Afrika ensizburun timsahı

Afrika ensizburun timsahı (lat. Crocodylus niloticus) — əsl timsahlar sinfinin nümayəndələrindən biri. Afrikada yayılmış timsahların dörd növündən biri. Son tədqiqat məlumatları nəticəsində DNT göstəricilərinə görə ayrı bir Mecistops cinsinə ayrılır^[3].

Afrika ensizburun timsahı
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Afrika ensizburun timsahı
Beynəlxalq elmi adı
Mecistops cataphractus F.Cuvier, 1825[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   845140 NCBI   184780 EOL   795283 FW   350562

Afrika ensizburun timsahı adını Orinoko timsahına bənzər ensiz burun sayəsində almışdır. Ölçüləri ümumiyyətlə 2,5 m-dən çox olmur, bəzən uzunluğu 4 m-ə qədər olan fərdlərə də rast gəlinir. Boyunun arxasındakı qoruyucu sümük lövhələri 3–4 cərgədə boyunca uzanır və bu növü iki cərgəyə sahib olan Crocodylus cinsinin nümayəndələrindən fərqləndirir. Bu xüsusiyyətinə görə bu növə zirehli timsah (alm. Panzerkrokodil‎) də deyilir. Afrika ensizburun timsahın xallı dərisi onu əsl timsahlardan daha çox alliqatorlara və ya qaviallara bənzədir.

Bu heyvanların həyat tərzi az öyrənilmişdir. Demək olar ki, bütün tətqiqatlar Kot-d'İvuar ərazisindəki populyasiya üzərində aparılmışdır. Əsasən balıq və su onurğasızları ilə qidalanırlar. Daha böyük fərdlər böyük timsahlara xas olan daha böyük şikarları ovlaya bilirlər. Ümumiyyətlə tənha bir həyat tərzi sürürlər, ancaq cütləşmə mövsümündə çox böyük qruplarda toplaşa bilirlər.

Yağış mövsümünün başlaması ilə dişilər suyun yaxınlığındakı bitkilərdən yuva qurur. Bu da yumurtadan çıxan balaların ona çatmalarını təmin edir. Yuva qurulduqdan bir həftə sonra, 13–27 (orta hesabla 16) olmaqla böyük yumurta qoyulur. İnkubasiya müddəti 110 günü keçə bilir. Balalara qulluq olduqca nadirdir, lakin sağ qalan balaların nisbəti olduqca yüksəkdir, bu da yumurtaların böyük ölçüsü və uzun inkubasiya dövrü ilə əlaqələndirilir

Afrika ensizburun timsahı yalnız su sürünəndir. Qərbi Afrikanın şirin su tutarlarında, həmçinin Kamerun sahillərində və Bioko adasında duzlu suda yaşayır. Bəzi ərazilərdə arealı Kütburunlu timsah, səhra timsahı və Nil timsahı ilə kəsişir.

Ümumi sayı dəqiq bilinmir. Sayları təqribən 50.000 baş olduğu təxmin edilir. Ən böyük populyasiyası Konqo Respublikasındadır. Toqo və Qabonda son dərəcə nadirdir. Nəzarətsiz ovçuluq və yaşayış yerlərinin daralması ilə sayı getdikcə azalır. Qoruma tədbirləri hazırlanır, lakin Qərbi Afrikanın bir çox ölkələrində əhalinin zəif bilikləri və siyasi qeyri-sabitlik səbəbindən onların tətbiqi çətinləşir.

frika ensizburun timsahının təsviri, Qambiya Respublikasının 1 dalasi sikkəsində var.

• "Mecistops cataphractus". The IUCN Red List of Threatened Species (ingilis).
• crocodilian.com: Crocodylus / Mecistops cataphractus  (ing.)
• Африканский узкорылый крокодил на zooclub.ru
• Crocodylus cataphractus  (ing.)