LADİ

Ladi (rus. лади, ing.

Frantişek Ladislav Çelakovski (1793–1852) — Çex şairi. Frantişek Ladislav Çelakovskinin yaradıcılığı özünəməxsusluğu ilə seçilir. XIX əsrin I yarısında yaşamış F. L. Çelakovskinin yaradıcılığına, şübhəsiz, bu dövrdə çex ədəbiyyatında tatar mövzusunun təşəkkül tapması və bununla bağlı çex xalqının milli-azadlıq hərəkatının vüsət alması öz müsbət təsirini göstərmişdir. F. L. Çelakovskinin "Qaraçı" mövzusunda yazdığı ən mühüm şeir "Qaraçı tütəyi" adlanır. Özündə yüksək vətənpərvərlik ideyası əxz edən bu məzəli nəğmə 1848-ci il inqilabı zamanı siyasi vərəqə kimi xalq arasında geniş yayılmışdı. Buna səbəb həmin şeirdə əcnəbilərin Çexiyadan çıxarılmasına çağırış idi.

Ladino və ya Sefard dili — Roman dillərindən biridir. Bu dilin daşıyıcıları 1492-ci ildə İspaniyadan qovulmuş və Avropanın cənubunda, Niderlandda, İngiltərədə, Almaniyada və Türkiyədə məskunlaşmış yəhudilərin törəmələridir. 100 minə qədər daşıyıcısı məlumdur. Ədəbi ladino dili XVI əsrdə koyne əsasında yaranmışdır.

Ladislaus Bortkeviç (pol. Władysław Bortkiewicz; 7 avqust 1868[…], Sankt-Peterburq – 15 iyul 1931[…], Berlin) — rus iqtisadçısı və Polşa mənşəli statistikaçı. Vladislav 1868-ci il iyulun 26-da (7 avqust) Sankt-Peterburqda Pavlovsk məktəbində və 2-ci Peterburq hərbi gimnaziyasında topçu və riyaziyyat müəllimliyi edən Həyat Mühafizələri At Topçusu İosif İvanoviç Bortkeviçin (1838-1908) ailəsində anadan olub ( ikinci kadet korpusu II Aleksandrın dövründə belə adlandırılmışdır), riyaziyyat dərsliklərinin müəllifi, 1895-1897-ci illərdəki pul islahatı və rus borclarının konvertasiyası ilə bağlı iqtisadiyyat işləri. Cozef İvanoviç 2-ci Kadet Korpusunu və Mixaylovskaya Topçu Akademiyasını bitirib. Müəllimlik etdikdən sonra notarius vəzifəsini icra etdi. Ana - Yelena von Rokitskaya, iki bacı: Mariya (1866-1917) və Elena (03.08.1870-29.10.1939). 1886-1890-cı illərdə Sankt-Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsində oxudu, onun dekanı 1872-ci ildə hüquq fakültəsində bir statistika bürosu və 1881-ci ildə Bortkeviçin 1889-cu ildə olduğu Sankt-Peterburq şəhər rəhbərliyində bir statistika şöbəsi yaradan Yu. E. Yanson oldu. "1888 Sankt-Peterburqun Statistik Yıllığı" nın tərtibində kömək etdi. 1890-cı ildə Bortkeviç, İmperator Elmlər Akademiyasının Fizika-Riyaziyyat bölməsinin iclasında "Avropa Rusiyasının kişi pravoslav əhalisinin ölümü və uzun ömürlülüyü" əsəri ilə çıxış etdi, eyni il "Avropa Rusiyasının qadın pravoslav əhalisinin ölümü və uzun ömürlülüyü" əsəri davam etdi.

Ladislav Kubala (slovak. Ladislav Kubala; 10 iyun 1927, Budapeşt – 17 may 2002, Barselona, İspaniya) ― Macarıstan, Çexoslovakiya və İspaniya futbolçusu və futbol məşqçisi. “Ferentsvaroş”, “Bratislava”, “Vaşaş”, “Barselona” (məhz burada böyük uğurlar və şöhrət qazanmışdır) və “Espanyol” kimi klublardakı çıxışları ilə məşhurdur. Futbol tarixinin ən yaxşı oyunçularından biri sayılır (Beynəlxalq Futbol Tarixi və Statistikaları Federasiyasına görə 20-ci əsrdə dünyanın ən yaxşı futbolçuları siyahısında 32-ci yeri aldı və Avropada yüzilliyin ən yaxşı oyunçuları siyahısında 24-26 yerləri paylaşdı) . Kubala dəqiq ötürmə vermək, əla driblinq və cərimə zərbələrini məharətlə yerinə yetirmək kimi oyun keyfiyyətlərinə sahib idi. 1999-cu ildə “Barselona” klubunun 100 illiyi qeyd olunarkən azarkeşlər arasında keçirilmiş sorğuya əsasən, Kubala “mavi-tünd qırmızı”lıların şərəfini qorumuş ən yaxşı oyunçu seçildi. Futbolçu karyerasını başa vurduqdan sonra məşqçiliyə başladı. İki dəfə "Barselona"nın məşqçisi təyin edildi, İspaniya milli komandasını çalışdırdı, 1992 oyunlarında İspaniya Olimpiya komandasının məşqçilər heyətinin bir hissəsi oldu.

Tosya-Ladik zəlzələsi — 1943-cü il noyabrın 27-də baş vermiş zəlzələ. Zəlzələ zamanı 10 mindən artıq ev uçmuş, 7 mindən artıq insan tələf olmuşdur.

Üsamə bin Laden (tam adı: Üsamə bin Məhəmməd bin Əvəz bin Laden, ərəb. أسامة بن محمد بن عوض بن لادن‎; 10 mart 1957[…], Ər-Riyad – 2 may 2011[…], Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi, Abbottabad, Pakistan) — müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar və ölkələr tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınan İslam təşkilatı Əl-Qaidənin qurucularından biri və ilk rəhbəri. 1994-cü ildə vətəndaşlıqdan çıxarılıb apatrid olana qədər Səudiyyə Ərəbistanı vətəndaşı olmuşdur. Üsamə bin Laden "Bin Laden" nəslinin tanınmış nümayəndəsidir. Nəslinin şəcərəsi Yəməndə yaşayan Kinda çarlığına qədər uzanan Üsamə bin Laden Ər-Riyadda anadan olmuşdur. 1979-cu ildə Pakistana üz tutmuş və Əfqanıstanda SSRİ-yə qarşı döyüşən mücahid qüvvələrinə daxil olmuşdur. 1988-ci ildə Əl-Qaidə terror təşkilatını yaradan ən tanınmış şəxslərdən biri olmuşdur. 1992-ci ildə Səudiyyə Ərəbistandan xaric edildi və Sudanda yaşamağa başladı. Amerika Birləşmiş Ştatlarının təzyiqi səbəbi ilə 1996-cı ildə Sudandan Əfqanıstana gedərək burada təşkilatı gücləndirməyə başladı. Körfəz müharibəsində müsəlmanların ən müqəddəs məkanlarından ikisinin mövcud olduğu Səudiyyə Ərəbistanına Amerika döyüşçüləri yeridildiyini görən Üsamə bin Laden bu hərəkətlə İslam dininə təhqir edildiyini və bunun qisasının alınacağını bildirdi.

Ladislaus Farkas (macarca: Farkas László, 10 may 1904, Dunayska Streda, Trnava diyarı – 31 dekabr 1948, Roma) — Hunq israilli kimyaçı idi. Farkas Slovakiyanın Dunajska Streda şəhərində aptek sahibinin oğlu olaraq anadan olub. 1908-ci ildə ailə Transilvaniya, Nagyvárad (indiki Oradea, Rumıniya) şəhərinə köçdü. Ailə neolog yəhudi dininə aid sinaqoqda iştirak edir. Farkas Oradeadakı gimnaziyada oxudu, sonra iki il Vyana Texniki Universitetində qaldı. O, təhsilini Berlində davam etdirir və 1924-cü ildə Kayzer Vilhelm adına Kimya İnstitutuna daxil olur. Onun dissertasiya rəhbəri Karl Fridrix Bonhoeffer idi və onunla möhkəm dostluq əlaqələri qurdu. O, 1928-ci ildə doktorluq dissertasiyasını alıb və həmin il alman kimyaçısı Fritz Haberin şəxsi köməkçisi təyin edilib . 7 aprel 1933-cü ildə Farkas kimya institutunun direktoru Fritz Haber tərəfindən 29 aprel 1933-cü ildə Almaniya hökumətinin yəhudi məmurlarının işdən çıxarılmasına dair sərəncamına uyğun olaraq vəzifəsindən azad edildi. Yəhudi yerli ertəsi gün istefa məktubu göndərir.