dənizin dibinə gömülmüş subaeral relyef formaları. субаэральные формы подводного рельефа subaerial forms of submarine relief
sualtı sahil yamacının dalğalarla yuyulma zonasında formalaşan və əsasən qumlu çöküntülərdən təşkil olunan, sahil xəttinə paralel uzanan maili, mütəhə
dəniz dibinin bir başa sahilə söykənən və daim dəniz dalğalarının təsirinə məruz qalan sualtı hissəsi
okean və dənizlərin dibində sıra dağlar. Materiklərdən okeana keçid zonada adalar qövsü, kənar dənizlərin dibində silsilələr, okeanların yatağında qay
bax: Sualtı sürüşmələr.
sualtı kanyonların və dağların yamaclarından və ya materik yamacının yuxarı hissəsindən çöküntü kütləsinin sürüşmələri və onun nəticəsində yaranmış re
tektonik hərəkətlərin təsiri altında əmələ gəlmiş, dib relyef formaları. Qurudan fərqli olaraq daha yaxşı saxlanması və geniş yayılması ilə səciyyələn
sahilin sualtı yamacında, su hövzəsi tərəfdən səthin kəskin əyilməsi ilə (qaşla) məhdudlanan, az meylli və ya üfqi səth
nisbi yüksəkliyi 500 m-ə qədər, planda görünüşü girdə və ya izometrik olan, ətrafdan təcrid olunmuş kiçik dib qalxması
nisbi yüksəkliyi az /onlarla, yüzlərlə m./ və ensiz xətti uzanmış dib qalxması. S.t. akkumulyativ və denudasion mənşəli ola bilər
əsasən yastı val formasında ümumi ətəyi olan sualtı vulkan tirəsi. гряда подводная вулканическая submarine volcanic ridge
su altında vulkan fəaliyyətinin təzahürü. Suyun daha dərin yerlərində yüksək hidrostatik təzyiqlə əlaqədar olaraq adətən püskürmə hiss olunmur, dayaz
Okean və dənizin dibindən püskürən vulkanlar. вулканы подводные submarine volcanoes
vulkan fəaliyyəti nəticəsində yaranmış dib relyef formaları /silsilə, dağ, tirə, lava axımları, piroklastik materialların toplanması, sualtı abissal t
bax: Materik yamacı.
sin. qayot.
sualtı dərənin məcrası boyu uzanan alçaq ensiz dib qalxması, dərə ilə axan suspenzion axınların çökdürdüyü çöküntülərdən təşkil olunur
səmti dəqiq bilinməyən və sərhəddi çox vaxt qonşu çökəkliklərdən kəskin ayrılmayan, okeanın geniş dibi qalxması
dənizlərin, yaxud okeanların dibində baş verən zəlzələ. Materiklərin sualtı yamacının və ya orta okean silsilələrinin ensiz mütəhərrik zonasında baş v
yer səthində iki qonşu su axarları, yaxud da axın sistemləri arasındakı xətt /çay hövzələri, okeanlar/
suayırıcı xətti relyefdə aydın əks olunmayan düzənlik. Müsbət relyef formalarının zirvə hissəsi də bəzən suayırıcı sahəyə aid edilir
bax: Quru delta.
/lat.sub-alt və yun. aer-hava / quruda baş verən geomorfoloji proseslər. субаэральные процессы subaerial processes
quruda kontinental şəraitdə əmələgələn relyef. субаэральный рельеф subaeral relief
quruda vulkan fəaliyyəti. субаэральный вулканизм subaerial volcanism
sualtı şəraitdə /çayın, gölün, dənizin, okeanın dibində/ əmələ gəlmiş relyef. подводный рельеф submarine relief
mülayim və subtropik enliklərin rütubətlənmənin bərabər paylandığı dağlarda təbii yüksəklik qurşağı. Rütubətli ərazilərdə alp qurşağından aşağıda və d
müasir allüvi döşənmiş, daşqın zamanı su ilə örtülən və azsulu dövrdə suyun səviyyəsindən yuxarıda duran çay dərəsi dibinin nisbətən hamar hissəsi
daşqın zamanı çayın subasarda çökdürdüyü qumlu-alevrit və alevritli-pelitdən ibarət allüvial çöküntülər
çayın subasarında göl. Əsas yataqdan, qoldan və ya axardan ayrılmış, keçmiş dirsəklərin qalıqlarından ibarət olur
bax: Subasar.
subasarı yaxşı inkişaf etmiş çay dərəsi. Dərənin morfoloji inkişafının son mərhələsinə uyğun gəlir. пойменная долина flat-bottomed valley, flood-plain
subasardan yüksəkdə /yuxarıda/ yerləşən terras. надпойменная терраса fluvial terrace above flood-plain
dənizin səviyyəsinin qalxması və ya qurunun çökməsi nəticəsində subasmış alçaq sahil. затопленный берег flooded coast
(dövr, vaxt) (lat.subalt, borealia-şimal Holosenin atlantika mərhələsindən sonra gələn və ondan daha quru iqlimi ilə fərqlənən mərhələ (təx
/lat. sub-alt və ductio-aparma, keçmə/ okean tipli yer qabığına malik litosfer plitəsinin və mantiya süxurlarının başqa plitə altına keçməsi (soxulmas
materikin digər hissələrindən təbii sərhədlərlə ayrılan və təbii şəraitin bir sıra xüsusiyyətləri ilə fərqlənən, müəyyən hissəsi (mis
/lat. sub-alt və glacies-buz/ buzlaqaltı geoloji proseslər. субгляциальные процессы subglacial processes
buzlaqaltı şəraitdə əmələ gəlmiş /formalaşmış/ relyef. субгляциальный рельеф subglacial relief
/lat. sub-alt, litoralis-sahil, sahilyanı/ dəniz dibində litoral və batial zonalar arasında yerləşən, ekoloji zona
okean və dənizlərdə dərinliyi 200 m-ə qədər olan şelf zonasında zəngin və müxtəlif sublitoral faunanın qidalanma sahəsi
bax: Sualtı vulkanizm.
/lat.subseguens-bilavasitə sonra/ konsekvent dərənin birinci dərəcəli qolunun dərəsi. Adətən monoklinal yatımlı layların uzanma istiqamətinə uyğun gəl
yuyulmaya davamlı sahələr boyu əmələgələn suayırıcı və ya yal. субсeквентный водораздел subsequent divide
monoklinal yatımlı layların uzanma istiqamətinə uyğun gələn tirə. Adətən antiklinal dərələrin inkişafı ilə əlaqədar yaranır
zirvə kraterinin yaxınlığında yerləşən, parazit vulkan krateri. субтерминальный кратер subtherminal crater
səthə yaxın yatan və əmələ gələn zamanı yer səthi ilə əlaqəsi olmuş, intruziv kütlə. субвулканы subvolcanoes
/lat. suffossio-altını qazıma, altını oyma/ xırda məsaməli süxurlardan süzülən qrunt suları vasitəsilə həll olmuş maddələrin və xırda qırıntı hissəcik
yeraltı suların hərəkət etməsi mümkün olan məsaməli və ya çatlı süxurlar, əhəng daşları, qum, duz və b
nisbətən su keçirməyən süxurlar /məs: gil, kristallik şistlər, çatı olmayan əhəng daşları və b./. водоупорные породы impermeable rocks