qafqazşünaslıq
qafqazşünaslıq
Qafqazşünaslıq
Qafqazşünaslıq (və ya Qafqazologiya) — Qafqaz xalqlarının tarixini, iqtisadiyyatını, ədəbiyyatını, dilini, dinini, fəlsəfəsini, etnoqrafiyasını, maddi və mənəvi mədəniyyətini öyrənən elmi biliklər məcmusu.
Xəzər dənizi ilə Qara dəniz arasında, Böyük və Kiçik Qafqaz dağlarının hər iki tərəfində yaşayan xalqların, onların yaratdıqları cəmiyyət və dövlətlərin ən qədim çağlardan bizim günlərə qədərki inkişaf mərhələlərini öyrənir. Kursun başlıca məqsədlərinə qədim zamanlardan üzü bəri Qafqazda baş vermiş ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, etnik dəyişikliklərin təhlil edilməsi, Qafqaz xalqlarının bir-biri ilə, yaxın və uzaq qonşuları ilə qarşılıqlı münasibətlərinin araşdırılması aiddir. Qafqaza yadelli hücümları və onlara qarşı regionun yerli tayfa və xalqlarının uzun əsrlər boyu apardıqları qəhrəmanlıq mübarizəsi, həmçinin bölgə xalqlarının qədim, özünəməxsus və çox zəngin mədəni irsi haqqında məlumat verilməsi də mühüm vəzifə kimi qarşıya qoyulmuşdur.
Qafqaz terminin etimologiyası haqqında müxtəlif fikir və fərziyyələr mövcuddur. Geniş yayılmış bir mülahizəyə görə, Qafqaz ifadəsi Qara dənizdən cənubda yaşamış het tayfalarından birinin – kas (qaz) tayfasının adı ilə bağlıdır. Görkəmli Azərbaycan tarixçisi A.Bakıxanova görə, Qafqaz adı Qaf dağı və Qaspi adlı tayfanın adından alınmışdır. Bizim fikrimizcə, Qafqaz termininin bu cür şərhi daha ağlabatandır. Çünki, “qaf” və “qaz” kompenentləri daha öncədən, uzun müddət ərzində ayrı-ayrılıqda işlənmiş və bu regionun bir hissəsini ifadə etmişdir. Qaf (kap, kav) türk dillərində baş, dağ, hündür yer mənasını bildirir.
