Şelkovski

Şelkovski (çeç. Мохне[6]) — Çeçenistan Respublikası, Şelkovski rayonu ərazisində yerləşən kənd. İnzibati cəhətdən Şelkovski rayonunun və Şelkovski kənd sovetliyinin mərkəzidir[7].

Şelkovski
Мохне[1]
43°30′32″ şm. e. 46°19′57″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1718
Sahəsi 8.67 [2]
Mərkəzin hündürlüyü 19 m[4]
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 13.538 nəf. (2024)[5]
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 366400
Digər
shelkovskoe-sp.ru
Şelkovski xəritədə
Şelkovski
Şelkovski
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kəndin adı 1718-ci ildə Terek çayı sahilində erməni taciri Səfər Vasiliev tərəfindən qurulmuş ipək fabrikindən meydana gəlmişdir. Zavodun ətrafında əhalisi gürcüermənilərdən ibarət olan qəsəbə salınır. Onu salan tacirin adını alan qəsəbə Sarafannikov adlanır. Bir müddət sonra isə Şelkovski olaraq adlandırılır[8].

1990-cı illərdə Şelkovski rayonunun digər yaşayış məntəqələrində olduğu kimi, buradada rusdilli əhaliyə qarşı çoxsaylı cinayətlər törədilmişdir.

Çeçen əhali arasında geniş yayılmış cinayət və millətçi düşüncələrin artması ilə əlaqədar Şelkovski və Naurski rayonlarının rus sakinləri dəfələrlə Rusiya Federasiyasının rəhbərliyinə Şelkovski və Naurski rayonlarının Çeçenistan Respublikası tərkibindən çıxarılmasını və Stavropol diyarına birləşdirilməsi tələb edən məktublar göndərmişdilərd[9][10].

Kəndin rus sakinlərinə qarşı birbaşa cinayətləri İkinci Çeçenistan müharibəsi zamanı gedən hərbi əməliyyatların bitməsindən sonra da qeydə alınırdı[11].

2000-ci ildən bəri kənddə davamlı olaraq Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının 46-cı Əməliyyat Təyinat Briqadası yerləşdirilmişdir.

2007-ci ilin iyul ayında Çeçenistan Respublikası rəhbərliyi kənddə pravoslav kilsəsi tikmək niyyətini açıqlamışdır[12].

2008-ci ilin dekabr ayında kənd 290 illik yubileyini qeyd etmişdir[13].

22 aprel 2016-cı ildə Mahaçkala yepiskopu Varlaam respublika hakimiyyətinin və Rusiya Milli İstehsalçılar Birliyinin dəstəyi ilə Şelkovski gölün ətrafında inşa edilən Müqəddəs Barbara Kilsəsinin yeni binasının təməli üçün ilk təməl daşını qoymuşdur.

Milli tərkib

2002-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə kəndin milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[14]:

Xalq Say,
nəf.
Ümumi əhaliyə
olan nisbəti, %
çeçenlər 7 802 81,43 %
ruslar 1 291 13,47 %
qumuqlar 156 1,63 %
avarlar 58 0,61 %
noqaylar 50 0,52 %
tatarlar 36 0,38 %
digərləri 188 1,96 %
ümumi 9 581 100,00 %

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə kəndin milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[15]:

Xalq Say,
nəf.
Ümumi əhaliyə
olan nisbəti, %
çeçenlər 9 395 84,55 %
ruslar 1 020 9,18 %
qumuqlar 192 1,73 %
avarlar 117 1,05 %
noqaylar 73 0,66 %
tatarlar 61 0,55 %
darginlər 40 0,36 %
ləzgilər 33 0,30 %
digərləri 172 1,55 %
birdirməyənlər 9 0,08 %
ümumi 11 112 100,00 %

Şelkovsidə kifayət qədər rus icması yaşadığı üçün kənddə Rus Milli Mədəniyyət Mərkəzi təşkil olunmuşdur[16].

Şelkovskidən Stavropol - Krainovka magistral yolu keçir. Şərqdə Terek üzərində yerləşən körpü Şelkovski rayonunu Dağıstanın Xasavyurt rayonu ilə birləşdirir. Kənndə Şimali-qafqaz dəmir yolunun Şelkovski stansiyası yerləşir.

  1. http://daymohk-gazet.ru/archives/21736.
  2. "https://ce.2rus.org/shelkovskaya/karta/". 2021-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-27.
  3. 1 2 http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
  4. https://web.archive.org/web/20180826005115/http://www.latlong.ru/.
  5. "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
  6. "Нохчийн маттахь «Шелковски» я «Мохне»…". Исламов И. 14.05.2019. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-2-17.
  7. "Закон Чеченской республики № 42-РЗ от 14.07.08" (doc). 2012-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-1.
  8. "Натик Джафаров. Я в шелка тебя одел бы // Дагестанская правда, 22.04.2004". 2018-01-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  9. "Обращение казаков Наурского и Терско-Гребенского отделов Терского Войска к президенту Ельцину Б. Н., вице-премьеру Шахраю С. М., председателю Верховного Совета Хасбулатову Р. И., атаману Союза казаков России Мартынову А. Г. от 25.01.1993 г." 2013-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  10. "Письмо жителей Наурского и Шелковского районов Ельцину Б. Н., Черномырдину В. С., Шумейко В. Ф., Рыбкину И. П. от 15.01.1995 г." 2013-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  11. "Международное общество «Мемориал». В станице Шелковской в Чечне убиты трое русских детей". 2017-02-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  12. "NEWSru.com. Кадыров объявил о начале строительства православного храма в Чечне". 2021-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  13. "Chechnyafree.ru. Станица Шелковская отметила 290-летие". 2009-02-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  14. "Этнокавказ. Национальный состав Шелковского района по переписи 2002 года". 2020-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  15. "Том 4 книга 1 "Национальный состав и владение языками, гражданство"; таблица 1 "Национальный состав населения Чечни по городским округам, муниципальным районам, городским населенным пунктам, сельским населенным пунктам с численностью населения 3000 человек и более"". 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  16. "Грозный-информ. Отчётный «экзамен» районного Дома культуры". 2018-07-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.