İzolyasiya həbsxanası (ukr. Ізоляція, rus. Изоляция) — Ukraynanın Donetsk şəhərində 2014-cü ildə Rusiya Silahlı Qüvvələri tərəfindən şəhərin ələ keçirilməsindən sonra, keçmiş "İzolyasiya" fabriki və incəsənət mərkəzi binalarının yerində yaradılmış həbsxana.[1] Həbsxana, Donetsk Xalq Respublikası (DXR) nümayəndələrinin “İzolyasiya” İncəsənət Fondunun ərazisini ələ keçirərək DXR Dövlət Təhlükəsizlik Nazirliyinin qapalı ərazisinə çevirdikdən sonra yaradılıb.[2][3] İzolyasiya DXR döyüşçüləri üçün təlim mərkəzi, eləcə də avtomobillər, hərbi texnika və silahlar üçün anbar kimi də fəaliyyət göstərir. Həbsxana gizli statusa malikdir,[4] çünki məhbuslar lazımi araşdırma aparılmadan qanunsuz DPR məhkəmələri tərəfindən məhkum edilir.[5][6] İzolyasiya məhbuslarının yalnız işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra etiraf etdikləri bir çox məlum məsələlər var.[7][8][9]
Bina, 1955-ci ildə xam pambığın emalı fabriki kimi tikilmiş və sonradan pambıq plitələr, bazalt lifi, bazalt karton, bazalt matları və bazalt əsaslı plitələr istehsalına uyğunlaşdırılmış bina kimi fəaliyyət göstərmişdir. Zavod 1990-cı ildə bağlanıb.[10] 2010-cu ildən 2014-cü ilə qədər yaradıcı sənətlər ətrafında mərkəzləşmiş İzolyasiya Fondu ərazisinə çevrilib.[11] İncəsənət təşkilatının adı da fabrikin adından götürülmüşdür.
2019-cu ilin iyununda Roman Lyaqin Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti nümayəndələri tərəfindən saxlanılıb.[12] O, terror təşkilatında iştirakda, Ukraynanın ərazi bütövlüyünə qəsddə, habelə nəticələri Ukrayna, Aİ və ABŞ[13] tərəfindən tanınmayan Donetsk Xalq Respublikasının statusu ilə bağlı referendumun təşkilinə görə dövlətə xəyanətdə ittiham olunub. Prokurorun Lyaqini ittiham etdiyi cinayətkar fəaliyyətlərdən biri “DXR-nin qanunsuz silahlı birləşməsinin bir hissəsi kimi” İzolyatsiya Fondunun ərazisinin ələ keçirilməsidir.[14] Fondun nümayəndələri və İzolyatsiya həbsxanasının keçmiş məhbusları, binaların ələ keçirilməsinə və ardıcıl olaraq gizli həbsxanaya çevrilməsinə görə Roman Lyaqinin şəxsən məsuliyyət daşıdığını israr edirlər.[15]
İzolyasiya ərazisində İŞİD yaraqlılarının Ukraynanın Azov alayı ilə birlikdə Ukrayna tərəfində döyüşdüyünü nümayiş etdirmək üçün hazırlanmış saxta foto və videolar çəkilib. BBC jurnalistlərinin Wikimapia xidmətindən istifadə edərək apardıqları araşdırma filmi, çəkiliş yerini müəyyənləşdirməyə və saxta xəbərləri təkzib etməyə imkan verib.[16]
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətinin məlumatına görə, "İzolyasiya həbsxanasında hərbi cinayətlərdə iştirak edən 50-dən çox yaraqlı haqqında məlumat var".[17][18] Hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, 10-u qadın olmaqla 40-dan çox zərərçəkənin ifadəsi əsasında sübutlar toplanıb.[19][20][21]