kriosfer

Kriosfer (q.yun. κρύος — soyuq və σφαῖρα — şar, təbəqə) — Yer kürəsinin atmosfer, hidrosfer və litosfer ilə sərhəd zonasında həmişə temperaturu mənfi olan soyuq təbəqəsi. Üst sərhəddi qütb ölkələrində Yer səthindən osta hesabla 8 km, ekvatorda isə 17 km hündürlükdə yerləşir. Alt sərhəddi yüksək enliklərdə dəniz səthində, tropiklərdə isə 6,5 km-ə qədər hündürlükdə yerləşir. Kriosferin orta qalınlığı 10 km-dir. == Ümumi məlumat == Kriosfer Yer səthində bütöv təbəqə əmələ gətirmir, onun mövqeyi ilin fəsillərindən asılı olaraq dəyişir. Qurunun bütün səthinin təqribən 50%-i (tropiklər arasında dəniz səviyyəsindən 1500 m hündürlüyə kimi) kriosferə düşmür, 30%-i hər il (ilin soyuq dövründə) kriosferə düşür, 20%-i isə daima kriosfer daxilində olur. Yerdə buzun ümumi həcmi 30 milyon km³-dən çoxdur, bu isə, litosferdəki su nəzərə alınmazsa, bütün suyun miqdarının 2,6%-ə qədərini təşkil edir. Yer səthinin təqribən 50 milyon km²-i (11%-i) daima buzla örtülüdür. Dəniz buzu bütün buzun yalnız 0,2%-ni təşkil edir.