Толковый словарь нефтяных терминов

  • Absorbsiya edilmiş neft

    içərisində qazolin olmayan və ya son dərəcə az olan neft. Təbi qazdan qazolin almaq üçün aparılan absorbsiya prosesində işlədilir

    Полностью »
  • Ağ neft

    bax: Kerosin.

    Полностью »
  • Ağırlaşdırılmış məhlul

    geoloji və qazma şəraiti mürəkəb olan sahələrdə neft və qaz quyularının qazılmasında işlədilən xüsusi çəkisi artırılmış (1,2- 2,5q/sm3) gili məhlul

    Полностью »
  • Almaz aləti

    qazma baltası və süxurları kəsən alətlərin başlığına möhkəmlik vermək üçün bərkidilmiş texniki almazdan ibarət qurğu

    Полностью »
  • Asfalt, mədən qatranı

    naftoidlər qrupuna aid kövrək, amorf madə: bitum və xırdalanmış mineral madələrin qarışığı. Kipidarda və xloroformda həl olur

    Полностью »
  • Asfaltenlər

    neftin tərkibində olan ən irimolekulu madələr: molekul kütlələri 1600 - 6000-dir; ağır və qatranlı neftlərdə daha çoxdur

    Полностью »
  • Asfaltsızlaşdırma

    neftdə, eləcə də neft məhsularında həl olmuş asfalt və qatran madələrinin onlardan çıxarılması. Təmizlənəcək məhsul xüsusi həledicilərin (maye, etan,

    Полностью »
  • Asidol

    nefti və neft distilatlarını (kerosin, solyar və yağ distilatlarını) qələvi ilə təmizləyərkən əmələ gələn tulantıların sulfat turşusu ilə parçalanması

    Полностью »
  • Aviasiya yanacağı

    təyarələr üçün işlədilən yanacaq. Distilə etmək və tərkibində kükürdün miqdarını azaltmaq yolu ilə alınır

    Полностью »
  • Balast sisternası

    dəniz suyu ilə doldurulmuş sisterna üzən avadanlığı taraz vəziyətdə saxlamaq üçün istifadə olunur.

    Полностью »
  • Barel

    əksər dünya ölkələrində işlədilən tutum və həcm vahidi, 1b. 158, 99 litrə bərabərdir.

    Полностью »
  • Barja

    özühərəkət etməyən gəmi. Qazma avadanlığı üçün baza rolunu oynayır. Neft və neft məhsularının kiçik məsafələrə ötürülməsi üçün istifadə olunur

    Полностью »
  • Bentonit

    xüsusi təbi gil qazma məhluluna qatılır.

    Полностью »
  • Benzin

    quruluşlu karbohidrogenlərin qarışığı; şəfaf, əksər halarda rəngsiz, xarakterik iyli madədir. 30 – 2500 C – də qaynayır, -600 C – dən aşağı temperatur

    Полностью »
  • Benzol

    S6H6 – üzvi birləşmə, ən sadə aromatik karbohidrogen. Rəngsiz, uçucu, spesifik iyli mayedir; 80,10 C – də qaynayır, 5,50C – də donur; sıxlığı 871,1 kq

    Полностью »
  • Bitum

    karbohidrogenlərdən və onların oksigenli, kükürdlü, azotlu törəmələrindən ibarət qatrana oxşar təbi və ya süni mürəkəb üzvü madələrin ümumi adı

    Полностью »
  • Bonus

    mükafat xarakterli birdəfəlik ödəniş. B. mükafat xarakterli, birdəfəlik ödəniş növü olmaqla, dövlət gəlirlərinin cüzi bir hisəsini təşkil edir

    Полностью »
  • Boru

    çox vaxt halqavari, en kəsikli və nisbətən böyük uzunluğa malik içiboş məmulat.

    Полностью »
  • Boru kəməri

    qaz, maye və bərk məhsuları, o cümlədən hazır məmulatları nəql etmək üçün borulardan ibarət qurğu. Borular, qaynaq, flans, yiv, mufta və s

    Полностью »
  • Boru kəməri nəqliyatı

    boru ilə maye, qazaoxşar və bərk məhsuları uzaq məsafələrə ötürən mexanizm və qurğuların məcmusu. Boru kəməri nəqliyatına neft bazası, mədəndaxili nef

    Полностью »
  • Buruq

    bax: Qazma buruğu.

    Полностью »
  • Butan

    doymuş karbohidrogen, rəngsiz qazdır. Təbi yanar qazdan, neft emalı qazlarının butan- butilen fraksiyalarından və neft qazlarından alınır

    Полностью »
  • Cihaz yağları

    neft yağları, əsasən nəzarət–ölçü aparatlarının yoxlanmasında istifadə edilir. Sənaye yağlarına aidir

    Полностью »
  • Çən

    bax: Rezervuar.

    Полностью »
  • Çox dərin qazma

    çox dərindəki faydalı qazıntı laylarını açmaq məqsədi ilə, habelə Yer qabığının və yuxarı mantiya qatının tədqiqi üçün 6000 m- dək və daha dərin quyu

    Полностью »
  • Çoxdibli qazıma

    məhsuldar lay (neft, qaz və s.) sahəsindəki əsas quyu lüləsindən kəskin əyilmiş şəkildə budaqlanmış əlavə quyular qazma

    Полностью »
  • Çökdürücü qurğular

    maşın və texnoloji qurğularda sənaye yağları, benzin və s. - ni çökdürmə yolu ilə təmizləmək üçün işlədilən qurğular

    Полностью »
  • Çökmə süxurlar

    quru səthində və ya müxtəlif su hövzələrində əvəl mövcud olmuş süxurların və orqanizm qalıqlarının pozulma məhsularının toplanması nəticəsində əmələ g

    Полностью »
  • Debit

    vahid zamanda təbi, yaxud süni mənbələrdən (qazma quyusu, adi quyu və s.) alınan maye və ya qaz həcmi

    Полностью »
  • Dehidrogenləşdirmə

    üzvi birləşmələrin molekulardan hidrogen ayırıb çıxarma prosesi. D.-dən neftin emalında yüksək oktanlı benzin istehsalı üçün geniş istifadə olunur

    Полностью »
  • Demulsasiya

    emulsiya əmələgətirmənin əksi olan proses, yəni bir-birinə qarışmayan iki mayedən birinin digərində kiçik damcılar şəklində bərabər yayılmasından ibar

    Полностью »
  • Depresator

    neft məhsularının donma temperaturunu aşağı salar. D. əsasən aşağı temperaturda işləyən mühəriklər üçün hazırlanan sürtkü yağının donma temperaturunun

    Полностью »
  • Dəniz neft mədəni

    su hövzələrinin altında yerləşən yataqlardan neft və qazın səmərəli çıxarılması və nəql olunmasını təmin edən qurğular kompleksi

    Полностью »
  • Dəniz yatağı

    bax: Dəniz neft mədəni.

    Полностью »
  • Dərin özülü qazma qurğusu

    dərinliyi 200 m-dən artıq dəniz neft yataqlarının istismarı üçün tətbiq edilən qazma qurğusu. O, stasionar və ya üzən neft platformaları üzərində qura

    Полностью »
  • Dərinlik nasosu ilə neftçıxarma

    nefti quyu dibindən Yer səthinə çıxartmaq üçün ən geniş yayılmış üsul. Bu üsula dərinliyi 3500 m-ə qədər olan quyulardan neft çıxarılır

    Полностью »
  • Dinamik səviyə

    neft istismar kəmərinin daxilindəki maye səviyəsi, quyudibi təzyiqi hesablamaq üçün ölçülür. D.s. lay təzyiqindən və çıxarılan mayenin miqdarından ası

    Полностью »
  • Distilə qurğusu

    neft emalı üçün qurğu. Burada xam neftin birinci emalı baş verir.

    Полностью »
  • Distiləetmə

    neft emalı prosesinin birinci mərhələsi. Distilə zamanı, xam neft distilə (rektifikasion) sütununun aşağı hisəsində qızdırılır

    Полностью »
  • Dizel yanacağı

    dizeldə işlədilən maye neft yanacağı iki qrup D.y. növündə istehsal olunur: 1) böyük sürətli dizelər üçün özlülüyü az olan distilat yanacaqları, 2) ya

    Полностью »
  • Dolamaçarx

    keçmişdə neft quyularının qazılmasında istifadə olunan quyuağzı avadanlıq.

    Полностью »
  • Duzsuzlaşdırma

    xam neftin tərkibindən duzun çıxarılması, əsasən neftayırma prosesindən qabaq edilir.

    Полностью »
  • Ehtiyatlar

    neft yatağı layında və ya qaz yatağında tapılmış karbohidratların (neft və təbi qaz) miqdarı.

    Полностью »
  • Exolot

    səs dalğasının maneyəyə çatıb, müəyən olunmuş vaxt intervalında geri qayıtmasına əsasən hər hansı bir məsafəni hesablamaq üçün qurğu

    Полностью »
  • Ekstraksiya

    maye və bərk madə qarışıqlarını həledici vasitəsilə qismən və ya tamamilə öz tərkib hisələrinə ayırmaq

    Полностью »
  • Elektrik dolma nasosu

    bax: Dərinlik nasosu ilə neftçıxarma.

    Полностью »
  • Elektrik karotajı

    axtarış və kəşfiyat məqsədilə qazılmış quyularda süxurların xüsusiyətlərinin və ardıcılığının elektrik üsulu ilə öyrənilməsi

    Полностью »
  • Elektrik kəşfiyat metodu

    geofiziki kəşfiyat metodlarından biri. Yer qabığını təşkil edən süxurların elektrik xasələrinin (əsasən xüsusi müqavimətin) fərqlənməsinə əsaslanır

    Полностью »
  • Elektrobur

    neft quyularını qazmaq üçün elektrik mühəriki ilə işləyən və valında qazıma baltası olan maşın. E.-la - ilk quyu 1940-cı ildə Bakıda Qala sahəsində qa

    Полностью »
  • Elevator

    neft quyularının yeraltı təmirində boru və ştanqları quyuya endirərkən onları tutan polad xamıt.

    Полностью »