/lat. erraticus-azan, dolaşan/ hərhansı xarakterik süxurlardan ibarət qaymalar, qədim buzlaqların uzaqlardan (mis: Avropada Skandinaviyadan, Finlandiy
vulkan püskürmələri ilə əlaqədar olan, proseslərin və hadisələrin məcmuu. эруптивная деятельность eruptive activity
vulkan məhsullarının səthə çıxarılmasını təmin edən, kanalın ağız hissəsi. эруптивный канал eruption centre, eruptive vent
bax: Pillə.
bax: Ozlar.
karst vilayətlərində karst çökəkliyinin dibində qıfa bənzər dəlik. Dövrü olaraq bəzən suyu udur, bəzən də hidrostatik təzyiq altında kənara su vurur
(lat. Aestuarium-çayın su basmış mənsəbi) zirvəyə doğru daralan qıfa bənzər körfəz. Çayın aşağı hissəsini suyun basması nəticəsində əmələ gəlir və dal
evqeosinklinal içərisində daxili qalxma. поднятие эвгеоантиклинальное eugeoanticlinal rise
geosinklinal vilayət daxilində yerləşən, mütəhərrik sahə, yüksək vulkan aktivliyi ilə fərqlənir. эвгеосинклиналь eugeosyncline
bax: Şəlalə, buzlaq çuxuru
/ lat. evorsio, eversio-dağılma/ iti axan çayların yatağında şaquli düşən suyun fırlanması sayəsində gedən lokal eroziya
Zyüssa /1885/ görə suyun artması və azalması ilə əlaqədar Dünya okean səviyyəsinin dəyişməsi. Sonralar Ştille, Pompesski belə nəticəyə gəlmişlər ki, D
bax: Evstatik hərəkətlər.
bir və bir neçə morfogenez amillərlə əlaqədar yaranmış eyni mənşəli elementar relyef forması və ya relyef formasının bir hissəsi
məsaməli yüngül süxur, isti və ya soyuq karbonatlı bulaqlarda kalsium karbonatın çökməsi nəticəsində əmələ gəlir
Yerin ən yüksək / 5000 m/ dağları. Onlar üçün adətən dərin kəsilişlər /3-4 km/ səciyyəvidir, ancaq eroziya bazisinin yüksək səviyyəsində kəsiliş dərin
bir başa okeana, dənizə, gölə, tökülən və ya bəzən qumluqda və bataqlıqda itən, çay. Bir qayda olaraq mövcud çay sistemində yatağı ən uzun, ölçüləri b
çayların birbaşa və ya başqa çaylar vasitəsilə töküldüyü, Dünya okeanı səviyyəsi, şərti olaraq çay yatağının dərinləşə biləcəyi hədd
vulkan ağzının qurtardığı, krater. главный кратер main crater
Bax: Dib moreni
əsas morenlərdən təşkil olunmuş relyef. Əksərən təpəli yüksəkliklərin və çökəkliklərin növbələşməsi ilə səciyyələnir
əksər hallarda dislokasiyaya uğramış süxurlardan təşkil olunmuş, sahil. коренной берег bedrock coast
tarixi geologiyada mərtəbənin bütün çöküntülərinin əmələ gəlmə vaxtına uyğun gələn, vaxt müddəti, dövrün hissəsini təşkil edir
insanın yaşadığı /məskunlaşdığı/ və fəaliyyət göstərdiyi mühit. Təbii mühitdən və sosial sahələrdən ibarətdir
fay müstəvisinə uyğun gələn, sıldırım yamac. фас face
bax: Fasial təhlil.
müvafiq çöküntülərə görə geoloji keçmişin fiziki-coğrafi şəraitini müəyyənləşdirmək üçün istifadə edilən xüsusi üsul və qaydaların məcmusu
paleotektonik bərpanın mühüm üsullarından biri olub, ayrı-ayrı sahələrdə və müəyyən vaxt müddətində yer qabığının hərəkət tarixini, onun xarakterini,
yerüstü və yeraltı /yataqaltı/ axım hissələri növbələşən çay. прерывистая река interrupted stream
/lat. faciessifət, zahiri görünüş/ 1)geologiyada-çökmə süxurların əmələ gəlməsinin fiziki-coğrafi şəraiti / dəniz, laqun, göl və s
çöküntülərin qalınlıq və fasial tərkibinin təhlilinə əsasən müəyyən sahədə yer qabığının şaquli hərəkətinin sürətini, amplitudunu və çöküntülərin əməl
/qırılıb düşmə/ süxurların tektonik qırılmalarla yer dəyişməsi növü. F. zamanı süxurların yer dəyişməsi şaquli /şaquli fay/ və maili səth üzrə /iti dü
açıq dar dərə, yaxud qısa təngi, yerdəyişmələr zamanı bilavasitə faylarla əmələ gəlir və dağ silsilələrinə və onun qollarına köndələn istiqamətli olur
qırılıb düşmə boyu uzanan çay dərəsi, tektonik dərələrin bir növü. сбросовая долина fault-line valley
fay qanadının birtərəfli qalxması, relyefdə dik yamaclı asimmetrik dağ tirəsi formasında təzahür edir
süxurların yatımında qırılma boyu şaquli, yaxud maili yerdəyişmə. Yerdüşmənin yatımına münasibəti baxımından çəpinə, qırılıb düşmə və qırılıb qalxma e
silsilənin köndələn pozulma boyu yerini dəyişmiş iki hissəsi arasında əmələ gələn çökəklik; davamlı qatlarda əmələ gəlir
bax: Qaymalı dağlar
körfəzləri dənizin inqressiyaya məruz qalmış sahili. Differensial tektonik hərəkətlər nəticəsində yaranır
sahil xətti birbaşa tektonik qırılmaya uyğun gələn dəniz sahili tipi. сбросовый берег fault coast
müasir iqlim şəraitində yaranmış daimi donuşluq. активная мерзлота active frost
firnlə dolmuş və morfoloji inkişafını davam etdirən, müasir qar xəttindən yuxarıda yerləşən, sirk деятельный цирк active cirque
axar sularla formalaşma prosesində olan, karst mağarası. действующая пещера active cave
tarixi keçmişdə və ya müasir dövrdə fasilə ilə və ya daimi püskürən vulkan, eləcə də püskürməsi haqqında məlumat olmayıb, ancaq qaynar qaz və su çıxar
uzun müddət normal platforma inkişafından sonra, adətən dağlıq relyef əmələgətirən yüksək mütəhərriklik qazanmış platforma və ya onun bir hissəsi /Məs
/lat. fixusbərk, sərt, sabit/ şaquli istiqamətli tektonik hərəkətlərin həlledici roluna və qitələrin vəziyyətinin sabitliyi haqqında təsəvvürlərə əsas
insolyasiya-kimyəvi aşınma və deflyasiya nəticəsində yaranmış, qayalı süxurların parçalanma forması. Soyuq fəsillərdə rütubətin hopması və yayda səthi
Avropada axırıncı buzlaşmanın son fazası; bu müddətdə buzlaq Finlandiyanın sərhədlərindən kənara çıxmamışdır
qurunun dərinliklərinə soxulmuş dar və çox vaxt şaxələnmiş körfəzlərlə-fiordlarla parçalanmış sahil. Bu tip sahillər Dördüncü dövr buzlaşmasına məruz
on və yüz kilometrlərlə qurunun içərilərinə soxulan dar, dərin /1000 m və çox/, körfəz. Köndələn kəsimi təknəvari, sahilləri yüksək, dik və sıldırım o