ASEAN
Cənub-Şərqi Asiya Ölkələri Assosiasiyası, ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) - 8 avqust 1967-ci ildə Vyetnam müharibəsindən qaynaqlanan kommunist genişləməyə qarşı olaraq Filippin, Malayziya, Tayland, İndoneziya və Sinqapur arasında qurulan beynəlxalq təşkilat.[1] O vaxtdan bəri,8 Yanvar 1984-cü ildə Bruney Darussalam [2], 28 iyul 1995-ci ildə Vyetnam[3], 23 iyul 1997-ci ildə Laos və Myanma [4] və 30 aprel 1999-cu ilda Kamboca.[4][5] və Şərqi Timor 11 noyabr 2022-ci il təşkilata daxil olmuşdur. 2005-ci ildə təşkilatın ümumi daxili nəticəsinin cəmi təxminən 884 milyard dollar idi. İldə 4%lшk bir böyümə nisbəti tutulmuşdur. 2006da GSYH 1,066 trilyona yüksəlmişdir. 2010-cu ildə, onun kombinə nominal ÜDM-ini 1,8 trilyon ABŞ dollarına çatıb.[6]
4,46 milyon kvadrat kilometrə yayılan ASEAN bölgəsinin ümumi əhalisi tqəribən 600 milyon nəfərdir.
ASEAN təşkilatının prioritet hədəfləri arasında bölgə ölkələrinin iqtisadi böyüməsinə təkan qazandırılması, ictimai və mədəni inkişaf, bölgədə sülh və sabitliyin təmin edilməsi yerləşir.
2003-ci ildə ASEAN liderlərinin ASEAN'ın 3 hissəni əhatə etməsinin lazım olduğu qərarı ilə ASEAN Təhlükəsizlik Birliyi, ASEAN İqtisadi Birliyi və ASEAN Cəmiyyət və Mədəniyyət Birliyi yaradıldı.
ASEAN'ın ən üst qərar vermə orqanı hər il həyata keçirilən ASEAN dövlət başçıları zirvəsidir.ASEAN ölkələrinin xarici işlər nazirləri də hər il bir dəfə bir yerə gəlir.Bundan başqa əkinçilik və meşəbəyilik, ticarət, enerji, ətraf mühit, maliyyə, sağlamlıq, investisiya, əmək, hüquq, çöl inkişaf, yoxsulluğun azaldılması, telekommunikasiya, beynəlxalq cinayət, nəqliyyat, turizm kimi mövzularda ASEAN ölkələrinin nazirlərinin bir yerə gəldiyi yığıncaqlar təşkil edilməkdədir.
Koordinasiyanın təmin edilməsi və diplomatik münasibətlərdə göstərilməsi məqsədi ilə ASEAN təşkilatının Pekin, Berlin, Brüssel, Kanberra, Cenova, İslamabad, London, Moskva, Yeni Dehli, Nyu-York, Ottava, Paris, Ər-Riyad, Seul, Tokyo, Vaşinqton və Vellinqtonda nümayəndəlik ofisləri vardır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Bangkok Declaration. Wikisource. Retrieved 14 March 2007.
- ↑ "Background Note:Brunei Darussalam/Profile:/Foreign Relations". United States State Department. 2 March 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 March 2007. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Vietnam in ASEAN : Toward Cooperation for Mutual Benefits". ASEAN Secretariat. 2007. 11 May 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 august 2009. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ 1 2 Carolyn L. Gates, Mya Than. ASEAN Enlargement: impacts and implications. Institute of Southeast Asian Studies. 2001. ISBN 981-230-081-3.
- ↑ "Statement by the Secretary-General of ASEAN Welcoming the Kingdom of Cambodia as the Tenth Member State of ASEAN : 30 aprel 1999-cu il, ASEAN Secretariat". ASEAN Secretariat. 2008. 11 May 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 august 2009. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ EC.Europa.eu Arxivləşdirilib 2010-04-14 at the Wayback Machine, European Union Relations with ASEAN. Retrieved 29 October 2010.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Təşkilat
- ASEAN Secretariat Retrieved on 13 March 2007.
- ASEAN Regional Forum Retrieved on 13 March 2007.
- BBC Country Profile/Asean Retrieved on 13 March 2007.
- Zirvə görüşləri
- 14th ASEAN Summit
- 13th ASEAN Summit Arxivləşdirilib 2007-10-14 at the Wayback Machine Singapore official site. Retrieved on 16 September 2007.
- 12th ASEAN Summit Retrieved on 13 March 2007.
- 11th ASEAN Summit 12 December-14, 2005, Kuala Lumpur, Malaysia official site. Retrieved on 13 March 2007.
- ASEAN təşkilatları