bir-birindən ayrılan ensiz yataqyanı pərlərdən təşkil olunmuş delta. Sülb axımı çox olan çaylarda əmələ gəlir
Dairəvi oyuqlarla sıx örtülmüş tərəfi günəşə tərəf çevrilmiş, nahamar səthli qaya. Kimyəvi aşınma və defliyasiya nəticəsində əmələ gəlir, səhralarda v
sahil xətti iri quru çıxıntıları və geniş körfəzlərlə kəskin parçalanmış, sahil. Bəzən körfəzin eni uzunundan çox olur
/fr. pic/ 1) iti uclu dağ zirvəsi; 2) formasından asılı olmayaraq dağın zirvəsinin ən yüksək nöqtəsi
müxtəlif hündürlükdə yerləşən səthləri birbirindən ayıran, dik uçurum. Əmələ gəlməsi endogen / fay, fleksura/, və ekzogen /eroziya, abraziya, korroziy
ardıcıl yerləşən, normal faylar sistemi. Mis: Vogez və Şvarsvald arasında Reyn dərəsinin hər iki tərəfində müşahidə edilən faylar
denudasiyaya qarşı davamlığı müxtəlif olan və süxur layları horizontal yatan sahələrdə müşahidə olunur; eroziya və denudasiya nəticəsində formalaşır
subhorizontal və maili hissələri növbələşən, yamac. Müxtəlif mənşəli ola bilər. P.y. tiplərindən biri qeyri-bərabər tektonik qalxmaya məruz qalmış, ça
bütün tinləri bir nöqtədə kəsişən relyef forması. Çoxüzlü /piramidal/ formalı zirvə və ya qaya. /Tyan-Şanda Xan-Tenqri, Alplarda Matterhorn və s
bax: Barxan piramidaları.
(yun. plax, yiy.əl. halında plakos-düz səth, düzənlik) torpaq və bitki örtüyü daha çox zonal əlamətlərə malik olan yastı, yaxud zəif parçalanmış suayı
Viskonsin buzlaq epoxasını erkən və son mərhələyə ayıran isti aralıq vaxtı /25-30 min il əvvəl/. Avropanın Paudorf mərhələ arası ilə müqayisə edilir
dəqiq təyinatı olmayan məfhum. Bir sıra tədqiqatçılar bu məfhum altında dağlıq, yaxud təpəli sahənin yan eroziya vasitəsilə demək olar ki, düzənliyə q
geomorfologiyanın bölməsi, əsasən distansion üsulla planet kimi Yerin relyef xüsusiyyətlərini və Günəş sistemi planetlərinin relyefini öyrənir
1) ən yüksək taksonomik sıranın morfostrukturları. Yerin geoloji strukturlarının əsas əlamətlərinin bir başa təzahürü olan iri relyef formaları /Leont
okean dibinin geomorfologiyasında xüsusi yer tutur. Daha yaxşı Atlantik okeanında təzahür olunur. Bütün P
/ hərfi mənada planet haqqında elm/ Günəş sistemi planetlərinin və onların peyklərinin daxili qurluşu, kimyəvi tərkibi, fiziki xüsusiyyətlərini öyrənə
/hərfi mənada planetin morfologiyasını öyrənən elm/ Günəş sisteminə daxil olan planetlərin və onların peyklərinin morfologiyasını və ümumiyyətlə geomo
Bobkova görə, müvəqqəti axınların gətirdiyi qırıntı /planiflüvial/ materiallarını eroziya ilə işlənmiş düzən səthdə çökdürməsi prosesi
/fr. plat-hamar, yastı və forme-forma/ qırışıqlı özüldən və çökmə örtükdən ibarət iki mərtəbəli quruluşlu və nisbətən zəif hərəkətləri ilə səciyyələnə
dairəvi, oval, yaxud düzgün olmayan formada iri, mənfi platforma strukturu olub, sineklizdən bir qədər kiçikdir
platforma düzənliyi struktur-geomorfoloji anlayış olub, onu nə platforma, nə də düzənlik /sonuncunun dar mənasında/ anlayışları ilə eyniləşdirmək olma
platformalarda adətən yer qabığının iri günbəzvari, yaxud tirə şəkilli, bəzən də umumi istiqaməti olmayan asimmetrik maili əyrilərdən, diapir qırışıq
çökmə örtük, platforma vilayətlərində, qədim qırışıq və metamorfizləşmiş özülü qeyri-uyğun və transqressiv örtən, zəif dislokasiyaya uğramış çökmə süx
platforma şəraitində baş verən vulkan hadisələrinin məcmuu. вулканизм платформенный platform volcanism, platform vulcanism
platforma strukturlarında inkişaf edir. P. d. q. qədim və cavan olur: Qədim P. d. q. adətən örtülü /kor/ tipə aid olub, ancaq özülü pozur və platforma
/təməli/ dislokasiyaya uğramış geosinklinal çökmə və maqmatik formasiyalardan təşkil olunmuş platforma özülü
(fran, plateau, plat-yastı) üfqi yatan süxur qatlarından təşkil olunmuş, kifayət qədər yüksəyə /200 m-dən çox/ qaldırılmış, özündən aşağıdakı düzənlik
zəif parçalanmış dalğalı səthli yaylada yerləşmiş, dağ buzlaq kompleksi. Onların sahəsi yüzlərlə km²-ə çatır
Yerin inkişafının geomorfoloji mərhələsinin sonuncu siklində /Dördüncü dövr/ müxtəlif akkumulyativ terras düzənlikləri şəklində formalaşmış materik ge
platformalarda, qalxanların əksinə olaraq, qırışıq özülü çökmüş və qalınlığı 5-10 km-ə çatan çökmə süxurlarla örtülmüş iri tektonik struktur
bax: Yeni qlobal tektonika.
üzərində qızıl, almaz, platin və b. faydalı qazıntıların, səpinti yataqları, yerləşən (yatan) müasir çay yataqlarında və ya qədim terraslarda (sokolte
(yun. Pluton yeraltı aləmin allahı) böyük ölçülü, sərbəst dərinlik intruziv kütləsi. плутон plutonic mass
yer qabığında süxurların əmələ gəlməsini və formalaşmasını daxili /endogen/ proseslərlə, xüsusilə maqmatizmlə və vulkanizmlə əlaqələndirən geoloji kon
maye atmosfer çöküntüləri hesabına iqlimin intensiv rütubətlənməsi mərhələsi. Dördüncü dövrdə buzlaşma olmayan vilayətlərdə (xüsusilə tropik və subtro
maye halında atmosfer çöküntüləri çox düşən ərazi. P.s. aşınma məhsullarının yuyulması ilə müşayiət olunan kimyəvi aşınma kəskin təzahür edir /Mis: mü
müasir sahil zonanın suüstü hissəsi olub, ləpədöymə axınına məruz qalır və hərəkət edən çaqıl daşı, qum, çınqıl və balıqqulağı toplantısı ilə səciyyəl
plyajın dənizə doğru üçbucaq formada çıxıntısı olub, bir-birindən müəyyən məsafədə yerləşir. Əsasən xırda ləpə zamanı düzbucaq altında plyaja çatan da
çayın məcrasının dərin sahəsi, pillələr arasında yerləşir, adətən meandrlar yaradan çay məcrasında, sahilin batıq hissəsindəki dirsəklərdə əmələ gəlir
dəniz səviyyəsindən aşağıda yerləşən, bəndlərlə su basmadan mühafizə olunan, qurudulan və becərilən, bataqlıq sahil ovalığı /Hollandiyada, Almaniyada,
müəyyən çöküntü tipinin, məs: dolomitləşmiş süxurların, müxtəlif fasiyaya mənsub olması. полифациальность polyfacial
/yun. polys-çoxlu və genetos-doğulan, yaranan, törənən/ dəfələrlə təkrar püskürmə nəticəsində əmələ gələn vulkan /məs: Afrikada Kilimancaro vulkanı/
/yun. polys-çoxlu, çoxlu miqdarda və genetos-yaranmış, törənmiş/ yüksəyə qaldırılmış denudasion düzəlmə səthinin qalıqları şəklində bir neçə siklin mo
ayrı-ayrı hissələri müxtəlif ekzogen proseslərlə (əsasən denudasiya və akkumulyasiya) əmələ gəlmiş, morfoloji cəhətdən vahid səth
/yun. polys-çoxlu və genetos-yaranmış, əmələ gəlmiş/ ayrı-ayrı hissələri müxtəlif, ancaq bir-birilə əlaqədar olan proseslərlə /denudasiya və akkumulya
1) ayrı-ayrı hissədə müxtəlif mənşəli /abraziya, eroziya, akkumulyasiya və b./, ancaq eyni bir eroziya siklinə aid olan, terras; 2) dərənin oxuna doğr
bax: Quruma çatları.
prosesdə iki və ya daha çox hərəkət formalarının eyni dərəcədə, bərabər surətdə fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlmiş, mürəkkəb morfostruktur
bir neçə morfoloji inkişaf sikli keçmiş relyef. Dikyamaclı parçalanmış relyef sahələri ilə ayrılan, bir neçə düzəlmə səthi ilə ifadə olunan, müxtəlif