Vovnuşki
Vovnuşki (inquş Вӏо́внашке — müdafiə qalaları) — orta əsrlərə aid inquş mühafizə qalaları kompleksi. Bu, Ceyrax-Assa Dövlət Tarix-Memarlıq və Təbiət Muzey-Qoruğunun tərkibinə daxil olan unikal İnquş memarlıq abidəsidir. Müasir İnquşetiyanın yüksək dağlıq rayonu olan Ceyrax rayonunda yerləşir. "Vovnuşki" qalaları ənənəvi olaraq inquş çayının "Ozdoy" qalaları kimi də adlandırılır.
Vovnuşkinin ilk təsvirləri XVIII əsrin əvvəllərinə aiddir.
== Təsviri ==
Vovnuşki qədim İnquşetiyanın müdafiə strukturları arasında ən qeyri-adi və ekzotik qala komplekslərindən biridir. İnquş dilindən tərcümədə "Vovnuşki" (düzgün tələffüz "Vouvnuşke", birinci hecada vurğu ilə) adı "Döyüş qüllələrinin yeri" deməkdir. Arxeoloq və tədqiqatçıların fikrincə, bu qalla kompleksi, eləcə də digərləri (Tarqim, Egi-Kale, Xamxi) Böyük İpək Yolu yolunun qorunmasında mühafizəçi rolunu oynamışdır. Assinski dərəsi boyunca ticarət karvanları Böyük Qafqaz silsiləsinin şimal yamaclarına, Sunja çayı vadisi ilə Maqasa — "Günəş şəhəri"nə gedirdilər.Vovnuşki abidəsi üç əsas qaladan ibarətdir, bunlardan ikisi bir qayanın üstündə, biri isə əks qayanın üstündə yerləşir. Kompleksin qalaları Qafqazın heyranedici qayalıqları və silsilələri fonunda Quloyxi çayının mənzərəli dərəsində yerləşməsinə baxmayaraq, uzaqdan diqqəti cəlb edir.