İdris Səfər

İdris Səfər (alb. Idriz Seferi) — Millətpərəst bir Albaniya partizan döyüşçüsü. 1910-ci ildə, Osmanlı İmperiyasına aid olan Kosovo vilayətində üsyan başladan İsa Boletininin sağ qolu idi. Həmçinin, Prizren İttifaqı və İpək İttifaqının bir üzvü idi. Üsyanın bitməsindən sonra Səfər, 1912-ci ildəki Albaniya üsyanını rəhbərlik etdi. Birinci Balkan müharibəsi zamanı Boletini və Səfər, 1910 və 1912-ci ildəki üsyanları zamanı daha əvvəl özlərinə müttəfiqlik edən Serbiyaya qarşı üsyan etdilər və Birinci Dünya Müharibəsinin sonrasında və ilk mərhələsində (1913-1915) Serb qüvvələrinə qarşı olan hücumlarını davam etdirdilər. Birinci Dünya Müharibəsinin son mərhələlərində isə (1916-1918) eskandronlarını Bolqar qüvvələrinə qarşı yönəltdi.

İdris Səfər
alb. Idriz Seferi
Şəxsi məlumatlar
Ləqəbi	İdris Bəy
Doğum tarixi	14 mart 1847
Doğum yeri	Səfər, Kosovo vilayəti, Osmanlı İmperiyası
Vəfat tarixi	25 mart 1927 (80 yaşında)
Vətəndaşlığı	Albaniya  Osmanlı imperiyası
Hərbi fəaliyyəti
Xidmət illəri	1878 – 1918
Rütbəsi	Komandir
Döyüşlər	Albaniya üsyanı
Təltifləri	Kosovo Milli Qəhrəmanı (Ölümündən sonra)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İdris Səfər, Monteneqronun şimalında yerləşən, o zamanlarda Osmanlı İmperiyasının Kosovo vilayətinin və indiki Serbiya sərhədləri içərisində yerləşən Preşevada anadan olmuşdur^[1]. Erkən yaşlarda alban millətpərəstlərinə qoşulan Səfər, Prizren İttifaqının və İpək İttifaqının üzvü olmuşdur.^[1][2]

Əsas məqalə: Alban üsyanı (1910)

1910-cu ilin Aprel ayında, İsa Boletini və İdris Səfər rəhbərliyi ilə, Kosovo vilayətində Osmanlılara qarşı bir üsyan başladıldı^[3]. Səfərin rəhbərliyindəki 5 mindən çox üsyançı Kaçanikdən keçən Priştina-Skopye dəmiryolunu kəsdi və həmçinin Kaçanik keçidində Osmanlı qüvvələrinə müqavimət göstərə bildi^[3]. Şövkət Turqut Paşa, on üç saat davam edən qarşıdurmanın ardından üsyanı yatırdı^[4], amma İdris Səfər rəhbərliyindəki üsyançılar, 2 mindən çox Osmanlı əsgərini öldürmüşdü.^[5]

İdris Səfər, 1912-ci ilin Avqust ayının 12-də 30 mindən çox əksəriyyətlə albanlardan təşkil olan nizamsız bir ordu ittifaqı ilə Kosovonun mərkəzini, heç bir müqavimətlə qarşılaşmadan ələ keçirdi^[4]. Səfər, həmçinin ən şiddətli döyüşlərin baş verdiyi Ferizovik (alb. Ferizaj, serb. Uroševac) bölgəsindəki milisləri də təşkil etdi.

• Alban üsyanı (1910)

1. ↑ ^{1 2} Elsiye 2012, səhifə 403.
2. ↑ Bep Yubani et al., Historia e popullit shqiptar: për shkollat e mesme (azərb. Alban xalqının tarixi: orta məktəblər üçün‎) (Məktəb Kitabı, riştina 2002) səhifə 191-198.
3. ↑ ^{1 2} Kedouriye 2013, səhifə. 26–
4. ↑ ^{1 2} Pearsons 2004, səhifə 24
5. ↑ Ljubodrag Dimić; Đorđe Borozan (1998). Југословенска држава и Албанци Arxivləşdirilib 2019-06-27 at the Wayback Machine. Službeni list SRJ. s. 317. « Идрис Сефери који је воЬа у Карадагу, а ратовао је и противу Турака и убио више од 2000 турских војника око Гнл>ана у 1909-10 год » (azərb. « İdris Səfər, Monteneqroda VOA səsləndirən və türklərlə döyüşə girərək 2000-dən çox Türk əsgərini öldürdü Gnl> 1909-10 il »‎