Поиск по словарям.

Məzdəkilər hərəkatı — Məzdəkin rəhbərliyi ilə 481 – 529-cu illərdə Sasani zülmünə və feodallara qarşı baş vermiş hərəkat, erkən orta əsrlərin ən mühüm ictimai və tarixi hadisələrindən biri idi Maniçiliyin təsiri altında yaranmış Məzdəkilər hərəkatı özünəməxsus spesifik xüsusiyyətlərə malk olmuşdur. V əsrin sonunda meydana çıxmış məzdəkilər hərəkatı başqa sosial hərəkatlar kimi cəmiyyətin sayca çox cüzi hissəsini təşkil edən yüksək təbəqənin xalq kütlələrini hədsiz istismarı və əsarət altına salması zəminində genişlənib artdı. Məzdəkilər hərəkatının səbəblərini araşdırarkən, hər şeydən əvvəl, o dövrün sosial və iqtisadi vəziyyətini təhlil etmək lazımdır. Əhalinin dörd zümrəsindən ən çox istismar olunanı — əkinçiləri, maldarları, sənətkarları və ticarətlə məşğul olanları öz tərkibində birləşdirən "vergi verənlər" zümrəsi idi. Kəndli və şəhər icmaları o zaman tənəzzül dövrünü keçirirdilər. İri torpaq sahibləri, necə olursa olsun, icmaların və xırda sahibkarların torpaqlarını ələ keçirməyə çalışırdılar. Geniş torpaq sahələrinin bir ovuc sahibkarın əlində toplanması prosesi gedirdi. Torpaq sahiblərinin, dövlətin və kahinlərin istismarına məruz qalan əhali gücçatmaz vergiləri ödəməli olurdu. Bununla yanaşı, şahənşahın çoxlu canlı və maddi ehtiyatlar tələb edən fəal xarici siyasətini də nəzərə almaq zəruridir. "Vergi verən" zümrə ilə əyanlar arasında günü-gündən dərinləşən ziddiyyət şəraitində Bamdadın oğlu Məzdəkin başçılıq etdiyi hərəkat meydana çıxdı.

Məzyədilər, Şeybanilər, Yəzidilər – Şirvanşahlar sülaləsi (861–1027). Şirvanşahların sülalə bölgüsü barədə müxtəlif mülahizələr mövcuddur, son tədqiqatlara görə Məzyədilər ayrıca sülalə olmayıb, vahid Şirvanşahlar xanədanının ilk mərhələsini təşkil etmişlər.Tarixşünaslıqda uzun müddət Şirvanşahların "birinci dövr" xanədanı kimi bəhs edilən Məzyədilər rəbiə ərəb tayfasının şeybanilər qoluna mənsub olduqları göstərilir. == Üzvləri == === Ərməniyyə hakimləri === Yəzid ibn Məzyəd (ö. 801) Xalid ibn Yəzid (ö. 844) Əli ibn Xalid — atası ilə eyni vaxtda öldü. Məhəmməd ibn Xalid I Heysəm — Şirvanşahları qurdu. I Yəzid — Layzanşahları qurdu. === Şirvanşahlar === I Heysam I Məhəmməd II Heysəm I Əli Şahzadə Abbas — edam edildi. Əbu Bəkr ibn Abbas — qaçdı. === Layzanşahlar === I Yəzid I Məhəmməd Əbu Tahir II Yəzid ibn Məhəmməd — I Əlini məğlub edərək Şirvanşah oldu.

Məzyədilər, Şeybanilər, Yəzidilər – Şirvanşahlar sülaləsi (861–1027). Şirvanşahların sülalə bölgüsü barədə müxtəlif mülahizələr mövcuddur, son tədqiqatlara görə Məzyədilər ayrıca sülalə olmayıb, vahid Şirvanşahlar xanədanının ilk mərhələsini təşkil etmişlər.Tarixşünaslıqda uzun müddət Şirvanşahların "birinci dövr" xanədanı kimi bəhs edilən Məzyədilər rəbiə ərəb tayfasının şeybanilər qoluna mənsub olduqları göstərilir. == Üzvləri == === Ərməniyyə hakimləri === Yəzid ibn Məzyəd (ö. 801) Xalid ibn Yəzid (ö. 844) Əli ibn Xalid — atası ilə eyni vaxtda öldü. Məhəmməd ibn Xalid I Heysəm — Şirvanşahları qurdu. I Yəzid — Layzanşahları qurdu. === Şirvanşahlar === I Heysam I Məhəmməd II Heysəm I Əli Şahzadə Abbas — edam edildi. Əbu Bəkr ibn Abbas — qaçdı. === Layzanşahlar === I Yəzid I Məhəmməd Əbu Tahir II Yəzid ibn Məhəmməd — I Əlini məğlub edərək Şirvanşah oldu.