8.7 mil) uzunluğundadır. Adanın ən hündür nöqtəsi Kint zirvəsidir. Diloslu Apollon homerik himninə görə, qədim əkiz tanrılar olan Apollon və Artemidanın doğumu Kinf dağında gerçəkləşmişdir. Qədim dövrlərdə Dilos adası yunanlar üçün müqəddəs bir yer olmuşdur. Apollon və Letoya burada sitayiş edilmişdir. Adada Apollon məbədi, Leto məbədi və Dionis evi kimi çoxlu tarixi memarlıq abidələri var.
Dolors
Tulus — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Sisyan rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 7 km cənub-şərqdə yerləşir. 1590-cı ildə tərtib edilmiş "İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri"ndə qeyd edilmişdir. Kəndin adı təhrif edilərək erməni mənbələrində Tolors kimi verilir. == Toponimi == Toponim qədim türk tayfalarından olan tolos, teles etnonimi əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. 728-ci ilə aid mənbədə adı çəkilir. Həmin mənbədə dеyilir ki, kənddə cəmi 2 xristian ailəsi yaşayır Qədim türkmənşəli Tulus tayfasının adındandır. XIII əsr tarixçisi Rəşid-əd-Din monqolların tərkibində tulas adlı tayfa olduğunu qеyd еdir.
Donos
Donos — cinayət haqqında dövlət səlahiyyətlilərinə ismarış. Müasir istifadəsində bu, qanuni olaraq cəzalandırılan, lakin müəyyən bir şəxsin baxış bucağından cinayət sayılmayan və ya xırda xarakter daşıyan hərəkətlər haqqında dövlət səlahiyyətlilərinə ismarışdır. Sözün müasir mənası sırf neqativdir, çünki hüquqi istifadədə yalnız "yalan olduğu bilinən" sifəti ilə işlənir. Monteskyö bildirir ki, bu söz cəmiyyətin mənafeyi ilə hakimiyyətin maraqları arasındakı uçurumu, qanunların xalqı korladığı zaman ikinci növ hakimiyyətin azğınlığını göstərir. Karl Marks bu mahiyyəti belə izah edirdi ki, xalq cəzanı görür, lakin cinayəti görmür və məhz cinayət olmayan yerdə cəzanı gördüyü üçün cəza olan yerdə cinayəti görməkdən əl çəkir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Борис Бурда «Доносы: факты, страны, века» С. Васильев. О функциях «соков» в связи с проблемой древнерусских «ябетников» и «ябедничеством» Судебника 1497 г. Архивная копия от 10 декабря 2007 на Wayback Machine // Исследования по истории средневековой Руси. М.; СПб. 2006, с.
EOLSS
EOLSS - Həyat təminatı sistemlərinin ensiklopediyası (ingiliscə, Encyclopedia of Life Support Systems). Ensiklopediya YUNESKO-nun himayəsi ilə yaradılmışdır. Ensiklopediyanın elektron variantı 50 milyon sözdən ibarət 180 cild təşkil edir. Sistem pulludur, lakin qısamüddətli müraciət və təhsil müəssisələri üçün xüsusi icazələr əldə etmək mümkündür. Müxtəlif sahələrə aid 16 ensiklopediyanı özündə birləşdirir.
Fobos
Fobos — Günəş sistemində Mars planetinin peykidir. Qeyri düzgün formalıdır (uzunluğu 26 km, eni 21 km). Mars ətrafına 7 saat 39 dəqiqəyə dolanır.
Holon
Holon - İsrailin mərkəz dairəsində yerləşən şəhər. 1936-cı ildə qurulmuşdur.