Qadolinium
Qadolinium (Gd) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 64-cü element, kimyəvi elementi lantanoidlərdən biridir. Elementlərin dövri sistemin III qrupundadır, 7sabit və bir neçə süni radioaktiv izotopu məlumdur.
== Tarixi ==
1880 ildə İsveç kimyaçısı J.Ş. Marinyak kəşf etmişdir. Fin kimyaçısı Yuxan Qadolininin şərəfinə qadolinium adlandırılmışdır. Təbiətdə başqa lantonoidlərlə birlikdə qadolinitdə (Be2FeY2Si2O10) , monositdə və bastnezitdə tapılır.
== Fiziki xassələri ==
Qadolinium açıq boz rəngli metaldır, ferromaqnit xassəlidir.
== Alınması ==
Natrium, litium və qadalinium xloridin əridilmiş qarışığının elektrolizindən alınır.
== Kimyəvi xassələri ==
Qadolinium havada zəif oksidləşir, temperatur 100 0C- dən yüksək olduqda proses sürətlənir:
4Gd + 3O2 → 2Gd2O3
t = 3000C
Yüksək temperaturda halogenlərlə, azotla və hidrogenlə reaksiyaya daxil olur:
2Gd + 3Cl2 → 2GdCl3
t= 3000C
İsti su ilə reaksiyaya girərək əsas alınır:
2Gd + 6H2O → 2 Gd(OH)3 + 3H2
Flüor turşusundan başqa, gadolinium mineral turşular ilə reaksiyaya daxil olur:
2Gd + 6HCl (duru) → 2GdCl3 + 3H2
Gd + 6HNO3 (qatı) → Gd(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
Qadolinium qələvi məhlulları ilə reaksiyaya qirmir.
== Tətbiqi ==
Qadoliniumun bəzi duzlarının, məs., Gd2(SO4)3 . 8H2O paramaqnit xassəsindən mütləq sıfra yaxın temperaturların alınmasında istifadə olunur.