несов. şikayət etmək, gileylik etmək; danlamaq, qınamaq; ◊ пеняй только на себя; пеняй (пусть пеняет) на себя təqsir ancaq özündədir; özündən küs(sün)
ПЕОН I м ədəb. peon (antik ədəbiyyatda şer ölçüsü). ПЕОН II м kəndli, muzdur (Latın Amerikasında və ABŞ-ın cənub ştatlarında)
м peonaj (Latın Amerikası ölkələrində və ABŞ-ın cənub ştatlarında kəndli və ya muzdurların mülkədardan asılılıq sistemi)
м мн. нет kül; ◊ обратить в пепел yandırıb külə döndərmək; обратиться в пепел külə dönmək, yanmaq; поднять из пента yenidən tikmək, bərpa etmək; посып
несов. külə döndərmək
ср 1. köhn. yanğın yeri, küllük; 2. məc. dədə-baba yurdu
ж külqabı
прил. 1. kül -i[-ı]; пепельная масса kül kütləsi, 2. kül rəngli, külü rəng
ж pepinyerka (inqilabdan əvvəlki Rusiyada: müəlliməlik etmək üçün qurtarmış olduğu institutda saxlanmış qız)
м peplum (qədim yunan və Roma qadınlarının yüngül üst paltarı)
м мн. нет pepsin (1. fiziol. mədə şirəsi fermenti; 2. tib. mədənin həzm qabiliyyətini qüvvətləndirmək üçün heyvanların mədə şirəsi fermentindən hazırl
прил. fiziol., tib. pepsin -i[-ı]
м fiziol. pepton (həzm zamanı pepsinin təsiri ilə zülalların parçalanmasından hasil olan maddə)
прил. fiziol. pepton -i[-ı]
м мн. нет birinci sort dan. (növ) mal (un, tütün və s.); мыло-первач birinci sort sabun; saya (birinci çəkilişdə alınan araq)
прил. dan. ən birinci, ən yaxşı, əla, baş; товары первейшего сорта ən birinci sort mal, əla mal
м 1. ilk uşaq, ilki, ilkin; 2. birinci yaranmış şey (müəssisə, qurğu, əsər və s.)
ср мн. нет birincilik, birinci yer, üstüniük; ◊ пальма первенства bax пальма
несов. birinci olmaq, birinci yer tutmaq, üstün olmaq
прич. и прил. 1. birinci olan, birinci yeri tutan, üstün olan; 2. ən mühüm, ən zəruri, ən vacib, başlıca
məh. bax первейший
ж novbar; ◊ в первинку birinci dəfə, ilk dəfə
ж мн. нет 1. ilkinlik; первичность материи, вторичность, сознания fəls. materiyanın ilkinliyi, şüurun ikinciliyi; 2
прил. 1. ilkin, birinci; 2. ilk, aşağı; первичная парторганизация ilk partiya təşkilatı; 3. ibtidai; 4
нареч. dan. əvvəlcə, ən əvvəl, ilk əvvəl, əvvəl başdan, lap başdan
прил. первобытнообщинный строй ibtidai-icma quruluşu
ж мн. нет 1. ibtidailik; 2. çox qədimlik; 3. məc. vəhşilik, mədəniyyətsizlik
прил. 1. ibtidai; 2. çox qədim; 3. paleon. tərk olmuş, nəsli kəsilmiş (qədim heyvanlar haqqında); 4. məc
м birillik, biryaşar
прил. köhn. ilk, ən qədim, köhnə; əzəli; ◊ первозданный хаос hərc-mərclik, hərki-hərkilik
ср məh. qışın əvvəli
м ilk mənbə, birinci mənbə, əsas mənbə
м idm. birinci kateqoriyalı, birinci dərəcəli (şahmatçı, futbolçu, boksçu və s.)
м birinci sinif şagirdi
ж birinci sinif şagirdi (qız)
ж мн. нет 1. birinci dərəcəlilik; 2. əlalıq, mükəmməllik
прил. 1. birinci dərəcəli, birinci sinif; 2. ən yaxşı, əla, mükəmməl
м birinci kurs tələbəsi
ж birinci kurs tələbəsi (qız)
прил. birinci kurs -i[-ı]; первокурсная программа birinci kurs proqramı
м мн. нет Bir may; Bir may bayramı
прил. Bir may -i[-ı]; первомайская демонстрация Bir may nümayişi
ср dan. əsas, başlanğıc, ilk
нареч. əvvəlcə, ilk əvvəl, ən əvvəl, əvvəl başdan
прил. 1. ən birinci, əvvəlinci, əvvəlki; первоначальный вариант ən birinci variant; 2. ilk, ibtidai, ən adi, elementar; первоначальные сведения из гра
м ilk obraz, ibtidai obraz, əsl, orijinal, prototip (bir şeyin əsli, orijinalı)
прил. ilk, ibtidai
ж fəls. ilk əsas, mahiyyət; материя - первооснова всего существующего materiya bütün varlığın ilk əsasıdır
м ilk kəşf edən
прил. birinci növbəli, birinci növbədə duran, təxirəsalınmaz