Naurski rayonu

Naurski rayonu (Çeçen. Невран кӏошт[3])Rusiya Federasiyası, Çeçenistan Respublikasının tərkibindəki inzibati ərazi vahidi və bələdiyyədir (bələdiyyə rayonu).İnzibati mərkəzi Naurskaya kəndidir.

Naurski rayonu
Невран кӏошт
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb

43°39′00″ şm. e. 45°18′33″ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Naurskaya[1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1935
Sahəsi
  • 2.225 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 60.856 nəf. (2024)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 87143
Rəsmi sayt
Naurski rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bölgə Çeçenistanın şimal-qərbində yerləşir. Şərqdə Çeçenistanın Şelkovski rayonu ilə, şimalda Dağıstanın Noqayski rayonu ilə, şimal-qərbdə Stavropol diyarının Kursk bölgəsi ilə, cənubda, Terek çayı ilə - Çeçenistanın Qroznı və Nadtereçni rayonları ilə həmsərhəddir. Rayonun uzunluğu qərbdən şərqə orta hesabla 60 km, şimaldan cənuba 40 km təşkil edir. Sahəsi 2205 km²dir. Naurski rayonunda, çöl zonasında, Terek çayı boyunca, meşə-çöl üstünlük təşkil edir və Naurskaya, İşerski və Alpatovo kəndlərinin cənub zonasında böyük meşələr var. Bölgədəki məşhur göllər: Kapustino (eyni adlı fermanın yanında), Mayorskoye (Mayorski fermasının yaxınlığında), Generalskoye (ən yaxın yaşayış məntəqələri Korneev Təsərrüfatı və Selivankin Təsərrüfatı) və bir sıra kiçik göllər. Orta illik yağıntının miqdarı 369 mm-dir.[4]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 7 mart 1944-cü il tarixli 1/853 nömrəli qərarı ilə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının və yeni inzibati quruluşun ləğvi barədə qərar qəbul edildi. Bu fərmana əsasən, ərazisi Çeçenistan Respublikasının müasir ərazisindən qat-qat böyük olan Qroznı bölgəsi yaradıldı. Bura Dağıstan və Stavropol diyarının bir hissəsi daxil idi. 1944-1957-ci illərdə Naurski rayonu Qroznı bölgəsinin bir hissəsi idi.[5] 9 yanvar 1957-ci ildə SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin "Çeçen- İnquş ASSR-nin RSFSR-in tərkib hissəsi kimi bərpası haqqında" və RSFSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 721-4 nömrəli "Çeçen-İnquş ASSR-in bərpası və Qroznı bölgəsinin ləğvi haqqında" Fərmanı ilə Çeçen- İnquş şəhəri bərpa edildi. Üstəlik, o dövrdə mütləq əksəriyyəti ruslar[6] olan yerli əhalinin rəyi nəzərə alınmadan, Şelkovski rayonunun ərazisi Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına köçürüldü. Bərpa olunan Çeçen- İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ərazi konfiqurasiyası ləğv edildi.Nəticədə ərazi itkiləri üçün bir növ "kompensasiya" olaraq əvvəllər Stavropol diyarına aid olan Naurski, Karqalinski və Şelkovski rayonları Çeçen- İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına verildi. 1957-ci ildən 1991-ci ilə qədər Naurski rayonu Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. 1991-ci ilin dekabrından bu günə qədər rayon Çeçenistan Respublikasının tərkibində olmuşdur.[7]

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2010-cu il ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən əhalinin tərkibini 84,7 %ni çeçenlər, 8,03 %-ni ruslar, 2,62 % türklər, 0,83 %ni qumuqlar, 0,65 % ni tabasaranlılar, 0,59 %ni avarlar, 0,32 %ni ləzgilər, 0,20 % ni ermənilər, 0,18 %ni qazaxlar, 0,17 %ni azərbaycanlılar, 0,09 %ni ukraynalılar, 0,07 %ni inquşlar, 1,55 %ni isə digərləri təşkil edir.[8]

Transport

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mozdok - Qızılyar magistral yolu, həmçinin Şimali Qafqaz Dəmiryolu Naurski rayonunun ərazisindən keçir.[9]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
  2. ↑ "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
  3. ↑ "Названия районов на чеченском языке". 2020-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  4. ↑ "Наурский район Чеченской Республики". 2021-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  5. ↑ Гуноев И. Русские в Наурском районе // Газета «Вести республики». — Грозный: ИПК «Грозненский рабочий», 2015. — 29 июля (№ 136 (2570)). — С. 3.
  6. ↑ "Этнокавказ. Национальный состав Чечни по переписям 1897—2002". 2019-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  7. ↑ "Этнополитические процессы в Чечено-Ингушской АССР в 1957–1990 гг". 2020-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  8. ↑ "Том 4 книга 1 "Национальный состав и владение языками, гражданство"; таблица 1 "Национальный состав населения Чечни по городским округам, муниципальным районам, городским населённым пунктам, сельским населённым пунктам с численностью населения 3000 человек и более"". 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.
  9. ↑ "Наурский район Чечни". 2021-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-09.