Misradaxili bölgü
Təqti(ərəb. تقطع fasilə, bölgü) və yaxud misradaxili bölgü misra daxilindəki fasilələrdir.
Ritm bütün dillərdə qafiyə ilə yanaşı poeziyanın əsas və universal əlamətidir. Heca, əruz və müxtəlif xalqlarda olan ağ (sillabik) şeir də ritmə əsaslanır. Milli dillərdə poetik ritmin xüsusiyyətləri bu dillərin fonetik quruluşu, saitlərin və sonor samitlərin uzun ya qısa tələffüzünə əsaslanır. Türk dillərində ümumiyyətlə saitlər hamısı qısadır. Ona görə də türk dillərindəki heca vəzninin ritmikliyi misraların təqtilərə bölünməsindən yaranır.
Heca təqtiləri. Təqtilər şeir misrasında daxili ritmin tərkib ünsürləridir. Heca vəznində təqti müəyyən sayda hecalardan sonra verilən durğulara (ritmik fasiləyə) əsaslanır.
Qızıl bölgü
Qızıl bölgü (və ya qızıl nisbət) — riyaziyyat və incəsənətdə tətbiq olunur. İki ədəd o vaxt qızıl nisbətdə olur ki, (
φ
{\displaystyle \varphi }
), onların cəminin daha böyüyünə nisbəti onlardan böyüyünün kiçiyinə nisbətinə bərabər olsun. Cəbri dildə aşağıdakı kimi yazılır:
a
+
b
a
=
a
b
≡
φ
,
{\displaystyle {\frac {a+b}{a}}={\frac {a}{b}}\equiv \varphi ,}
burada Yunan hərfi fi (
φ
{\displaystyle \varphi }
) qızıl bölgünü bildirir və onun dəyəri:
φ
=
1
+
5
2
=
1.61803
39887
…
.
{\displaystyle \varphi ={\frac {1+{\sqrt {5}}}{2}}=1.61803\,39887\ldots .}
XX əsrdən başlayaraq xeyli sənətkarlar, memarlar öz işlərini qızıl bölgüyə əsasən qurmağa çalışıblar. Xüsusən də, onlar qızıl düzbucaqlı formasında tikintilərə xüsusi yer ayırıblar. Qızıl düzbucaqlıda uzun tərəfin qısa tərəfə nisbəti qızıl bölgü əsasında qurulur.
Qızıl bölgü tarixən insanlar tərəfindən istifadə
edilməsinə baxmayaraq, ilk dəfə kim tərəfindən
kəşf edildiyi haqqında dəqiq bir məlumat yoxdur.
Euclid (e.ə. 365 – e.ə. 300), "Elementlər" adlı
nəzəriyyəsində bir xətti 1.6180339… nöqtəsindən
bölmək haqqında yazmış və bu xətti ekstrem və əhəmiyyətli nisbətdə bölmək deyə adlandırmışdı.
Kvartal (inzibati bölgü)
Kvartal bir şəhərin daxilində yerləşən xüsusi bir ərazidir. Rəsmi inzibati sərhədlərdən asılı olmayaraq mövcudluğu ilə məhəllə anlayışından fərqli olan kvartal anlayışının müxtəlif cür izahı mövcuddur.
Azərbaycan radio kanalları
Azərbaycanda ilk radio kanalı 6 noyabr 1926-cı ildə tarixində yayıma başlamışdır. Hal-hazırda ölkədə 16 radio kanalı fəaliyyət göstərir.
== Radio kanalları ==
Qeyd: Yayıma başladıqları tarixlərə əsasən sıralanmışdır.
Azərbaycan televiziya kanalları
Azərbaycan televiziya kanallarının siyahısı — Azərbaycanın televiziya kanallarının siyahısı
Azərbaycanda ilk televiziya olan Azərbaycan Televiziyası 14 fevral 1956-cı il tarixində yayıma başlamışdır.
Azərbaycanda televiziya və radioya nəzarət Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurasına məxsusdur. Yayımı isə Teleradio İstehsalat Birliyi həyata keçirir.
== Ümumrespublika ==
=== Dövlət ===
Qeyd: xoronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
=== Özəl ===
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
== Regional ==
=== Özəl ===
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
=== Peyk ===
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
=== İnternet ===
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
== Fəaliyyətini dayandıran ==
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
== Efir-kabel və kabel tv şirkətləri ==
Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
Azərbaycanın suvarma kanalları
Azərbaycanın suvarma kanalları - Hidrotexnikada suyun basqınsız hərəkəti üçün çəkilən düzgün formalı süni məcra (su yolu). Cəmi uzunluğu 90 min km.-dən artıq. 1,3 mln hektar torpaq sahəsinin suvarılmasına imkan verən sıx kanallar şəbəkəsi.
== Haqqında ==
Azərbaycan Respublikasında meliorasiya və su təsərrüfatının inkişafı haqqında dolğun təsəvvür yaratmaq üçün sahənin inkişaf mərhələlərinə nəzər salmaq lazım gəlir. Mütəxəssislər Azərbaycanda sahənin inkişafını keçid dövrlərinə əsaslanaraq aşağıdakı dövrlərə bölməyi daha münasib hesab edirlər:
Suvarmanın qədim dövrü;
1920-1940-cı illər – Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonrakı dövr;
1945-1970-ci illər – İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı dövr;
1970-1985-ci illər – Ölkənin yüksək inkişaf dövrü;
1985-1993-cü illər – Yenidənqurma, Sovet İttifaqının dağılması və postsovet ölkələrinin müstəqillik əldə etmə dövrü – sahənin tənəzzül dövrü;
1993-cü ildən sonrakı dövr – yeni inkişaf dövrü.
=== Suvarmanın qədim dövrü ===
Qədim dövrlərdə texnika və texnologiyaların zəif inkişafı ilə əlaqədar olaraq suvarma kanalları və hidrotexniki qurğular ağır əl əməyi hesabına tikilib istifadə olunmuşdur.
V-VI əsrlərdə Mil düzündə inşa edilmiş suvarma kanallarının izləri, VI-VII əsrlərdə çəkilmiş Gavurarx, Hacı Hüseynağa, Daşçay-arx kanalları hələ də qalmaqdadır.
Mühəndis tipli irriqasiya sistemlərinin və qurğularının tikintisinə XIX əsrin ikinci yarsında başlanılmışdır.
1868-ci ildə Qarayazı düzündə mühəndis tipli suvarma şəbəkəsi inşa edilmiş və suvarma aparılmışdır.
1872-ci ildə Arazdöyən suvarma şəbəkəsi tikilib istifadəyə verilmişdir.