insayt

İnsayt (ing. insight), aydınlanma — uzun müddət davam edən şüursuz zehni fəaliyyətin nəticəsi olan problemin həllinin qəfil şüurlu tapılması (bax evrika). Psixoterapiyada insayt bir insanın öz vəziyyətinin və ya probleminin səbəblərini dərk etməsinə, aydınlanma və katarsis ilə müşayiət olunmasına aiddir. İnsaytların yaranmasına insan fəaliyyətindəki dəyişiklik, eləcə də həyat stereotipləri kömək edir. Bundan əlavə, şüuru aktivləşdirmək üçün işgüzar oyunlar və beyin fırtınası kimi xüsusi texnologiyalar mövcuddur. Psixodramada insight fəal şəkildə istifadə olunur . İnsayt anlayışı geştalt psixologiyasının ayrılmaz hissəsidir. Bu termin ilk dəfə 1925-ci ildə Volfqanq Köler tərəfindən istifadə edilmişdir. Kölerin insanabənzər meymunlarla apardığı təcrübələrdə, onlara yalnız dolayı yolla həll edilə bilən problemlər təklif edildikdə, meymunların bir neçə uğursuz sınaqdan sonra aktiv hərəkətlərini dayandırdıqları və sadəcə ətrafdakı obyektlərə baxmağa başladıqları, bundan sonra tez bir zamanda düzgün həllə gələ bildikləri göstərildi. Bu konsepsiya daha sonra Karl Dunker və Maks Verteymer tərəfindən insan təfəkkürünün bir xüsusiyyəti kimi istifadə edilmişdir ki, burada həll ətraflı təhlil nəticəsində deyil, bütövün spekulyativ dərk edilməsi ilə əldə edilir.