Əli ibn Hüseyn
Əli ibn Hüseyn (6 yanvar 659, Mədinə[1] – 21 oktyabr 713, Mədinə, Hicaz, Əməvilər xilafəti) — şiələrin dördüncü imamı. Şiələr arasında daha çox Səccad və Zeyn al-Abidin kimi tanınır.
| Zeynül-Abidin | |
|---|---|
| علي بن الحسين السجاد | |
.png) | |
| 680 – 712 | |
| Əvvəlki | İmam Hüseyn |
| Sonrakı | İmam Baqir (İmamilərə görə) Zeyd ibn Əli (Zeydilərə görə) |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 6 yanvar 659 |
| Doğum yeri | Mədinə |
| Vəfat tarixi | 21 oktyabr 713 (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | Mədinə, (Bəqi qəbiristanlığında dəfn olunub) |
| Vəfat səbəbi | zəhər[d] |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | imam, şair, ilahiyyatçı |
| Atası | Hüseyn ibn Əli |
| Anası | Şəhrəbanu |
| Həyat yoldaşı | Fatimə bint Həsən |
| Uşaqları | oğulları: Məhəmməd əl-Baqir, Zeyd ibn Əli |
| Dini | İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İslam qaynaqlarına və şiə tarixçilərinə görə, Mədinədə doğulmuş və gəncliyində atasını Kərbəla çölündə müşayiət etmiş, lakin xəstəlik səbəbiylə Kərbəla döyüşündə iştirak etməmiş və bu səbəbdən qırğından sağ çıxmışdır. Atasının və yaxınlarının Kərbəlada şəhid olmasından sonra tutuldu və əvvəlcə Kufəyə, sonra isə Şama köçürüldü.
Zeyn əl-Abidinin təlimləri əsasən dua şəklində idi. Məşhur əsəri dua şəklində yazılmış Səhifeyi Səccadiyyədir. Ayrıca Risalə əl-Hüquq onun digər əsərlərindən biridir. Əli ibni əl-Hüseyn Hicaz ağsaqqalları və alimləri arasında yüksək mövqe tuturdu. Fərəzdağın dediyi məşhur şeiri bu vəziyyətin bariz nümunəsidir.
Şiə rəvayətlərinə görə, Zeyn əl-Abidin Vəlid ibn Əbdülməlik zəhəri ilə öldü və əmisi Həsən ibn Əli ilə birlikdə Bəqi qəbiristanlığında dəfn edildi. İmami Şiələrin beşinci İmamı Məhəmməd əl-Baqir və Zeydi Şiələrin beşinci İmamı Zeyd ibn Əli, Zeyn əl-Abidin övladları arasındadır.
Ad və epitetlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hüseynin Kərbəlada öldürülən Əli adlı daha iki oğlu olsa da, onun adı Əli idi. Birincisi, şiə ədəbiyyatında Əli əl-Əsğər (lit. "Əli kiçik") kimi xatırlanan körpə idi. İkincisi, Əli əl-Əkbər (lit. "Əli böyük") idi, baxmayaraq ki, əl-Qadi əl-Numan kimi bəzi tarixçilər Zeyn əl-Abidinin böyük qardaş olduğunu iddia edirlər. Bəzi sünni tarixçiləri, o cümlədən İbn Səd, İbn Quteybə, əl-Bələdhuri və ət-Təbəri Zeynul-Abidini Əli əl-Əsğər adlandırırlar.
Kolberqə görə, Əlinin künyəsi Əbu əl-Həsən, Əbu əl-Hüseyn, Əbu Muhəmməd, Əbu Bəkr və Əbu Əbdullah kimi fərqli şəkildə xəbər verilir. Ona şərəfli əs-Səccad (laf.''daim ibadətdə səcdə edən'), eləcə də Zeynul-Abidin (lit.''ibadət edənlərin bəzəyi') və əz-Zəki (lit.'pak) verildi. bir'). Tez-tez səcdədən alnında əmələ gələn nəslə görə Dül-tafenat adı ilə də məşhur olmuşdur.
Kitabları və Yazdıqları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səhifeyi Səccadiyyə
- On beş dua (münacat xəmsüləşər)
- Əbu Həmzə əl-Tumali duası
- Risalə əl-Hüquq
- Əli İbn Hüseynin kitabı
- əlsəhiyfəto fil zuhd
Fiziki və mənəvi xüsusiyyətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Zeyn əl-Abidin'in arıq olduğu söylənmiştir. Arıq olmasının səbəbi çoxlu oruc tutması və ibadət etməsiymiş. Digər mənbələrdə onu babası Əli ibn Əbi Talib kimi qırmızı saçlı, üzü və boynu ağ, sinəsi geniş olaraq təsvir edirlər.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Али-заде А. Али Зайн аль-Абидин (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Mehdi Pişvayi. "İmam Səccad (ə) kimdir? (I hissə)" (az.). islamazeri.com. 2018-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-12.
- Mehdi Pişvayi. "İmam Səccad (ə) kimdir? (II hissə)" (az.). islamazeri.com. 2018-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-12.
- Mehdi Pişvayi. "İmam Səccad (ə) kimdir? (III hissə)" (az.). islamazeri.com. 2018-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-12.
- İmam Seccad (a.s)
