Proktologiya
Proktologiya (yun. πρωκτός — düz bağırsaq + yun. λόγος — təlim), və ya Koloproktologiya (yun. κόλον — yoğun bağırsaq) — yoğun bağırsağın (düz bağırsaq və kolon), anus və pararektal nahiyənin xəstəliklərini öyrənən tibb sahəsi.
Hətta qədim dövrlərdə həkimlər düz bağırsağın xəstəliklərini müalicə etməyə çalışırdılar. Hippokratın əsərlərindən birində hemoroid və düz bağırsağın digər xəstəliklərinin müalicəsinə çox diqqət yetirilmişdir. Hemoroidlərin koterizasiyası və kəsilməsi üsulu hələ də müasir proktoloqlar tərəfindən istifadə olunur.
Şərq alimlərindən Əbu Əli İbn Sina (Avicenna) düz bağırsağın xəstəlikləri haqqında ətraflı danışmış, bu xəstəliyin dərman və cərrahi yolla müalicəsinin sirlərini bölüşmüşdür.
Mövcud biliklərə baxmayaraq, yalnız XX əsrin ortalarında proktologiya müstəqil bir elm olaraq cərrahiyyədən fərqlənə bildi. Proktologiyanı öyrənən elm bir neçə tibb sahəsinin — cərrahiyyə, qastroenterologiya, terapiyanın nailiyyətləri əsasında inkişaf edir.
Prokseologiya
Praksiologiya (yun. πράξις — fəaliyyət və λογία — elm) — insan fəaliyyəti, insani dəyərlərin real həyatda reallaşdırılması haqqında təlim.
Müxtəlif hərəkətlərə və ya hərəkətlər məcmusuna onların effektivliyinin müəyyənləşdirilməsi baxımından yanaşan sosioloji və iqtisadi tədqiqat sahəsi.
Proksiologiya
Praksiologiya (yun. πράξις — fəaliyyət və λογία — elm) — insan fəaliyyəti, insani dəyərlərin real həyatda reallaşdırılması haqqında təlim.
Müxtəlif hərəkətlərə və ya hərəkətlər məcmusuna onların effektivliyinin müəyyənləşdirilməsi baxımından yanaşan sosioloji və iqtisadi tədqiqat sahəsi.