Prilipko gəvəni

Prilipko gəvəni
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Triba: Galegeae Yarımtriba: Astragalinae Cins: Gəvən Növ: Prilipko gəvəni
Beynəlxalq elmi adı
Astragalus prilipkoanus Grossh., 1936
Şəklin VikiAnbarda axtarışı EOL   684114

Prilipko gəvəni (lat. Astragalus prilipkoanus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" — VU C2a(i). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür. Regional IUCN Statusu EN B2ab (v).

Botaniki təsviri

15-40 sm hündürlükdə, çoxillik bitkidir. Yarpaqcıqlar 8-12 cüt, dəyirmi-yumurtaşəkillidir, 5-20 mm uzunluğunda, 3-8 mm enindədir. Kasacıq boruvaridir. Tac bozumtul bənövşəyi rəngdə, 20-22 mm uzunluqdadır. Yumurtalıq tüklüdür. Paxlası oturaq, düz, təxminən 2 sm uzunluğunda, xətvari, qısa bizvari buruncuqlu, qısa qara və ağ xovludur. Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü may-iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Quraqlığa davamlı (kserofit), işıqsevən bitkidir (heliofit), toxumla çoxalır, orta dağ qurşağında, quru və çınqıllı yamaclarda, taxıl-müxtəlifotlu qruplaşmalarda rast gəlinir.

Ekologiyası

Populyasiyanın sayı azdır və dəyişilmir. Məhdudlaşdırıcı amillər antropogen və ekoloji amillərdir. Bitdiyi sahənin qorunması, növün müasir vəziyyətinin dəqiqləşdirilməsi, introduksiyası, toxumlarının toxum bankında saxlanması təklif olunur.

Azərbaycanda yayılması

Naxçıvanın dağlıq hissəsində yayılmışdır (Kəngərli rayonu Anabadgədik dağı; Şahbuz rayonu Badamlı, Kükü kəndləri; Culfa rayonu Şurud, Hal kəndləri; Ordubad rayonu Tivi, Biləv, Paraqa kəndləri ətraflarında).