Поиск по словарям.

Endoplazma — Endoplazma ümumiyyətlə bir hüceyrənin sitoplazmasının daxili (çox vaxt dənəvər) sıx hissəsinə aiddir . Bu, ümumiyyətlə sulu və plazma membranına birbaşa bitişik olan sitoplazmanın xarici (dənəvər olmayan) təbəqəsi olan ektoplazmadan fərqlidir. Bu iki termin əsasən ən sadə, eukariotik hüceyrələr olan amöbün sitoplazmasını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Nüvə endoplazmadan nüvə qabığı ilə ayrılır. Endoplazma və ektoplazmanın fərqli tərkibi , yalançı ayaqların əmələ gəlməsi səbəbindən amöbün hərəkətinə kömək edir. Ancaq digər hüceyrə növlərində sitoplazma endo və ektoplazmaya bölünür. Endoplazmada qranullarla birlikdə su, nuklein turşuları, amin turşuları, karbohidratlar, qeyri -üzvi ionlar, lipidlər, fermentlər və digər molekulyar birləşmələr var. Endoplazma, hüceyrələrin bölünməsi də daxil olmaqla əksər metabolik proseslər üçün lazımdır . Endoplazma, sitoplazma kimi, statikdən çox uzaqdır. Sitoskeletin bəzi komponentləri endoplazmadan keçir, baxmayaraq ki, əksəriyyəti ektoplazmada hüceyrələrin kənarlarına, plazma membranına yaxındır.

Hüceyrənin xarici membranı daxilə çəkilərək dəfələrlə şəxslənir və endoplazmatik şəbəkəni əmələ gətirir. Onun quruluşu plazmatik membrana oxşar kanal və boşluqlardan təşkil olunmuşdur. Kanallar şəxslərin və bir-birilə birləşərək endoplazmatik şəbəkə əmələ gətirir. Endoplzmatik şəbəkənin elektron mikroskopunda görünən iki tipi var-dənəvər və hamar. Dənəvər endoplazmatik şəbəkənin kanal və boşluqlarında xırda cisimciklər-ribosomlar yerləşir. Ribosomlar endoplamatik şəbəkəyə kələkötürlük verir. Risobomların olması nəticəsində dənəvər endoplazmatik şəbəkədə zülallar sintez olur. Hamar endoplazmatik şəbəkə membranlarında ribosomlar olmur. Ona görə burada lipidlərin və karbohidratların sintezi gedir. Sintezolunmuş maddələr kanal və boşluqlarda yığılır, sonra hüceyrənin müxtəlif orqanoidlərinə daşınır, orada istifadə olunur.

Hüceyrənin xarici membranı daxilə çəkilərək dəfələrlə şəxslənir və endoplazmatik şəbəkəni əmələ gətirir. Onun quruluşu plazmatik membrana oxşar kanal və boşluqlardan təşkil olunmuşdur. Kanallar şəxslərin və bir-birilə birləşərək endoplazmatik şəbəkə əmələ gətirir. Endoplzmatik şəbəkənin elektron mikroskopunda görünən iki tipi var-dənəvər və hamar. Dənəvər endoplazmatik şəbəkənin kanal və boşluqlarında xırda cisimciklər-ribosomlar yerləşir. Ribosomlar endoplamatik şəbəkəyə kələkötürlük verir. Risobomların olması nəticəsində dənəvər endoplazmatik şəbəkədə zülallar sintez olur. Hamar endoplazmatik şəbəkə membranlarında ribosomlar olmur. Ona görə burada lipidlərin və karbohidratların sintezi gedir. Sintezolunmuş maddələr kanal və boşluqlarda yığılır, sonra hüceyrənin müxtəlif orqanoidlərinə daşınır, orada istifadə olunur.

Ektoplazma — Ektoplazma (ekzoplazma) (qədim yunan sözlərindən ἐκτός (èktòs): xaricində və πλάσμα: plazma, hərfi mənası: forması olan) hüceyrə sitoplazmasının dənəvər olmayan xarici hissəsidir, endoplazma isə çox vaxt dənəvər olan daxili təbəqəsidir . Aydındır və qoruyur, həm də hüceyrədəki komponentləri daşıyır. Üstəlik, ektoplazmada çox miqdarda aktin filamentləri meydana gəlir ki, bu da hüceyrə membranı üçün elastik dayaq yaradır. Aktin və miozin mikrofilamentlərindən ibarətdir.